آندرولت کردن سی پی یو چیست و به چه منظوری صورت می‌گیرد؟

آیا می‌خواهید دمای پردازنده خود را کاهش دهید، مصرف انرژی سیستم را کم کرده و طول عمر CPU را افزایش دهید؟ آندرولت کردن پردازنده یک روش ساده اما مؤثر است که به شما کمک می‌کند بدون افت عملکرد، پردازنده را بهینه کنید. این تکنیک با کاهش ولتاژ ورودی پردازنده، گرمای تولیدی را کم کرده و باعث عملکرد پایدارتر سیستم می‌شود. در این مقاله، نحوه آندرولت CPU، مزایا، خطرات احتمالی و روش‌های انجام آن را بررسی خواهیم کرد. اگر به دنبال یک سیستم خنک‌تر و کم‌مصرف‌تر هستید، این مقاله شهر سخت افزار را از دست ندهید!

فهرست مطالب این مقاله:

- مقدمه
- آندرولت CPU چیست؟
- چرا آندرولت کردن CPU انجام می‌شود؟
- روش آندرولت کردن سی پی یو
- آماده‌سازی برای آندرولت کردن پردازنده
- آندرولت کردن CPU با استفاده از ThrottleStop
- آندرولت کردن CPU با استفاده از AMD Ryzen Master
- تفاوت آندرولت و اورکلاک
- خطرات آندرولت کردن سی پی یو
- نتیجه‌گیری و خلاصه مقاله
- سوالات متداول درباره آندرولت کردن سی پی یو

مقدمه‌ای بر آندرولت کردن سی پی یو

آندرولت کردن سی پی یو (CPU Undervolting) به معنای کاهش ولتاژ تأمین‌شده برای پردازنده است که به‌طور مستقیم بر روی عملکرد آن تأثیر می‌گذارد. این فرآیند به‌عنوان یک تکنیک بهینه‌سازی شناخته می‌شود که هدف آن کاهش مصرف برق، دما و در نهایت افزایش طول عمر پردازنده است. در حالی که بسیاری از کاربران به اورکلاک (Overclocking) برای افزایش سرعت پردازنده توجه دارند، آندرولت کردن روشی است که برای بهبود عملکرد سیستم بدون افزایش توان پردازشی استفاده می‌شود.

در واقع، آندرولت کردن سی پی یو می‌تواند به کاهش دمای پردازنده کمک کند، که این موضوع به‌ویژه برای لپ‌تاپ‌ها و سیستم‌هایی که در شرایط فشرده‌تری کار می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. علاوه بر این، کاهش مصرف انرژی پردازنده باعث کاهش مصرف باتری در دستگاه‌های قابل حمل و کاهش هزینه‌های برق در سیستم‌های دسکتاپ می‌شود.

این تکنیک به‌ویژه برای کاربرانی که به دنبال بهینه‌سازی مصرف انرژی یا کاهش دمای سیستم خود هستند، بسیار مفید است. در این مقاله، به بررسی فرآیند آندرولت کردن، مزایا و معایب آن و همچنین روش‌های مختلف انجام آن خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم تا تصمیمی آگاهانه در مورد استفاده از این روش بگیرید.

در همین رابطه بخوانید:

- راهنمای صرفه جویی هنگام خرید CPU: آیا برای بازی حتماً باید پردازنده پرچمدار بخریم؟
- NPU چیست؟ مقایسه پردازشگر هوش مصنوعی با CPU و GPU

آندرولت CPU چیست؟

آندرولت کردن سی پی یو (Undervolting CPU) به فرآیند کاهش ولتاژ ورودی پردازنده گفته می‌شود که بدون تغییر در فرکانس کاری آن انجام می‌شود. این تکنیک برخلاف اورکلاک که باعث افزایش ولتاژ برای دستیابی به سرعت بالاتر می‌شود، ولتاژ پردازنده را کاهش می‌دهد تا مصرف انرژی و تولید گرما را کم کند. در نتیجه، پردازنده با همان سرعت پردازشی معمول خود، اما با ولتاژ کمتر و بازدهی بالاتر عمل می‌کند.

در پردازنده‌های مدرن، ولتاژ پردازنده معمولاً توسط سیستم تنظیم توان (Power Management) به‌طور خودکار مدیریت می‌شود. اما در بسیاری از موارد، مقدار پیش‌فرض ولتاژ که توسط سازنده تنظیم شده است، بالاتر از حد نیاز واقعی پردازنده است. آندرولت کردن پردازنده این مقدار اضافی را کاهش داده و به پردازنده اجازه می‌دهد تا در ولتاژ پایین‌تر اما پایدار کار کند.

در کل، آندرولت کردن پردازنده یک روش بهینه‌سازی هوشمندانه برای کاهش گرما و مصرف انرژی است، بدون اینکه عملکرد کلی سیستم دچار افت شود.

