سوال و جواب درس دهم علوم پنجم

۱- خاک چیست؟
جواب: مواد دانه ریزی که ریشه ی گیاهان می توانند در آنها رشد کنند خاک می گویند.

۲- خاک بزرگترین منبع طبیعی تولید …غذا… برای انسان و بسیاری از جانداران است.

۳- یکی از روش های تشکیل خاک، …خرد شدن سنگ ها… است.

۴- سنگ ها در اثر هوازدگی …خرد شده… و تجزیه می شوند.

۵- سنگ ها در طول سال ها بر اثر …وزش باد…، ...ریزش کوه… یا …حرکت به همراه آب… با هم برخورد کرده و خرد می شوند. مواد خرد شده براثر تغییر شیمیایی به خاک تبدیل می شوند.

۶- برای تشکیل لایه ای از خاک به قطر یک سانتی متر، بیش از …۲۰۰… سال زمان لازم است.

۷- سنگ ها چگونه خُرد می شوند تا خاک به وجود بیاید؟
جواب: سنگ ها در طول سالیان دراز به چند طریق خرد می شوند :
الف- سنگ ها روزها در زیر نور خورشید گرم شده و شب ها سرد شده و ترک برمی دارد و در طول سالیان دراز خُرد می شوند.
ب- آب در زمستان در بین ترک سنگ ها یخ زده و سنگ ها را خُرد می کند.
پ- ریشه ی گیاهان سبب خُرد شدن سنگ ها می شود.
ت- فشار سنگ های بالایی سنگ های زیری را خرد می کند.
ث- قرار گرفتن سنگ ها در مسیر آب رودها و رودخانه ها و برخورد آنها با هم سبب خرد شدن سنگ ها می شود.
ج- جانوران برای درست کردن لانه زمین را سوراخ کرده و سبب شکسته شدن سنگ ها می شوند.

۸- عوامل موثر در تشکیل خاک کدامند؟
جواب:
– خرد شدن فیزیکی
– موجودات زنده (گیاهان و جانوران)
– تغییرات دما (یخ زدن)

۹- ریشه ی گیاهان چگونه سبب خرد شدن سنگ ها می شوند؟
جواب: ریشه ی گیاهان رشد کرده و به داخل شکاف سنگ ها می روند. به مرور زمان ریشه بزرگتر شده و سنگ ها را می شکند تا برای خود جا باز کند.

۱۰- آیا نوع سنگ در مقدار خاکی که تشکیل می شود تاثیر دارد؟
جواب: بلی. از سنگ نرم خاک بیشتری تولید می شود.

۱۱- چرا خاکها رنگهای متفاوت دارند؟
جواب: چون از خرد شدن سنگ هایی با جنس مختلف به وجود می آیند.

۱۲- خاک در بیابانها تشکیل می شود یا در جاهای پرباران و مرطوب؟ چرا؟
جواب: در جاهای پرباران و مرطوب. زیرا در این نواحی سنگ ها خیس بوده و زودتر خرد می شوند. به همین دلیل در مناطق خشک و گرم ساختمانهای قدیمی بیشتری دیده می شوند.

۱۳- دو عامل اصلی تخریب سنگ ها و تشکیل خاک چه هستند؟
جواب: دما و رطوبت.

۱۴- فشار سنگ های بالایی چه اثری در تشکیل خاک دارد؟
جواب: فشار سنگ های بالایی سبب تخریب سنگ های زیری و تشکیل خاک می گردد.

علوم پنجم

۱۵- میزان نفوذ آب در خاک رس بیشتر است یا در ماسه و شن؟
جواب: نفوذ آب در ماسه و شن که دانه های درشتی دارند، بیشتر است.

۱۶- میزان جذب آب (ذخیره ی آب) در خاک باغچه بیشتر است یا در ماسه و شن؟
جواب: در خاک باغچه.

۱۷- اگر برگها روی زمین بریزند چه می شود؟
جواب: برگ ها تغییر کرده رنگ آنها تیره شده به طوری که صورت اولیه ی گیاه در آن مشخص نیست.

۱۸- گیاخاک (یا گیاه خاک) چه تاثیری در کشاورزی دارد؟
جواب: گیاخاک قدرت نگهداری آب را زیاد می کند، فضای خالی بین ذرّات خاک را افزایش می دهد و سبب نفوذ هوا به داخل خاک می شود، که برای رشد گیاهان بسیار مفید است.

۱۹- گیاخاک در کدام قسمت خاک قرار می گیرد؟
جواب: در قسمت بالای خاک یا خاک رویی.

۲۰- خاک رویی یعنی چه؟
جواب: بخش بالایی خاک که حاوی گیاخاک، مواد معدنی مورد نیاز گیاه است خاک رویی می گویند.

۲۱- در کشاورزی خاک رویی مهم است یا خاک زیری؟ چرا؟
جواب: خاک رویی. چون دارای گیاخاک و املاح موجود در خاک است.

۲۲- هرچه خاک دانه …ریزتر… باشد، دیرتر ته نشین شده و آب گل آلود است.

۲۳- باقیمانده ی گیاهان که درون خاک قرار می گیرد به مرور زمان می پوسد و مخلوط تیره رنگی به دست می آید که …گیاخاک… نام دارد.

۲۴- چرا خاک رس برای کشاورزی مناسب نیست؟
جواب: دانه های خاک رس پس از خیس شدن به هم می چسبند و ریشه ی گیاه نمی تواند در آن رشد کرده و غذای مورد نیاز را از زمین بگیرد.

۲۵- چه نوع خاکی برای کشاورزی مناسب است؟
جواب: خاکی که به مقدار مساوی دارای ماسه، خاک رس وگیاخاک باشد، برای کشاورزی مناسب است مانند خاک باغچه.

۲۶- چرا خاک باغچه برای رشد گیاه مناسب است؟
جواب: وجود خاک رس آب را نگه می دارد. وجود ماسه سبب نفوذ پذیری خاک می شود و گیاخاک مواد مورد نیاز گیاه برای رشد را تامین می کند.

۲۷- فرسایش خاک یعنی چه؟
جواب: با گذشت زمان و در اثر عوامل مختلف آب و باد خاک منطقه جا به جا شده که این عمل حاصل خیزی آن را کاهش می دهد.

۲۸- چه عواملی باعث فرسایش خاک می شود ؟
جواب: آب های جاری مثل رودها و سیلاب ها که خاک را کنده و باخود می برد. کارها یی چون شخم نا مناسب، آبیاری نادرست، شیب زمین، از بین رفتن پوشش گیاهی، تبدیل زمینهای کشاورزی و باغ ها به ساختمان، کارخانه و ساخت جاده ها، حوادث و بلایای طبیعی مانند زلزله و آتشفشان، باعث فرسایش خاک و از بین رفتن آن می شود.

۲۹- چگونه می توانیم از فرسایش خاک جلوگیری کنیم؟
جواب: درختان را قطع نکنیم چون ریشه ی آنها سبب استحکام خاک می شود. شخم زدن مناسب سبب جلوگیری از فرسایش خاک می شود. از چرای زیاد دامها در یک منطقه جلوگیری کنیم تا پوشش گیاهی از بین نرود.