فرارو- اظهارات رئیس اتحادیه صوتی و تصویری و تلفن همراه، درباره کاهش ۵۰ درصدی خرید تلفن همراه نسبت به سال قبل در شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های زیادی روبرو شده است.

به گزارش فرارو؛ محمد رمضان در یک گفتگوی مطبوعاتی مدعی شده واردات گوشی در همین دوره به نصف رسیده و مردم عوض خرید گوشی نو، بیشتر سراغ تعمیر موبایل می‌روند. بخشی از کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌گویند گرانی دلار باعث شده خرید موبایل شبیه یک کالای لوکس شود و دسته دیگری اعتقاد دارند این حرف‌ها بیشتر برای فشار بر دولت و کاهش تعرفه‌هاست. شما چطور فکر می‌کنید؟

سقوط ۵۰ درصدی بازار موبایل ایران؛ مقایسه ادعای اتحادیه با آمار رسمی

هیچ آماری به شکل رسمی درباره میزان «خرید» موبایل توسط مردم وجود ندارد. وزارت صمت و دیگر نهادهای رسمی شاخصی برای مقایسه فروش گوشی موبایل ندارند. بنابراین آنچه اتحادیه‌ها می‌گوید بیشتر بر پایه گزارش‌های صنفی، تجربه فروشندگان و مشاهدات بازار است. این مشاهدات شاید درست باشد اما لزوماً معادل «آمار قطعی» نیست.

درباره واردات گوشی موضوع متفاوت است؛ طبق گزارش‌های رسمی گمرک، واردات تجاری موبایل در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرده ولی نه در حد ۵۰ درصد. میانگین کاهش در بازه‌های مختلف بین ۲۰ تا ۳۰ درصد گزارش شده است. این عدد اهمیت دارد چون نشان می‌دهد بازار بی‌رمق شده اما هنوز با مرحله سقوط آزاد فاصله دارد.

موضوع وقتی جذاب می‌شود که بدانیم دقیقا وقتی واردات رسمی ۲۰ تا ۳۰ درصد کم شده، یک مقام صنفی نیز از افت ۵۰ درصدی فروش موبایل خبر می‌دهد. این یعنی شیوه واردات گوشی‌ نیز تغییر کرده است. قطعا می‌دانید بخشی از گوشی‌های موجود در بازار توسط مسافرانی وارد کشور شده‌اند که فرآیند رجیستری آنها را با پاسپورت شخصی انجام داده‌اند.

واردات مسافری موبایل؛ سهم رجیستری مسافری در تغییر آمار رسمی واردات

مسائلی مثل اختلاف چشمگیر قیمت گوشی میان ایران و کشورهای منطقه، محدودیت‌های دوره‌ای واردات رسمی و کاهش قدرت خرید مردم، باعث می‌شود بسیاری از خریداران سراغ گوشی‌های ارزان‌تر و میان‌رده‌ بروند که معمولاً از مسیر مسافری وارد کشور می‌شوند.

برخی گزارش‌ها نیز نشان می‌دهد در ماه‌هایی خاص، میزان رجیستری گوشی مسافری حتی بیش از ۱۵۰ درصد رشد کرده است. چنین اعداد و ارقامی با زبان بی‌زبانی می‌گویند بخشی از واردات تجاری آب رفته جای خود را به مسیرهای غیرتجاری داده است. در نتیجه شاهد تغییر آمارهای رسمی هستیم.

سامسونگ و شیائومی بخش مهمی از بازار ایران را در اختیار دارند و مدل‌های میان‌رده بیشترین فروش را تجربه می‌کنند

چرا تعمیر گوشی به صرفه‌تر از خرید است؛ تأثیر گرانی دلار و بی‌ثباتی ارز

بخش دیگری ادعای این مقام صنفی، از «تمایل مردم به تعمیر به جای خرید» حکایت دارد و در نگاه اول ظاهرا با تحولات اجتماعی و اقتصادی سال‌های اخیر همخوانی دارد. افزایش قیمت‌ها در بازار موبایل قابل انکار نیست. در حال خرید یک گوشی ارزانقیمت بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان هزینه دارد و اغلب گوشی‌های میان‌رده در بازه بالای ۲۰ میلیون تومان حضور دارند. همین موضوع بسیاری از خانوارها را به سمت تعمیرات سوق می‌دهد.