چرا آندرولت کردن CPU انجام می‌شود؟

آندرولت کردن سی پی یو به دلایل متعددی انجام می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کاهش مصرف برق، کاهش دمای پردازنده، افزایش طول عمر قطعات و بهینه‌سازی عملکرد سیستم اشاره کرد. پردازنده‌ها به طور پیش‌فرض با ولتاژ بالاتری نسبت به نیاز واقعی خود کار می‌کنند تا از پایداری آن‌ها در تمامی شرایط اطمینان حاصل شود. اما این مقدار اضافی باعث تولید گرمای بیشتر و مصرف انرژی بالاتر می‌شود که می‌توان با آندرولت کردن پردازنده این مشکلات را کاهش داد. در ادامه، مهم‌ترین دلایل انجام آندرولت CPU بررسی می‌شوند.

۱. کاهش مصرف برق سی پی یو

یکی از اصلی‌ترین مزایای آندرولت کردن پردازنده، کاهش مصرف انرژی است. پردازنده‌ها از جمله قطعاتی هستند که بیشترین مصرف برق را در یک سیستم دارند، به‌ویژه در لپ‌تاپ‌ها و سرورها. با کاهش ولتاژ پردازنده، توان مصرفی آن نیز کاهش می‌یابد که در نتیجه، منجر به افزایش عمر باتری در لپ‌تاپ‌ها و کاهش هزینه‌های برق در کامپیوترهای دسکتاپ و دیتاسنترها می‌شود.

۲. کاهش دمای پردازنده با آندرولت

کاهش ولتاژ به معنای کاهش میزان انرژی تبدیل‌شده به گرما در پردازنده است. هرچه پردازنده با ولتاژ کمتری کار کند، دمای آن نیز کمتر خواهد شد. این موضوع چندین مزیت دارد:

• کاهش نیاز به سیستم خنک‌کننده: فن‌ها کمتر فعال می‌شوند که باعث کاهش نویز سیستم می‌شود.
• افزایش عملکرد در استفاده طولانی‌مدت: زمانی که پردازنده بیش از حد گرم شود، سیستم به‌صورت خودکار فرکانس آن را کاهش می‌دهد (Thermal Throttling). اما با آندرولت CPU، دما کنترل‌شده باقی می‌ماند و عملکرد پایدارتر خواهد شد.

۳. افزایش طول عمر سی پی یو

حرارت زیاد یکی از عوامل اصلی کاهش طول عمر پردازنده و سایر قطعات الکترونیکی است. زمانی که پردازنده در دمای پایین‌تری کار کند، فرسودگی اجزای داخلی آن کاهش می‌یابد و احتمال خرابی آن در طولانی‌مدت کمتر می‌شود. همچنین، کاهش ولتاژ پردازنده باعث می‌شود قطعات الکتریکی داخل CPU فشار کمتری را تحمل کنند، که در نهایت باعث افزایش عمر آن می‌شود.

در همین رابطه بخوانید:

- CPU Boost چیست؟ چگونه سرعت CPU را افزایش دهیم؟
- هر آنچه باید در مورد انواع تراشه‌های پردازنده دانست

روش آندرولت کردن سی پی یو

آندرولت کردن سی پی یو فرآیندی است که نیاز به دقت و آزمایش دارد تا اطمینان حاصل شود که پردازنده همچنان پایدار باقی می‌ماند. این روش معمولاً با استفاده از BIOS یا نرم‌افزارهای تخصصی انجام می‌شود. در این قسمت، آموزش undervolt پردازنده را به‌صورت کلی بررسی می‌کنیم و سپس آن را با برنامه های ThrottleStop و Ryzen Master به صورت گام به گام آموزش می‌دهیم.

۱. بررسی پایداری سیستم قبل از آندرولت

قبل از انجام آندرولت CPU، باید دمای پردازنده و پایداری سیستم را در حالت عادی بررسی کنید:

• از نرم‌افزارهایی مانند HWMonitor (لینک دانلود) یا Core Temp (لینک دانلود) برای مشاهده دما و ولتاژ پردازنده استفاده کنید.
• از برنامه‌هایی مثل Cinebench (لینک دانلود) یا Prime۹۵ (لینک دانلود) برای تست استرس پردازنده استفاده کنید و عملکرد فعلی را بسنجید.

۲. استفاده از BIOS برای آندرولت کردن پردازنده

یکی از روش‌های رایج برای کاهش ولتاژ سی پی یو، استفاده از BIOS سیستم است.

• سیستم را ری‌استارت کرده و وارد BIOS شوید (معمولاً با فشردن کلید DEL یا F۲ هنگام بوت).
• به بخش CPU Voltage یا Vcore بروید.
• مقدار ولتاژ را در حد ۰,۰۵ ولت کاهش دهید (مثلاً اگر ولتاژ ۱.۲V است، آن را به ۱.۱۵V تغییر دهید).
• تغییرات را ذخیره کرده و سیستم را ری‌استارت کنید.

۳. آندرولت CPU با نرم‌افزارهای مخصوص

اگر سیستم شما اجازه تغییر ولتاژ در BIOS را نمی‌دهد، می‌توانید از نرم‌افزارهایی مانند:

• Intel XTU برای پردازنده‌های اینتل
• ThrottleStop برای تنظیمات پیشرفته ولتاژ (آموزش در ادامه)
• Ryzen Master برای پردازنده‌های AMD (آموزش در ادامه)

مراحل آندرولت در Intel XTU:

1. برنامه را نصب و اجرا کنید.
2. به بخش Core Voltage Offset بروید.
3. مقدار ولتاژ را به‌تدریج کاهش دهید (مثلاً از کاهش ۰,۰۵V شروع کنید).
4. سیستم را تست کنید و اگر پایدار بود، مقدار بیشتری کاهش دهید.

