اصلاحات ساختاری در مسیر رشد و توسعه

شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه به چه منظور و با چه ترکیب سهامداری ایجاد شد؟

ایجاد این شرکت به تصمیمات کلان کشوری مبتنی بر ایجاد و فعال شدن شرکت‌های خصوصی در دهه ۶۰ برمی‌گردد. برای تحقق جریان خصوصی‌سازی در کشور، در سال ۱۳۶۶ شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه به‌عنوان نخستین شرکت خصوصی در مجموعه شرکت ملی صنایع مس ایران با ترکیب ۵۱ درصد موسسه صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران و ۴۹درصد کارکنان شاغل و بازنشسته شرکت مس تاسیس شد. سرمایه اولیه این شرکت حدود ۱۰۰ میلیون ریال بود که با افزایش سرمایه طی سال‌های مختلف، هم‌اکنون دارای سرمایه‌ای به ارزش ۲۰۰ میلیارد تومان است. البته در این سال‌ها، ترکیب ۵۱-۴۹ درصدی سهام شرکت برحسب شرایط مختلف، ازجمله به‌دلیل طلب‌های صندوق بازنشستگی از محل سودهای سال‌های گذشته و همچنین فرابورسی عمل کردن این شرکت، همیشه ثابت نبوده و احتمالا هم نخواهد بود. به‌هرروی و با تغییرات ایجادشده، هم‌اکنون ترکیب سهامداران به‌صورت ۸/ ۵۴ درصد سهام صندوق بازنشستگی شرکت ملی صنایع مس ایران، ۵/ ۸ درصد شرکت سرمایه‌گذاری آتیه‌اندیشان مس و ۷/ ۳۵ درصد سهامداران حقیقی است. تا قبل از فرابورسی شدن شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، اشخاص حقیقی که عمدتا شامل همکاران‌مان در شرکت مس، اعم از شاغل و بازنشسته بودند ترکیب سهامداران حقیقی این شرکت را تشکیل می‌دادند؛ اما با فرابورسی شدن این شرکت در ابتدای سال ۹۶ ترکیب سهامداران حقیقی، ترکیب متغیری شده است؛ به‌طوری‌که افراد خارج از مجموعه مس هم می‌توانند سهام این شرکت را خرید و فروش کنند.از ابتدا و با تاسیس شرکت سرمایه‌گذاری دو هدف مدنظر بود؛ بازی کردن نقشی ویژه و پررنگ در صنعت استان کرمان که بعدها این نگاه به توسعه ملی تغییر پیدا کرد و دومین هدف؛ انجام کارهای پایین‌دستی مربوط به شرکت مس که از محل آن بتوان به سودآوری بیشتری رسید که سود به دست آمده برای تخصیص و تقسیم آن بین سرمایه‌گذاران به‌صورت نقدی و هم برای انجام کارهای توسعه‌ای است.این نکته را ذکر کنم که بعد از فرابورسی شدن شرکت در ابتدای سال ۱۳۹۶، با اصلاحاتی که در ساختار سرمایه‌گذاری خود شرکت و زیرمجموعه‌های آن صورت گرفت و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های مختلف، اکنون سرمایه ثبتی شرکت به ۲۰۰میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که در سال ۱۳۹۳ که بنده مجددا به‌عنوان مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه انتخاب شدم، سرمایه ثبتی شرکت ۸۰ میلیارد تومان بود.

چه تغییراتی در نحوه اداره این شرکت بعد از انتصاب شما به‌عنوان مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری به‌وجود آمد؟

