ارز گردشگری در جیب دلالان و چشم پوشی دولت

به گزارش ایران اکونومیست؛ ارز مسافرتی که باید صرف توسعه گردشگری شود، به جای آن به دست دلالان افتاده و با وجود صفهای طولانی و بلیط‌های کنسل شده، دولت هنوز اقدامی برای پیگیری تخلفات ایرلاینها انجام نداده است.

در حالی که تخصیص ارز مسافرتی به‌عنوان یکی از ابزارهای تسهیل سفر برای ایرانیان در نظر گرفته شده بود، حواشی و ضعف‌های اجرایی آن نشان داده‌اند که این سیاست، بیش از آنکه برای مسافر واقعی مفید باشد، به ابزاری برای خروج منابع ارزی کشور تبدیل شده است. از تشکیل صف‌های طولانی متقاضیان در فرودگاه امام خمینی (ره) گرفته تا بلیت‌های صوری و دریافت ارز بدون ارائه اسناد مثبت، مسیری شکل گرفته که منتقدان آن را «اعطای یارانه پنهان» به دهک‌های مرفه می‌دانند.

برخی افراد با خرید ارزان‌ترین بلیط‌های خارجی، وارد فرودگاه شده‌اند، ارز مسافرتی دریافت کرده‌اند و سپس سفر خود را انجام نداده‌اند یا بلیط را کنسل کرده‌اند تا با اختلاف قیمت بین ارز تحویلی و نرخ بازار آزاد، سود قابل‌توجهی به دست آورند. این وضعیت انتقاد فعالان اقتصادی را برانگیخته که می‌گویند: «ارز برای مسافرت یا مسافرت برای ارز؟»

از سوی دیگر، ایجاد این رانت ارزی، فشار بیشتری بر منابع ارزی کشور وارد کرده و هرچند مسئولان ‌بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (بانک مرکزی) تأکید دارند که روند تخصیص به روال عادی بازگشته و صف‌ها کاهش یافته‌اند، اما همچنان سوال اساسی باقی است: چرا در سال‌هایی که منابع ارزی کشور محدودتر شده‌اند، این نحوه تخصیص بدون طراحی اسناد مثبت برای گردشگری واقعی، به سمت رانت هدایت می‌شود؟

در نتیجه، به‌نظر می‌رسد که نیاز به بازنگری جدی در سیاست تخصیص ارز مسافرتی وجود دارد؛ بازنگری‌ای که نه فقط «تسهیل سفر» را هدف گیرد بلکه «حفظ منابع ارزی»، «عدالت در تخصیص» و «شفافیت اسنادی» را نیز محور قرار دهد. تا زمانی که معیارها دقیق نشده و شیوه نظارت کارآمد طراحی نشده باشد، خطر آنکه این سیاست به جای کمک به گردشگری، به ابزار دیگری برای خروج ارز و تشدید نابرابری تبدیل شود، همچنان جدی باقی خواهد ماند.

حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران در این خصوص گفت: خیلی از کسانی که ارز دریافت می‌کنند، اصلاً مسافر نیستند بلکه دلالانی هستند که از روستاها کارت ملی مردم را می‌گرفتند، آن‌ها را دم صرافی می‌آوردند، می‌گفتند: «می‌خواهیم ببریمت سفر خارجی!» صبح می‌بردند وان ترکیه و عصر پیاده برمی‌گرداندند. حتی برخی را تا فرودگاه می‌بردند، مهر خروج می‌زدند و برمی‌گرداندند.

وی افزود: دولت مدعی است که روند تخصیص را فیلتر کرده و مسافر باید برود در فرودگاه از گیت پلیس عبور کند و از شعب بانک فرودگاه یا دستگاه‌ها پول را بگیرد. این ادعای دولت مردود است چرا که مردم همین روش را هم دور می‌زندد؛ به این شکل که یک نفر می‌رود از گیت عبور می‌کند و از دستگاه ارز ۵۰ نفر دیگر را می‌گیرد و تمام!

رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران افزود: در ایرلاین‌ها ارقام بسیار بزرگ‌ترین جابه‌جا می‌شود. ایرلاین‌ها بلیط پرواز را از طریق واسطه‌ها در ترکیه و دبی به دلار دریافت می‌کنند و به همین روش سالانه میلیون‌ها دلار ارز از کشور خارج می‌شود./ تسنیم