۴. تست و بررسی پایداری پس از آندرولت

بعد از اعمال تغییرات، باید اطمینان حاصل کنید که پردازنده پایدار است:

• تست استرس پردازنده را با Prime۹۵ انجام دهید.
• در صورتی که سیستم کرش کرد یا عملکرد نامنظم داشت، مقدار ولتاژ را کمی افزایش دهید تا به نقطه پایدار برسد.

۵. تنظیمات نهایی و نظارت بر عملکرد پردازنده

• در صورتی که پردازنده پایدار باقی ماند، می‌توانید از HWMonitor برای نظارت بر دما و مصرف برق CPU استفاده کنید.
• اگر در طول زمان مشکلی ایجاد شد، مقدار ولتاژ را کمی افزایش دهید.

آماده‌سازی برای آندرولت کردن پردازنده

قبل از اینکه فرآیند آندرولت کردن سی پی یو را شروع کنید، لازم است آمادگی‌های اولیه و تست‌های موردنیاز را انجام دهید. فارغ از اینکه کدام روش را برای آندرولت پردازنده خود انتخاب می‌کنید، نظارت و بررسی اولیه عملکرد CPU ضروری است. این کار به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید چه مقدار کاهش ولتاژ برای پردازنده شما امکان‌پذیر است و آیا پس از آندرولت، بهبود واقعی در عملکرد، دما و مصرف انرژی حاصل شده است یا خیر.

در ادامه، مراحل لازم برای آماده‌سازی و نظارت بر پردازنده قبل از شروع فرآیند آندرولت بررسی می‌شوند.

۱. دانلود یک نرم‌افزار بنچمارک برای تست پردازنده

قبل از شروع آندرولت، باید یک ابزار تست عملکرد پردازنده را نصب کنید تا میزان مصرف انرژی، ولتاژ و دمای پردازنده قبل و بعد از آندرولت بررسی شود.

یکی از بهترین گزینه‌ها برای تست پردازنده، نرم‌افزار CPU-Z (لینک دانلود) است. این برنامه به شما امکان می‌دهد که پردازنده خود را تحت استرس تست قرار دهید و عملکرد آن را قبل و بعد از کاهش ولتاژ مقایسه کنید.

سایر گزینه‌های مناسب برای تست پردازنده:

• Cinebench R۲۳ برای تست پردازنده در بار کاری سنگین (لینک دانلود)
• AIDA۶۴ برای استرس تست طولانی‌مدت (لینک دانلود)
• Prime۹۵ برای تست استرس و پایداری پردازنده (لینک دانلود)

۲. دانلود نرم‌افزار HWMonitor برای نظارت بر دما و ولتاژ پردازنده

بعد از نصب CPU-Z، برنامه HWMonitor را دانلود و اجرا کنید. این نرم‌افزار برای مانیتورینگ دمای پردازنده و میزان ولتاژ اعمال‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

HWMonitor به شما کمک می‌کند که:

• دمای هسته‌های پردازنده را در زمان اجرای تست مشاهده کنید.
• بالاترین مقدار ولتاژی که پردازنده در طول تست دریافت می‌کند را ثبت کنید.
• تفاوت میزان دما و ولتاژ قبل و بعد از آندرولت را بررسی کنید.

۳. اجرای تست اولیه و ثبت مقادیر پیش‌فرض پردازنده

اکنون که هر دو برنامه CPU-Z و HWMonitor را اجرا کرده‌اید، باید یک تست اولیه انجام دهید تا مقدار دمای پردازنده و ولتاژ پایه آن را ثبت کنید.

مراحل تست اولیه:

1. HWMonitor را باز کنید و مقادیر اولیه ولتاژ و دما را مشاهده کنید.
2. در CPU-Z به بخش Bench بروید و تست استرس پردازنده را اجرا کنید.
3. در حین اجرای تست، به HWMonitor نگاه کنید و حداکثر دمای پردازنده و ولتاژ آن را ثبت کنید.
4. این مقادیر را یادداشت کنید زیرا بعداً از آن‌ها برای مقایسه استفاده خواهید کرد.

۴. آماده شدن برای آندرولت پردازنده

پس از ثبت اطلاعات اولیه، اکنون شما مقدار ولتاژ و دمای پردازنده خود را در حالت عادی می‌دانید. این مقادیر به شما کمک می‌کنند تا هنگام آندرولت، میزان بهبود را بسنجید.

هنگام کاهش ولتاژ پردازنده، باید مرتباً این تست‌ها را اجرا کنید و بررسی کنید که پردازنده پایدار باقی می‌ماند و دچار کرش یا افت عملکرد نمی‌شود.

مرحله بعدی: اکنون که پردازنده آماده شده است، می‌توانید روش‌های مختلف آندرولت CPU را بررسی کنید و کاهش ولتاژ را شروع کنید. در ادامه، روش آندرولت با ThrottleStop را توضیح خواهیم داد.