ازجمله اصلاحاتی که از سال ۱۳۹۳ به بعد انجام شد، «نحوه تغییر اداره شرکت سرمایه‌گذاری» بود؛ به این معنا که تا قبل از آن، این مدیریت به‌صورت مستقیم، یعنی از بالا به پایین و از سوی مدیر ارشد سرمایه‌گذاری صورت می‌گرفت که به‌تبع آن، امکان تقسیم متناسب مسوولیت‌ها و خلق فرصت‌های جدید وجود نداشت؛‌ اما بعد از آن سال، با ایجاد شرکت هلدینگ افق در استان کرمان، همه شرکت‌های تابعه شرکت سرمایه‌گذاری مس، تفکیک شده و زیر نظر هلدینگ افق قرار گرفتند؛ بنابراین، علاوه بر اینکه خودمان یک شرکت هلدینگ اصلی به‌شمار می‌آییم، هلدینگ افق هم در این راستا و به‌منظور اصلاح پاره‌ای از ساختارها مشغول فعالیت است و همه شرکت‌های ذی‌ربط در مجموعه مس سرچشمه را زیر پوشش خود دارد.

هلدینگ افق با چه هدفی ایجاد شد؟ ابهاماتی درخصوص کاهش سودآوری شرکت اصلی وجود دارد، دیدگاه شما در این زمینه چیست و چه پاسخی به این انتقادات دارید؟

همان‌طور که در مباحث کلان اقتصادی هم این اصل حاکم است، هدف ما در هلدینگ، استفاده از پول‌های کوچک و راکد همکاران‌مان برای ایجاد کارهای جدید با تضمین حداقل سودآوری است؛ بنابراین، علت اصلی واگذاری سهام هلدینگ افق به همکاران بازنشسته و شاغل، اولا مشمول کردن آنها در سودهای ناشی از بورس و ثانیا انجام اصلاحات ساختاری از طریق سود حاصله از ایجاد این فعالیت‌هاست. به‌طور مثال، ما در حال ساخت کارخانه تولیدی سولفید سدیم پرک در مجموعه مس سرچشمه هستیم که بنابر توافقات انجام‌شده، به احتمال بسیار زیاد در تاریخ ۲۲بهمن افتتاح خواهد شد. براساس محاسبات انجام‌گرفته، مبلغی حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیارد تومان هزینه ساخت این کارخانه می‌شود. با بررسی‌های انجام‌شده و با توجه به اینکه بازار مصرف پرک تولیدی ما مهیاست، باگذشت سه تا چهار سال این بازگشت سرمایه صورت می‌پذیرد و از آنجا که تصمیم بر آن است بعد از تکمیل این کارخانه و انجام مراحل اصلاحات ساختاری، مالی و اداری، امور آن تماما به شرکت هلدینگ افق واگذار شود، این شرکت آینده روشنی خواهد داشت و نگرانی در رابطه با خریدوفروش سهام شرکت هلدینگ وجود ندارد؛ چراکه می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد. از آغاز فعالیت‌ همواره سعی کرده‌ایم به دو تعهد «دفاع و حفظ سود سهامداران حقوقی و حقیقی» و‌ «جلوگیری از افت قیمت سهام‌ شرکت سرمایه‌گذاری در بازار» پایبند بمانیم و خوشبختانه با بررسی عملکرد شرکت در چند ماه گذشته و با رسیدن به ثبات قیمت سهام شرکت سرمایه‌گذاری و پرداخت سود نقدی به سهامداران، به این دو مهم دست پیدا کرده‌ایم و از این بابت این اطمینان خاطر را به سهامداران می‌دهیم که انجام این اصلاحات خللی بر سود سهامداران وارد نخواهد کرد و حتی باعث افزایش ارزش سهام سرمایه‌گذاری مس سرچشمه نیز خواهد شد.

هم‌اکنون همه شرکت‌های تابعه سودآورند؟ در گزارش مجمع سال گذشته آمده بود که برخی شرکت‌ها وضعیت مالی مناسبی ندارند؟

