“امیرچخماق” یزد مدیریت شهری می‌خواهد یا جگرکی؟

“شهر تاریخی یزد” بعد از ثبت در فهرست میراث جهانی به عنوان نخستین شهر جهانی شده‌ی ایران، برای ایران و مدیریت فرهنگی ایران یک افتخار بزرگ محسوب می‌شد، با این اتفاق قول و قرارها و طراح‌هایی که بافت تاریخی یزد را به ساماندهی و جذب بیشتر گردشگر نزدیک می‌شد، آغاز شد اما با وجود این همه حرف، هنوز هیچ کدام از ابتدایی ترین قول‌ها نیز در این زمینه اجرائی نشده‌اند که هیچ، بلکه هر روز خبر از حرکت لودرها به سمت یک خانه‌ی تاریخی می‌رسد.

از سوی دیگر گفته می‌شود بافت تاریخی یزد یکی از نخستین بافت‌هایی است که برای آن «شهردار ناحیه ی تاریخی» انتخاب شد، شهرداری که نه وظیفه‌ی یک شهردار کامل، بلکه مدیریت در مناطق تاریخی شهر را باید اجرائی کند، اما وقتی هنوز “امیرچخماق” بدون توجه و ساماندهی ماند، چه توقعی باید از شهر تاریخی و جهانی شده‌ی یزد داشت؟

میدان امیرچخماق را می‌توان با میدان نقش جهان مقایسه کرد

امیر ترقی‌نژاد، در گفت‌وگو با ایسنا؛ “امیرچخماق یزد” را یکی از نقاطی می‌داند که گردشگران خارجی در آن زیاد تردد می‌کنند و می‌افزاید: این محوطه در قلب بافت جهانی یزد است اما متأسفانه علیرغم همه قول‌هایی که داده‌اند، هنوز هیچ کاری برای سازماندهی آن انجام نشده است، به جز نصب سنگ جدول یا ساماندهی کف برخی معابر.

او محوطه امیرچخماق را با میدان “نقش جهان” مقایسه می‌کند و می‌گوید: این میدان باید مانند میدان جهانی “نقش‌جهان” اصفهان ساماندهی شود چون در بسیاری از موارد مشابه یکدیگر هستند اما در میدان امیرچخماق متکدیان می‌چرخند یا در بازارچه‌ی آن جگرکی‌ها و نانوایی‌ها فعالیت می‌کنند، در حالی که محوطه و بازارچه میدان نقش جهان تقریبا یک وضعیت فرهنگی دارند و صنایع دستی استان را در آن به فروش می‌رسانند.

میدان امیرچخماق جای جگرکی است یا صنایع‌دستی یزد؟

وی با بیان این که میدان نقش‌جهان با فروش صنایع‌دستی‌های مختلف خود تقریبا میدانی فرهنگی برای حضور گردشگران ایجاد کرده است، بیان می‌کند: استان یزد صنایع دستی‌های مختلف و مهمی مانند سفال و شعربافی، دارایی بافی، زیلوبافی، ترمه‌بافی دارد که هنوز برخی از آن‌ها به طور کامل معرفی نشده‌اند، با فروش آن‌ها به جای جگرکی و نانوایی که می‌توان آن سطح را به یک منطقه پایین‌تر منتقل کرد، یک موقعیت فرهنگی در میدان ایجاد کرد، همان چیزی که دولت برای جذب گردشگر به آن نیاز دارد.

ترقی‌نژاد ادامه می‌دهد: متأسفانه حاکمیت شهری یزد هنوز دیدگاه‌های فرهنگی ندارد و بیشتر دیدگاه‌های اقتصادی را مد نظر دارد، در حالی که توجه بیشتر به دیدگاه‌های فرهنگی، رشد اقتصادی را به همراه دارد.

اجازه بازدید از بخشی از بنای امیرچخماق را نمی‌دهند

او وضعیت محوطه امیرچخماق قرار گرفته در قلب شهر جهانی یزد را با مشکلات و آسیب‌های بیشتری مواجه می‌داند و ادامه می‌دهد: در کوچکترین حالت می‌توان گفت موزه آب این منطقه سال‌هاست غیرفعال است یا امکان بازدید از آب‌انبار، راهرو، پشت‌بام و جداره‌ی تاریخی امیرچخماق که گردشگران را به بالای پشت بام می‌رساند، از ابتدای دولت یازدهم وجود ندارد.

وی بیان می‌کند: هچنین پشت بام میدان اکنون به انباری تبدیل شده و به نظر می‌رسد این اقدامات برای جلوگیری از ندیدن ترک‌های موجود در جداره امیرچخماق است. در شرایطی که اگر یک مقام بلندپایه به یزد می‌آید آن به بالای پشت بام امیرچخماق برده می‌شود، در شرایطی که حضور گردشگران در این منطقه خود یک تجمع فرهنگی محسوب می‌شود.

شهردار بافت تاریخی یزد چه می‌کند؟

وی با بیان اینکه امیرچخماق امروز حال و روز خوشی ندارد، بیان می‌کند: این میدان که در میانه شهر جهانی یزدقرار گرفته است نیازمند مدیریت شهری از همه جهات است.

این فعال میراث فرهنگی یزد ادامه می‌دهد: یزد اولین شهری است که شهرداری ناحیه تاریخی برای ان ایجاد شده و بیشترین کارش این است که استعلام‌های ساخت‌وساز را پیگیری کند، در حالی که مهمترین وظیفه خود یعنی توجه به فعالیت‌های فرهنگی را نادیده گرفته است، به همین دلیل معتقدم مدیریت شهری در بافت جهانی یزد وجود ندارد و تقریبا هیچ دیدگاه فرهنگ مدِ نظرِ آن نبوده است.