در همین رابطه بخوانید:

- ۶ دلیل برای اینکه نیازی به ارتقا به CPU Intel Core i۹ ندارید
- هر آنچه باید درباره TOPS بدانید؛ از صفر تا صد قدرت پردازش هوش مصنوعی پردازنده‌ها

آندرولت کردن CPU با استفاده از ThrottleStop

اگر تصمیم گرفته‌اید آندرولت کردن پردازنده را امتحان کنید، مراحل زیر را دنبال کنید تا به نتیجه مطلوب برسید. تنها چیزی که نیاز دارید یک کامپیوتر با سیستم‌عامل ویندوز و اتصال اینترنت برای دانلود برنامه مورد استفاده است. در این بخش، نحوه آندرولت CPU با استفاده از ThrottleStop، ابزار محبوبی از TechPowerUp، آموزش داده می‌شود.

ThrottleStop عمدتاً برای پردازنده‌های Intel طراحی شده است، اما در برخی موارد ممکن است روی پردازنده‌های AMD نیز کار کند. اگر در استفاده از این نرم‌افزار روی پردازنده‌های AMD با مشکل مواجه شدید، می‌توانید روش‌های جایگزین را امتحان کنید.

۱. دانلود و نصب ThrottleStop

ابتدا، باید نرم‌افزار ThrottleStop را از وب‌سایت رسمی TechPowerUp (این لینک) دانلود کنید. این برنامه فقط برای ویندوز در دسترس است و معمولاً دو نسخه ارائه می‌شود: نسخه بتا و نسخه پایدار. اگر با این برنامه آشنا نیستید، توصیه می‌شود نسخه پایدار را دانلود کنید.

• پس از دانلود، فایل را از حالت فشرده خارج کنید و ThrottleStop.exe را اجرا کنید.
• هنگام اجرای برنامه، ممکن است با یک هشدار مبنی بر تغییرات سیستمی مواجه شوید. این هشدار طبیعی است؛ روی OK کلیک کنید تا به ادامه فرآیند بروید.

۲. تنظیمات اولیه در ThrottleStop

پس از اجرای برنامه، صفحه‌ای با گزینه‌های متعدد و نمای کلی از دمای فعلی پردازنده نمایش داده می‌شود. اگر قبلاً پردازنده خود را آندرولت نکرده‌اید، این مقادیر پیش‌فرض پردازنده شما هستند.

روش بازگردانی تنظیمات: اگر در آینده نیاز به بازگرداندن تنظیمات به حالت اولیه داشتید، به پوشه ThrottleStop بروید و فایل ThrottleStop.ini را حذف یا تغییر نام دهید. سپس سیستم را خاموش و مجدداً روشن کنید تا تنظیمات اولیه بازگردانده شوند.

۳. فعال‌سازی Speed Shift - EPP و ورود به تنظیمات FIVR

• در پنجره اصلی ThrottleStop، گزینه Speed Shift - EPP را در سمت چپ تیک بزنید. این گزینه به پردازنده اجازه می‌دهد که ولتاژ و فرکانس را متناسب با بار پردازشی تغییر دهد.
• سپس، گزینه FIVR را انتخاب کنید تا پنجره‌ای جدید با تنظیمات پیشرفته ولتاژ پردازنده باز شود.

۴. تغییر تنظیمات ولتاژ پردازنده

در ستون FIVR Control گزینه‌های زیر را پیدا کنید:

• CPU Core Voltage – مقدار ولتاژ هسته پردازنده
• CPU Cache – مقدار ولتاژ کش پردازنده
• Intel GPU – در پردازنده‌های Intel فعال است، اما در برخی پردازنده‌های AMD ممکن است غیرفعال باشد

1. ابتدا گزینه Unlock Adjustable Voltage را فعال کنید.
2. گزینه CPU Core را انتخاب کرده و گزینه Adaptive را نیز فعال کنید.
3. حالا می‌توانید فرآیند کاهش ولتاژ پردازنده (آندرولت) را شروع کنید.

۵. تنظیم مقدار ولتاژ برای آندرولت CPU

مقدار Offset Voltage را به‌صورت تدریجی کاهش دهید. مقدار پیشنهادی برای شروع:

1. -۵۰mV (برای پردازنده‌های جدید)
2. اگر پردازنده پایدار باقی ماند، مقدار را کاهش دهید. در صورت کرش کردن سیستم، مقدار را افزایش دهید.

• پس از تنظیم CPU Core، به CPU Cache بروید و همان مقدار ولتاژ را برای آن اعمال کنید.
• در صورت تمایل، می‌توانید مقدار Intel GPU را نیز بین -۲۵mV تا -۵۰mV کاهش دهید.
• در نهایت، روی Apply کلیک کنید و بررسی کنید که سیستم بدون مشکل اجرا شود.

نکته: اگر پس از کلیک روی Apply سیستم کرش کرد، نگران نباشید! کافی است سیستم را ری‌استارت کرده و مقدار ولتاژ را افزایش دهید.

۶. تست پایداری پردازنده پس از آندرولت

اکنون باید بررسی کنید که آیا پردازنده پس از آندرولت پایدار است یا نه:

• CPU-Z Benchmark را اجرا کرده و دمای پردازنده را در HWMonitor مشاهده کنید.
• اگر سیستم پایدار ماند، می‌توانید از برنامه‌های سنگین مانند Prime۹۵ یا Cinebench برای تست استرس پردازنده استفاده کنید.
• تست‌های زیر را انجام دهید:
  • اجرای بازی‌ها و برنامه‌های روزمره مثل مرورگر، Discord و نرم‌افزارهای ویرایش ویدیو
  • تست باتری (برای لپ‌تاپ‌ها) – بررسی کنید که سیستم در حالت باتری نیز پایدار باقی می‌ماند.