خوشبختانه در حال حاضر با اصلاحات سازمانی انجام‌شده، ۸۰ تا ۹۰ درصد از شرکت‌های ذی‌ربط به سوددهی قابل‌توجهی رسیده‌اند و روزانه همکاران ما در حال رصد و بررسی شرایط برای سوددهی بیشتر هستند. با ملاحظات بسیاری که در این مورد انجام شد، واحدهای زیان‌ده تعطیل و واحدهای سودده تقویت شدند. همچنین، با اصلاحات نیروی انسانی، بدون هیچ تعدیل نیرویی و تنها با جابه‌جایی شاغلان در بخش‌های مختلف، نیروی فعال بیکار به جامعه اضافه نشد و مضافا با تقویتی که در بخش تولید صورت گرفت، نسبت به سال گذشته زیان کمتری را شاهد بودیم.هم‌اکنون تصور بر این است که با بازنگری که در عملکرد شرکت‌های زیان‌ده صورت گرفته دیگر زیان ده نباشند و به سود معقولی برسیم؛ چراکه مصمم هستیم در سال‌های آینده با حفظ سطح تولید شرکت، زیان‌های آن جبران و همه بدهی‌ها پرداخت شود.ناگفته نماند که این حاصل صبر، حوصله و تحملی بود که هم در شرکت سرمایه‌گذاری و هم شرکت ملی مس انجام گرفت. به‌‌رغم اینکه ما در طول سه‌سال شاهد نارضایتی‌های کارگران و وضعیت نامناسب این شرکت بودیم، اما اگر تا آخر امسال جواب و نتایج مثبتی عاید نشد، در صورت اخذ موافقت‌های لازم مجبور به واگذاری برخی شرکت‌های زیان‌ده ‌به ‌شرکت‌های خصوصی هستیم و شرکت مزبور از مدار شرکت سرمایه‌گذاری خارج خواهد شد.‌

تحقق رویکرد بومی‌سازی و خودکفایی در صنعت مس، در شرکت سرمایه‌گذاری در چه جایگاهی قرار دارد؟

در سال‌های گذشته، برای تحقق امر بومی‌سازی در دو بخش به‌صورت تخصصی کار کرده‌ایم؛ یکی ریخته‌گری و دیگری تولید گلوله‌های فلزی است که بخش عمده سرمایه‌گذاری آن برای تامین نیاز شرکت مس است. خوشبختانه از سال‌های گذشته به‌طور مداوم عملکرد موفقیت‌آمیزی داشته ایم‌؛ اما با توجه به اینکه تعداد بازارهای تولید گلوله در کشور زیاد شده، این نگرانی وجود دارد که سهم‌مان در تولید کمتر شود. با این‌حال تلاش‌های ما در این زمینه که سهم قابل‌توجهی از بازار ایران را حفظ کنیم، ادامه دارد.هم‌اکنون حدود ۲۰۷۰ نیرو در شرکت سرمایه‌گذاری مشغول به کارند. ما از ابتدای شروع به‌کار در سال ۱۳۹۳، با چند شرکت ورشکسته با تعدیل نیروی شدید مواجه بودیم؛ بنابراین،‌ نخستین کاری که در رابطه با این شرکت‌ها انجام شد مشغول کردن نیروهای تعدیل‌شده در جاهای دیگر بود تا نیروی بیکار دیگری به جامعه اضافه نشود. در رابطه با برنامه‌ریزی برای اشتغال‌زایی، باید گفت ما برای اینکه بتوانیم نقش پررنگ‌تری در بخش اشتغال‌زایی به‌صورت ملی و منطقه‌ای داشته باشیم نیاز به منابع مالی داریم. با توجه به مراجعات مکرر برای اخذ وام و منابع مالی از بانک‌ها و مشکلات بسیاری که در این زمینه وجود دارد، ازجمله دادن وام‌های کوتاه‌مدت و امتناع آنها از وام‌های طولانی‌مدت، این امر با موانع و دست‌اندازهای زیادی همراه است.

