حسن محتشم، عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان استان تهران از وضعیت رکود ساخت و ساز مسکن در کلانشهرها خبر داد و تأکید کرد که از ۲ سال پیش بازار ساختمان درگیر بحران است.

او به تاثیر اخراج نیروی کار اتباع بر افزایش هزینه‌های ساخت و توقف پروژه‌ها اشاره کرد و درباره تفاوت دستمزد نیروی کار ایرانی و افغانستانی توضیح داد.

وضعیت فعلی میزان ساخت و ساز مسکن در کلانشهر‌ها چگونه است؟ به نسبت سال گذشته آیا میزان تولید کاهشی بوده است؟

صنعت ساختمان در شرایط انسداد و رکود به سر می‌برد. در چهار ماه اول سال به خصوص در دو ماه اخیر که جنگ هم پیش آمد، به رکود در بازار مسکن دامن‌زده شده است. اخراج اتباع که در سطوح پایین دستی ساختمان نقش مؤثری داشتند، باعث شدت این وضعیت شده است. وضعیت اقتصاد کلان کشور بر بازار مسکن اثرگذاشته و باعث تداوم رکود شده است.

ما عملاً در آتش بس به سر می‌بریم اما هر لحظه می‌تواند بهم بخورد. این موضوع فرار سرمایه از کشور و یا به نوع دیگر عدم سرمایه‌گذاری در تمام زمینه‌های اقتصادی را به دنبال داشته است. وقتی که ما بررسی می‌کنیم، کل اقتصاد کلان کشور تحت تأثیر جنگ و عوامل ناامنی قرار گرفته و در این شرایط مسکن آسیب بیشتری می‌بیند. سرمایه‌گذاری در بخش مسکن دیگر نقدشوندگی سابق را ندارد. در نتیجه نه تنها در بخش ساختمان شاهد ورود سرمایه نیستیم، بلکه خروج سرمایه از این بازار شدت یافته است.

اخراج اتباع چه میزان بر هزینه تولید اضافه کرده است؟

با اخراج اتباع، اختلالی در روند جذب نیروی فعال ساختمان‌سازی به وجود آمده است. همانطور که ورود بی برنامه اتباع درست نبود، بلکه خروج آن‌ها نیز به شکل فعلی درست نبود. اگر این روال ادامه یابد، حدود 30 درصد به هزینه ساخت و ساز مربوط به نیروی انسانی است که 25 درصد آن مربوط به اتباع است. جایگزین این بخش 25 درصدی راحت نیست و هزینه آن 2 برابر شده است. 2 برابر شدن هزینه نیروی کار، بر روی هزینه ساخت اثر گذاشته است. در نتیجه صنعت ساختمان نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی، از شرایط ناگوارتری برخوردار است و ادامه این وضعیت، شرایط مسکن را بسیار بدتر می‌کند.

تولید و عرضه کاهش داشته و پروژه‌های در حال اجرا نه تنها کند شده بلکه برخی از پروژه‌ها در حال توقف است. وقتی تولید نداشته باشیم، عرضه پایین می‌آید اما تقاضا سر جای خود باقی می‌ماند. خروج نیرو‌های اتباع باعث شده فقط تعداد اندکی از از خانه‌های در حال ساخت در اختیار بازار قرار بگیرد.

تفاوت دستمزد کارگر افغانستانی و ایرانی چقدر است؟

جایگزین نیروی افغانستانی با نیروی ایرانی از نظر فنی هم راحت نیست. اگر بخواهیم جایگزین کنیم، تفاوت 100 درصدی در دستمزد دارند. حدود 800 هزار تومان دستمزد یک کارگر ساده بود اما کارگر ایرانی می‌خواهد 2 میلیون بگیرد. پروژه‌های ساختمانی ملزم به ارائه لیست بیمه هستند. کارفرمایانی که به اتباع خارجی بیمه نمی‌دادند، الان باید برای کارگر ایرانی هزینه بیمه پرداخت کنند.

به طور کلی میزان تولید در یکسال اخیر چقدر پایین آمده است؟ آیا دولت توانسته بر افزایش توزیع مسکن کمکی داشته باشد؟

ما آمار دقیق نداریم و مرکز آمار باید اطلاعات منتشر کند که چند ماهی می‌شود چیزی ارائه نکرده‌اند. میزان تولید مسکن ما پایین است و سال گذشته از انتظارات کمتر بود. امسال هم صدور پروانه با جنگ 12 روزه متوقف شد و برخی از پروژه‌ها که شروع شده‌اند، نیز به کندی پیش ‌می‌روند.

پایین آمدن تولید مسکن مطلوب نیست اما باید ببینیم همین میزان تولید هم در کجا انجام می‌شود. توزیع تولید مسکن تحت کنترل نیست و شورای عالی معماری و شهرسازی توجه ندارد که اگر مسکن کم داریم، در بخش‌های میان درآمدی کم داریم. تولید در نقاط ثروتمند شهر، جز آلودگی زیست محیطی و مصرف بیشتر انرژی، خاصیت بیشتری ندارد. شورای عالی معماری و شهرسازی باید برنامه‌ریزی کند که شهرداری‌ها را مکلف به صدور پروانه در نقاط ارزان قیمت کند تا قشر کم درآمد، فرصت‌های بیشتری برای خرید داشته باشند.

تولید یک طرف است اما محل تولید هم یک طرف دیگر است. ما در گذشته حدود 350 هزار واحد در سال تولید داشتیم؛ نهضت ملی هم قرار بود سالی 1 میلیون تولید کند اما چنین اتفاقی رخ نداد. وزارت راه در ثبت نام‌ها نتوانست حتی افراد واقعی مخاطب مسکن را جذب کند و خانه اولی‌ها در مواردی نتوانستند ثبت نام کنند.

منبع: کاماپرس