۷. ایجاد پروفایل‌های مختلف (مخصوص لپ‌تاپ‌ها)

• کاربران لپ‌تاپ می‌توانند دو پروفایل جداگانه برای حالت متصل به برق و حالت استفاده از باتری تنظیم کنند.
• در صفحه اصلی ThrottleStop، روی Options کلیک کنید.
• در قسمت AC Profile و Battery Profile، دو مقدار ۱ و ۲ را تنظیم کنید.
• در بخش FIVR، مقادیر مناسب را برای هر پروفایل تنظیم کنید.

نکته: در حالت باتری، ولتاژ بیشتری کاهش دهید تا عمر باتری افزایش یابد. در حالت متصل به برق، ولتاژ کمتری کاهش دهید تا عملکرد سیستم در بهترین حالت بماند.

۸. تنظیم ThrottleStop برای اجرا به‌صورت خودکار

برای اجرای خودکار ThrottleStop در هر بار روشن شدن سیستم:

1. در ویندوز، Task Scheduler را باز کنید.
2. روی Create Basic Task کلیک کنید و نام آن را ThrottleStop بگذارید.
3. در بخش Trigger، گزینه When I Log On را انتخاب کنید.
4. در بخش Action، گزینه Start A Program را انتخاب کرده و فایل ThrottleStop.exe را مشخص کنید.
5. در قسمت Properties، گزینه Run With Highest Privileges را فعال کنید.

از این پس، ThrottleStop هنگام بوت شدن سیستم به‌صورت خودکار اجرا می‌شود و تنظیمات آندرولت را اعمال می‌کند.

ThrottleStop یک ابزار قدرتمند برای آندرولت پردازنده‌های اینتل است که می‌تواند مصرف برق، دمای پردازنده و نویز فن را کاهش دهد. اگر این روش را با دقت اجرا کنید، می‌توانید بدون افت عملکرد، پردازنده را بهینه کنید و طول عمر آن را افزایش دهید. همیشه مقدار ولتاژ را به‌تدریج کاهش دهید و قبل از اعمال تغییرات، تست‌های پایداری را انجام دهید تا از عملکرد صحیح سیستم مطمئن شوید.

در همین رابطه بخوانید:

- مقایسه پردازنده های پنتیوم (Pentium) و سلرون (Celeron)؛ کدامیک برای من بهتر است؟
- مقایسه Core i۳، i۵، i۷ و i۹؛ کدام پردازنده اینتل برای شما مناسب است؟

آندرولت کردن CPU با استفاده از AMD Ryzen Master

اگر از پردازنده‌های AMD Ryzen استفاده می‌کنید، ممکن است نرم‌افزار ThrottleStop برای شما کار نکند. خوشبختانه، AMD ابزار مخصوصی برای تنظیم ولتاژ پردازنده ارائه داده است که AMD Ryzen Master نام دارد. این نرم‌افزار امکان اورکلاک، تنظیم توان مصرفی، بهینه‌سازی عملکرد و همچنین آندرولت کردن پردازنده را فراهم می‌کند.

قبل از دانلود این برنامه، بررسی کنید که پردازنده شما با Ryzen Master سازگار باشد. پردازنده‌های قدیمی‌تر از سری Ryzen ۲۰۰۰ از این نرم‌افزار پشتیبانی نمی‌کنند. علاوه بر این، اگر از لپ‌تاپ‌هایی که دارای APU هستند استفاده می‌کنید، امکان آندرولت از طریق این نرم‌افزار را نخواهید داشت.

در ادامه، نحوه آندرولت پردازنده AMD با استفاده از Ryzen Master توضیح داده می‌شود.

۱. ورود به تنظیمات اصلی در Ryzen Master

• پس از دانلود و نصب AMD Ryzen Master (لینک دانلود) از وب‌سایت رسمی AMD، برنامه را اجرا کنید.
• در صفحه اصلی Ryzen Master، به گوشه پایین سمت چپ بروید و به Basic View (نمای ساده) تغییر حالت دهید.
• اگر می‌خواهید تنظیمات مختلفی برای پروفایل‌های گوناگون داشته باشید، می‌توانید بین پروفایل‌ها جابه‌جا شوید.

بخش «نمای ساده» به شما امکان تنظیم مهم‌ترین گزینه، یعنی CPU Voltage را می‌دهد.

۲. بررسی وضعیت فعلی پردازنده قبل از آندرولت

قبل از کاهش ولتاژ، باید وضعیت فعلی پردازنده را بررسی کنید تا تأثیر آندرولت را بسنجید.

• CPU-Z و HWMonitor را اجرا کنید و دمای فعلی و ولتاژ پردازنده را هنگام اجرای یک بنچمارک پردازشی ثبت کنید.
• این اطلاعات را یادداشت کنید، زیرا بعداً برای مقایسه و بررسی میزان بهبود آندرولت به آن نیاز خواهید داشت.