شما معتقد به افزایش سرمایه شرکت برای توسعه و سوددهی هستید گرچه مخالفانی هم دارید، استدلال شما در این زمینه چیست؟

بر اساس کارشناسی‌های صورت‌گرفته برای دفاع از اهداف بخش‌های مختلف شرکت سرمایه‌گذاری، ازجمله حفظ حق‌وحقوق سرمایه‌گذاران حقوقی و حقیقی و همچنین جلوگیری از افت قیمت سهام در بازار سرمایه، نیاز به افزایش سرمایه ‌داریم. اگرچه ما می‌توانیم از فروش ذخایر و دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری، به پول و سرمایه لازم دست‌ یابیم، اما این کار توجیه اقتصادی ندارد؛ چون با فروش دارایی‌ها و تبدیل آنها به پول عملا دو ضربه به شرکت می‌زنیم؛ یکی منابع شرکت را از دارایی‌های جاری و ثابت تهی می‌کنیم و دیگر آنکه نقش‌مان را در سرمایه‌گذاری‌های جدید کمرنگ می‌کنیم. بنابراین، ما به این افزایش سرمایه نیاز داریم تا بتوانیم سود و تولیدهای جدیدی داشته باشیم؛ در غیر این صورت، سود شرکت به‌صورت کنترل‌شده باقی می‌ماند و احتمال افت سهام‌مان در بازار هم بسیار افزایش می‌یابد.

با وجود آنکه افزایش سرمایه یکی از راه‌های تامین مالی گران در هر شرکتی است، ولی با توجه به تسهیلات‌دهی نامناسب سیستم بانکی و به‌منظور جبران مخارج سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده و در دست انجام و همچنین اصلاح ساختار مالی شرکت که در آن باید رابطه منطقی بین حقوق صاحبان سهام و ارزش روز شرکت وجود داشته باشد، باید افزایش سرمایه در این مرحله و حتی مراحل بعد انجام گیرد تا علاوه بر افزایش سودآوری برای سهامداران، شاهد رشد ارزش سهام سهامداران نیز باشیم، که این امر در دو افزایش سرمایه قبلی به‌طور کامل تحقق یافته است و به لطف خدا در مراحل بعدی محقق خواهد شد.این نکته را متذکر شوم که درخواست افزایش سرمایه ۳۰۰میلیاردی و به‌تبع آن سود بیشتر، براساس بررسی‌های صورت‌گرفته و کارشناسانه بوده و این نیازی است که از سوی طرح‌های توسعه جدید و تحولات بازار سرمایه به ما تحمیل می‌شود تا از قافله عقب نمانیم.

آیا شرکت سرمایه‌گذاری مس، در حال حاضر سرمایه‌های راکد دارد یا خیر و اگر دارد چه برنامه‌هایی برای مدیریت و سودآوری بیشتر آن صورت گرفته است؟

از زمان تاسیس، همه املاک و دارایی‌های غیرفعال را با هدف برنامه‌های بلندمدت جهت سوددهی بیشتر با قیمت کارشناسی واگذار کردیم. درواقع، تصمیم شرکت این است که از محل دارایی‌های غیرفعال و راکد شرکت که سرمایه آن حدود ۲۰میلیارد تومان است، با سیاست‌گذاری‌های جدید این مبلغ به ۱۰۰میلیارد تومان افزایش پیدا کند؛ کما اینکه فعالیت‌های زیادی در این راستا در حال انجام است. در نظر داریم بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها را از طریق واگذاری و مشارکت کارکنان شرکت مس به سرمایه‌گذاری‌های جدید در صنایع جدید و سودآور تبدیل کنیم و همچنین، با واگذاری‌ دارایی‌های غیرجاری در سال مالی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ و همچنین ساخت‌وساز املاک راکد ازطریق راه‌اندازی شرکت‌ ساختمانی عمران‌گستران آذین کویر و سپس فروش املاک مذکور که بیشتر آنها در موقعیت‌های مناسب تجاری و مطلوب قرار دارند، ارزش ‌افزوده بیشتری برای شرکت ایجاد کنیم. پیگیری این سیاست باعث خواهد شد که وضعیت نقدینگی شرکت برای ایجاد سرمایه‌گذاری‌های جدید با پشتوانه بهتری صورت گیرد تا درنهایت به سودآوری شرکت و افزایش ارزش سهام این شرکت کمک چشمگیری کند. بنابراین، با انجام این دست از کارهای ساخت‌وساز و فعال کردن دارایی‌های راکد، تصور بر آن است که در سال ۱۳۹۸ شاهد رشد و سودآوری فعالیت‌هایمان در این زمینه باشیم.