اندازه‌گیری یک نشانگر خونی مرتبط با آسیب عضله قلب ممکن است در آینده به ابزاری برای پیش‌بینی خطر زوال عقل تبدیل شود.

متخصصان دانشگاه «یوسی‌ال» لندن در مطالعه‌ای جدید شرح دادند افرادی که در میانسالی نشانه‌های آسیب عضله قلب در آنها مشاهده شود در کهنسالی بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل قرار خواهند گرفت.

بر اساس این مطالعه که در «مجله قلب اروپا» و با حمایت مالی «بنیاد قلب انگلیس» منتشر شده است، افرادی که سطح پروتئینی موسوم به «تروپونین قلبی آی» (High-sensitivity cardiac troponin I) در خون‌شان بالاترست، بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل در کهنسالی قرار دارند. افزایش سطح تروپونین حتی تا ۲۵ سال پیش از بروز علائم زوال عقل نیز قابل مشاهده است.

تروپونین چیست؟

به گزارش نیوزمدیکال، تروپونین زمانی وارد خون می‌شود که عضله قلب آسیب ببیند. پزشکان معمولا برای تشخیص حمله قلبی سطوح بسیار بالا را بررسی می‌کنند، اما سطحی که بیشتر از حد طبیعی باشد، حتی بدون علائم، می‌تواند نشانه آسیب خاموش و تدریجی قلب یا اختلال عملکرد آن باشد. این آسیب می‌تواند بر عروق و جریان خون تاثیر بگذارد و در نهایت به مغز برسد و خطر زوال عقل را افزایش دهد.

اهمیت حفظ سلامت قلب در میانسالی

پروفسور «اریک برانر» از موسسه همه‌گیرشناسی و مراقبت‌های سلامت یوسی‌ال می‌گوید: سلامت ضعیف قلب در میانسالی خطر زوال عقل را در سالمندی افزایش می‌دهد. تخریب مغز در پی زوال عقل به‌تدریج و طی سال‌ها پیش از بروز علائم رخ می‌دهد. کنترل عواملی مانند فشار خون بالا در میانسالی می‌تواند روند زوال عقل و بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی را کُند یا حتی متوقف کند. او می‌افزاید این موضوع را باید بررسی کرد که آیا می‌توان تروپونین را جزو شاخص‌های سنجش خطر زوال عقل به شمار آورد؟

پیشگیری از زوال عقل قابل‌توجه است

زوال عقل مجموعه‌ای از اختلال‌ها است که به سلول‌های مغز آسیب می‌رساند و باعث کاهش حافظه، قدرت تفکر و دیگر توانایی‌های شناختی می‌شود. بر اساس گزارش «کمیسیون زوال عقل لنست» (Lancet Commission on dementia) در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۷ درصد موارد زوال عقل را می‌توان با بهبود عوامل قلبی‌ـ‌عروقی مانند کنترل فشار خون، کلسترول، فعالیت بدنی و حفظ وزن مناسب پیشگیری کرد یا به تاخیر انداخت.

روش مطالعه

در این پژوهش حدود ۶۰۰۰ نفر از کارکنان خدمات دولتی انگلیس بررسی شدند. همه افراد بین ۴۵ تا ۶۹ سالگی آزمایش تروپونین با حساسیت بالا انجام دادند. در زمان این آزمایش‌ها هیچ یک دچار زوال عقل یا بیماری قلبی‌ـ‌عروقی نبودند.

شرکت‌کنندگان به طور میانگین به مدت ۲۵ سال پیگیری شدند و در چندین مرحله آزمون‌های حافظه و عملکرد شناختی انجام دادند. در طول مطالعه، ۶۹۵ نفر به زوال عقل مبتلا شدند. مقایسه این افراد با افراد همسن و در شرایط مشابه آنان نشان داد سطح تروپونین آنها هفت تا ۲۵ سال پیش از تشخیص به طور پیوسته بالاتر بوده است.

در افرادی که در ابتدای مطالعه بالاترین سطح تروپونین را داشتند نتایج زیر مشاهده شد:

- احتمال ابتلا به زوال عقل در این افراد ۳۸ درصد بیشتر بود.

- کاهش سریع‌تر در حافظه و توانایی حل مسئله در آنان مشاهده شد.

- در ۸۰ سالگی توان شناختی‌شان معادل توان افرادی بود که یک سال و نیم از آنان مسن‌تر بودند.

- این تفاوت در ۹۰ سالگی به دو سال افزایش یافت.

نتایج تصویربرداری مغزی

از میان شرکت‌کنندگان، ۶۴۱ نفر‌ام‌آرای مغز انجام دادند. در افرادی که سطح تروپونین خونشان بالاتر بود، هیپوکامپ یا ناحیه کلیدی حافظه کوچک‌تر بود و ماده خاکستری مغز هم حجم کمتری داشت. این یافته‌ها نشان داد مغز این افراد از نظر ساختار، حدود سه سال پیرتر به نظر می‌رسید.

دکتر «سایمون چن»، نویسنده اصلی این مقاله، می‌گوید: این طولانی‌ترین مطالعه‌ای است که ارتباط سطح بالای تروپونین را با افت شناختی و زوال عقل بررسی کرده است. به نظر می‌رسد اندازه‌گیری تروپونین در میانسالی می‌تواند شاخص بهتری برای پیش‌بینی خطر دمانس باشد.

پروفسور «برایان ویلیامز» از بنیاد قلب انگلیس می‌افزاید: سلامت قلب و مغز از هم جدا نیستند. توجه به سلامت قلب در طول زندگی، بهترین امکان را برای سالم ماندن مغز فراهم می‌کند.