۳. کاهش ولتاژ پردازنده در Ryzen Master

• در Ryzen Master مقدار CPU Voltage (ولت پردازنده) را پیدا کنید.
• مقدار ولتاژ را به‌تدریج کاهش دهید.
  • مقدار پیشنهادی اولیه: -۵۰mV
  • روی گزینه Apply Test کلیک کنید تا تأثیر تنظیمات را مشاهده کنید.
• برای بررسی پایداری، تست‌های زیر را انجام دهید:
  • اجرای مجدد CPU-Z Benchmark
  • مقایسه دمای جدید با مقدار اولیه
  • بررسی احتمال کرش یا ناپایداری سیستم

اگر سیستم پایدار باقی ماند، می‌توانید مقدار ولتاژ را در گام‌های ۵ تا ۱۰ میلی‌ولت کاهش دهید و مجدداً تست کنید.

۴. بررسی پایداری پردازنده پس از آندرولت

• پس از هر مرحله کاهش ولتاژ، باید بررسی کنید که سیستم هنوز پایدار است یا خیر.
• برای این کار، تست‌های زیر را انجام دهید:
  • اجرای CPU-Z Benchmark و مشاهده دمای پردازنده
  • تست‌های استرس مانند Prime۹۵ یا Cinebench R۲۳
  • بررسی عملکرد در کارهای روزمره و گیمینگ

اگر در حین تست، سیستم دچار کرش، فریز یا ری‌استارت ناگهانی شد، باید مقدار ولتاژ را کمی افزایش دهید تا به تعادل پایدار برسید.

۵. ذخیره تنظیمات و بازگرداندن تغییرات در Ryzen Master

یکی از مزایای Ryzen Master این است که تنظیمات شما تا زمانی که خودتان تغییرشان ندهید، باقی می‌مانند. نیازی به تنظیم مجدد در هر بار راه‌اندازی سیستم ندارید. اگر در آینده بخواهید تنظیمات را به حالت اولیه برگردانید، کافی است در بالای صفحه در Basic View، گزینه Default را انتخاب کنید تا همه مقادیر به مقدار پیش‌فرض بازگردند.

آندرولت کردن پردازنده‌های AMD با Ryzen Master روشی ساده و مؤثر برای کاهش مصرف انرژی، کاهش دمای پردازنده و بهینه‌سازی عملکرد سیستم است. این روش به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به BIOS و تنظیمات پیچیده، ولتاژ پردازنده خود را بهینه‌سازی کنند.

برای بهترین نتیجه، توصیه می‌شود که آندرولت را به‌صورت تدریجی انجام دهید و در هر مرحله تست‌های لازم را برای بررسی پایداری پردازنده اجرا کنید.

در همین رابطه بخوانید:

- آیا CPU هم هک می‌شود؟ مروری بر آسیب‌پذیری‌های امنیتی پردازنده مرکزی
- نکات مهمی که در خرید پردازنده (CPU) دست دوم باید بدانید

تفاوت آندرولت و اورکلاک

آندرولت کردن سی پی یو و اورکلاک کردن پردازنده دو روش متضاد برای تغییر عملکرد CPU هستند. در حالی که آندرولت روی کاهش ولتاژ برای کاهش مصرف برق و دما تمرکز دارد، اورکلاک هدفش افزایش سرعت پردازنده از مقدار استاندارد است که معمولاً به افزایش ولتاژ منجر می‌شود. هر دو روش مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب هر یک بستگی به نیاز کاربر دارد.

۱. آندرولت کردن پردازنده

مزایا:

• کاهش مصرف انرژی: پردازنده با ولتاژ کمتر کار می‌کند که باعث کاهش هزینه‌های برق می‌شود.
• کاهش دمای پردازنده: دمای کمتر باعث افزایش طول عمر قطعات و بهبود عملکرد سیستم خنک‌کننده می‌شود.
• افزایش پایداری لپ‌تاپ و سیستم‌های پرمصرف: در دستگاه‌هایی که مشکل گرما دارند، آندرولت به عملکرد پایدار کمک می‌کند.

معایب:

• اگر ولتاژ بیش از حد کاهش یابد، ممکن است پردازنده ناپایدار شود و سیستم کرش کند.
• برخی پردازنده‌ها و لپ‌تاپ‌های جدید امکان آندرولت را از طریق BIOS محدود کرده‌اند.

۲. اورکلاک کردن پردازنده

مزایا:

• افزایش سرعت پردازنده: باعث بهبود عملکرد در برنامه‌های سنگین مانند بازی‌ها و رندرینگ می‌شود.
• افزایش بهره‌وری در پردازش‌های چند رشته‌ای: مناسب برای کاربران حرفه‌ای که به قدرت پردازشی بیشتری نیاز دارند.

معایب:

• افزایش دمای پردازنده: نیاز به خنک‌کننده‌های قوی‌تر دارد تا از آسیب دیدن CPU جلوگیری شود.
• افزایش مصرف برق: هزینه‌های برق بالا رفته و فشار بیشتری به منبع تغذیه وارد می‌شود.
• کاهش طول عمر پردازنده: ولتاژ بالاتر می‌تواند استهلاک قطعات داخلی را افزایش دهد.