علاوه بر گرانی، شاهد بی‌ثباتی نرخ ارز هستیم. هر موج افزایش قیمت دلار قیمت موبایل را بالا می‌ببرد و باعث می‌‌شود مردم خرید گوشی جدید را برای مدتی عقب بیندازند. از طرف دیگر آنها متوجه شده‌اند گوشی قدیمی‌شان با تعویض باتری، فلت شارژ یا صفحه‌نمایش دست‌کم برای یک تا دو سال دیگر قابل استفاده است. پس عوض خرید گوشی نو، تعمیر را انتخاب می‌کنند.

بازار موبایل در بحران یا رکود؛ پرفروش‌ترین گوشی‌های میان‌رده در ایران

بازار موبایل روزهای آرامی را پشت سر نمی‌گذارد اما صحبت کردن از «بحران» هم زیاده‌روی به نظر می‌رسد. اگر بخواهیم صادق باشیم باید بگوییم در کنار رکود، نشانه‌های حیات و فعالیت بازار نیز قابل رصد هستند. شاید فروشندگان از کاهش مشتری گلایه داشته باشند و آمار گمرک نیز از افت واردات رسمی خبر می‌دهد اما بازار همچنان پر از گوشی‌های میان‌رده و اقتصادی است و خرید و فروش ادامه دارد.

موبایل کالایی کاملاً ضروری در زندگی امروز است. حتی اگر مردم خرید گوشی گران‌قیمت را کنار بگذارند، باز هم در نهایت مجبورند دنبال یک موبایل جایگزین بگردند یا گوشی فعلی خود را تعمیر کنند. از همین رو بازار موبایل برخلاف کالاهای لوکس، کمتر در معرض رکود کامل قرار می‌گیرد.

این وسط برندهایی مثل سامسونگ و شیائومی همچنان بخش مهمی از بازار ایران را در اختیار دارند و مدل‌های اقتصادی و میان‌رده آن‌ها بیشترین فروش را تجربه می‌کنند. همین روند اجازه نمی‌دهد بازار وارد مرحله بحرانی شود.

از سوی دیگر، بازار تعمیرات موبایل نیز بزرگ‌ شده و سر و شکل تخصصی به خود گرفته است. قطعات اصلی، غیراصلی و حتی کارکرده به‌وفور در بازار موجود دارد و تعمیرکاران نیز مهارت بیشتری پیدا کرده‌اند. مجموع این عوامل باعث شده تعمیرات به یک گزینه جدی و مقرون‌به‌صرفه برای مردم تبدیل شود.

پشت پرده اظهارات صنفی درباره کاهش فروش موبایل

وقتی یک مقام صنفی درباره کاهش شدید فروش یا واردات صحبت می‌کند، معمولاً ادعاهایش بر پایه مشاهدات میدانی است. با توجه به اینکه فروشندگان کاهش مشتری را به عنوان یک تهدید در نظر می‌گیرند گاهی به بیان درصدهایی می‌پردازند که لزوماً با آمار رسمی سازگار نیست. حتی امکان دارد چنین اظهاراتی با هدف نقد سیاست‌های دولتی، تعرفه‌ها یا محدودیت‌های وارداتی مطرح شود.

به همین دلیل برای درک دقیق واقعیت باید تمام قطعات پازل را کنار هم گذاشت. جایی که آمار رسمی، گزارش‌های صنفی، حجم واردات مسافری و رفتار مشتریان در کنار هم به ایجاد تصویری واقعی از بازار موبایل کمک می‌کنند.