اگر هدف کاهش دما، مصرف برق و افزایش طول عمر CPU باشد، آندرولت پردازنده گزینه بهتری است. اما اگر نیاز به افزایش سرعت پردازنده برای پردازش‌های سنگین باشد، اورکلاک کردن مناسب‌تر خواهد بود، البته با هزینه بالاتر از نظر گرما و مصرف انرژی.

خطرات آندرولت کردن سی پی یو

آندرولت کردن سی پی یو یک روش ایمن برای کاهش مصرف انرژی، کاهش دمای پردازنده و افزایش طول عمر سیستم است، اما اگر به‌درستی انجام نشود، ممکن است باعث ناپایداری سیستم، کاهش عملکرد و حتی کرش کردن سیستم عامل شود. اگرچه این روش در مقایسه با اورکلاک خطرات کمتری دارد، اما کاربران باید هنگام کاهش ولتاژ پردازنده احتیاط کنند. در ادامه، مهم‌ترین خطرات آندرولت پردازنده بررسی می‌شود.

۱. ناپایداری سیستم و کرش کردن پردازنده

اگر ولتاژ بیش از حد کاهش یابد، پردازنده نمی‌تواند به درستی کار کند و ممکن است سیستم دچار کرش ناگهانی (Crash) یا هنگ کردن (Freezing) شود. این مشکل به‌ویژه هنگام اجرای برنامه‌های سنگین یا پردازش‌های پیچیده ممکن است رخ دهد.

۲. کاهش عملکرد پردازنده در صورت آندرولت بیش از حد

در حالی که آندرولت به‌درستی انجام شده نباید بر عملکرد پردازنده تأثیر بگذارد، اما در صورتی که مقدار ولتاژ بیش از حد کاهش یابد، پردازنده نمی‌تواند با حداکثر توان خود کار کند و ممکن است عملکرد کلی سیستم افت کند.

۳. مشکلات بوت شدن سیستم (Boot Failure)

در برخی موارد، آندرولت بیش از حد می‌تواند باعث شود که سیستم در هنگام راه‌اندازی نتواند بوت شود. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است تغییرات ولتاژ به‌تدریج اعمال شود و بعد از هر مرحله تست پایداری سیستم انجام شود.

۴. عدم پشتیبانی برخی پردازنده‌ها و لپ‌تاپ‌ها از آندرولت

در پردازنده‌های جدید، برخی تولیدکنندگان مانند اینتل قابلیت آندرولت از طریق BIOS را مسدود کرده‌اند، که باعث می‌شود کاربر نتواند به‌راحتی ولتاژ را کاهش دهد. در چنین شرایطی، تنها روش موجود استفاده از نرم‌افزارهای شخص ثالث مانند ThrottleStop یا Ryzen Master است.

آندرولت CPU اگر به‌درستی و مرحله‌به‌مرحله انجام شود، مزایای زیادی دارد. اما کاهش بیش از حد ولتاژ ممکن است باعث بی‌ثباتی سیستم، کرش کردن و مشکلات بوت شود. بنابراین، توصیه می‌شود این فرآیند را به‌صورت تدریجی انجام داده و پس از هر تغییر، سیستم را تست کنید.

در همین رابطه بخوانید:

- حافظه کش پردازنده چیست؟ چرا Cache در سی پی یو مهم است؟
- آموزش چک کردن دمای CPU در ویندوز ۱۰ و ۱۱ (انواع روش ها)

نتیجه‌گیری و خلاصه مقاله

آندرولت کردن سی پی یو یک روش کارآمد برای کاهش مصرف برق، کاهش دمای پردازنده و افزایش طول عمر سیستم است. با کاهش ولتاژ پردازنده بدون کاهش عملکرد، می‌توان بهره‌وری سیستم را بهینه کرد، خصوصاً در لپ‌تاپ‌ها که کنترل دما و مصرف انرژی اهمیت بالایی دارد.

با این حال، آندرولت بیش از حد ممکن است باعث ناپایداری سیستم، کرش پردازنده و مشکلات بوت شدن شود. بنابراین، کاهش ولتاژ باید به‌صورت تدریجی انجام شود و بعد از هر مرحله، تست پایداری صورت گیرد. اگر به دنبال سیستمی خنک‌تر، کم‌مصرف‌تر و پایدارتر هستید، آندرولت پردازنده گزینه‌ای ایده‌آل است.

سوالات متداول درباره آندرولت کردن سی پی یو

آندرولت CPU چه تأثیری بر مصرف انرژی دارد؟

آندرولت کردن پردازنده باعث کاهش ولتاژ تأمین‌شده به CPU می‌شود که به‌طور مستقیم مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. از آنجایی که پردازنده یکی از پرمصرف‌ترین قطعات سیستم است، آندرولت کردن می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در بهینه‌سازی مصرف برق داشته باشد. این کاهش مصرف انرژی به‌ویژه در لپ‌تاپ‌ها منجر به افزایش عمر باتری و در سیستم‌های دسکتاپ باعث کاهش هزینه‌های برق می‌شود. علاوه بر این، دمای پردازنده کاهش یافته و در نتیجه سیستم خنک‌کننده کمتر درگیر می‌شود که خود باعث کاهش مصرف کلی انرژی در دستگاه خواهد شد.

آیا آندرولت کردن باعث کاهش کارایی پردازنده می‌شود؟

خیر، اگر آندرولت به‌درستی انجام شود، تأثیری بر کارایی پردازنده نخواهد داشت. در واقع، آندرولت تنها ولتاژ CPU را کاهش می‌دهد بدون اینکه فرکانس پردازنده تغییر کند. بنابراین، عملکرد پردازنده در سطح عادی باقی می‌ماند، اما با مصرف انرژی و دمای کمتر. با این حال، اگر میزان ولتاژ بیش از حد کاهش یابد، ممکن است سیستم دچار ناپایداری، کرش یا افت عملکرد در پردازش‌های سنگین شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود ولتاژ به‌تدریج کاهش یابد و تست‌های پایداری پس از هر تغییر انجام شود تا بهترین تعادل بین کاهش مصرف برق و حفظ عملکرد پردازنده برقرار شود.

آیا آندرولت کردن سی پی یو خطرناک است؟

آندرولت به خودی خود خطرناک نیست، اما اگر به‌درستی انجام نشود، می‌تواند باعث ناپایداری سیستم شود. اگر ولتاژ بیش از حد کاهش یابد، پردازنده ممکن است در شرایط سنگین مانند بازی‌ها، پردازش‌های ویدیویی یا اجرای نرم‌افزارهای مهندسی دچار کرش یا هنگی شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود کاهش ولتاژ به‌صورت تدریجی انجام شود و پس از هر مرحله تست‌های استرس و پایداری انجام گیرد.

چگونه می‌توانم بفهمم که آندرولت پردازنده به‌درستی انجام شده است؟

برای اطمینان از پایداری پردازنده پس از آندرولت، می‌توانید از نرم‌افزارهای تست استرس مانند:

• Prime۹۵ یا AIDA۶۴ برای بررسی عملکرد پردازنده تحت بار سنگین
• Cinebench برای تست پردازش‌های سنگین
• HWMonitor یا Core Temp برای مشاهده دمای CPU

اگر سیستم بدون مشکل و کرش کار کند و دمای پردازنده کاهش یابد، آندرولت به‌درستی انجام شده است.

آیا امکان آندرولت کردن پردازنده‌های لپ‌تاپ وجود دارد؟

بله، اما در برخی مدل‌های جدید محدودیت‌هایی اعمال شده است. بسیاری از لپ‌تاپ‌های قدیمی و برخی مدل‌های جدید امکان آندرولت از طریق BIOS یا نرم‌افزارهای شخص ثالث مانند ThrottleStop یا Intel XTU را دارند. با این حال، برخی پردازنده‌های جدید اینتل (مثل سری‌های جدید Core i۷ و i۹) دارای قفل ولتاژ هستند و امکان آندرولت از طریق نرم‌افزار یا BIOS را ندارند.

تفاوت آندرولت و کاهش فرکانس پردازنده چیست؟

آندرولت تنها ولتاژ پردازنده را کاهش می‌دهد، در حالی که کاهش فرکانس (Underclocking) سرعت پردازنده را نیز کم می‌کند. در نتیجه:

• آندرولت بدون افت عملکرد، مصرف انرژی و دما را کاهش می‌دهد.
• کاهش فرکانس علاوه بر کاهش دما، باعث افت عملکرد پردازنده می‌شود.

آیا آندرولت CPU روی کارت گرافیک (GPU) هم قابل اجراست؟

بله، همان‌طور که پردازنده را می‌توان آندرولت کرد، کارت گرافیک را نیز می‌توان آندرولت نمود. این کار باعث کاهش مصرف برق، کاهش دمای GPU و افزایش طول عمر کارت گرافیک می‌شود. برای آندرولت کردن کارت گرافیک، نرم‌افزارهایی مانند MSI Afterburner یا AMD WattMan قابل استفاده هستند.

آیا آندرولت باعث افزایش طول عمر پردازنده می‌شود؟

بله، کاهش ولتاژ باعث کاهش دما و استهلاک پردازنده می‌شود. در نتیجه، قطعات داخلی پردازنده کمتر تحت فشار حرارتی و الکتریکی قرار می‌گیرند که این موضوع می‌تواند باعث افزایش طول عمر CPU و سیستم خنک‌کننده شود.

آیا امکان بازگرداندن تغییرات آندرولت وجود دارد؟

بله، در هر زمان می‌توان تغییرات آندرولت را به حالت پیش‌فرض بازگرداند.

• اگر از BIOS ولتاژ را کاهش داده‌اید، کافی است وارد تنظیمات BIOS شده و مقادیر Vcore را به حالت Auto برگردانید.
• اگر از Intel XTU یا ThrottleStop استفاده کرده‌اید، می‌توانید تنظیمات را ریست کرده و به مقدار اولیه بازگردید.

آیا آندرولت در تمام پردازنده‌ها نتیجه یکسانی دارد؟

خیر، هر پردازنده رفتار متفاوتی نسبت به آندرولت دارد. برخی پردازنده‌ها امکان کاهش ولتاژ بیشتری دارند، در حالی که برخی دیگر حتی با کاهش ولتاژ اندک، دچار ناپایداری می‌شوند. بنابراین، بهترین روش تست تدریجی و بررسی عملکرد پردازنده پس از هر تغییر ولتاژ است.