متهامانی که به جای محکومیت درخت کاشتند

مروری بر اقدامی مثبت به بهانه روز درختکاری؛

از سوی دیگر افزایش آمار زندانیان و مخارج سنگینی که به این دلیل بر دوش دولت گذارده می‌شود و نیز افزایش جرایم و مفاسد درون زندان‌ها، چندی است که توجه مسوولان و برنامه ریزان و محققان را به خود جلب کرده و باعث شده است که یکی از مباحث مطرح شده امروزی، بحث ضرورت زندانی نشدن مجرمان یا به اصطلاح زندان زدایی از جرایم و مجازات‌ها باشد.

اخیرا کارگزاران قضا به این نتیجه رسیده‌اند که نباید در هر چیزی مجرم را به حبس و زندان محکوم کنند چرا که این امر نه تنها، نتیجه مطلوب که همان ممانعت از ارتکاب جرم است را ندارد بلکه ضررهای فراوانی هم به همراه دارد. این باعث شده تا آنها در اندیشه شیوه‌های غیر از زندانی کردن مجرمان قانونی باشند.

همین امر باعث شده تا برخی از قضات مراجع قضایی در چند سال اخیر به جای اینکه افراد را بابت جرم و اشتباهی که انجام داده‌اند محکوم به حبس و روانه زندان کنند، احکام عجیبی صادر کنند که طبق این احکام، فرد خاطی به جای رفتن به زندان، کارهای عام‌المنفعه بدهد.

قضات استان گلستان در پی این موضوع، از ابتدای امسال تاکنون 3 هزار و 254 رای جایگزین زندان صادر کرده اند که بیشترشان مربوط به کاشت درخت است. اخیرا برای محکومان 30 پرونده شهرستان گالیکش نیز حکم کاشت نهال صادر شده است. حکمی که در آستانه روز درخت کاری در حال اجراست.

هادی هاشمیان، رییس دادگستری کل گلستان در این خصوص گفته است: محکومان 30 پرونده شهرستان گالیکش واقع در شرق استان به جای حبس، 3هزار و 410 نهال در عرصه های منابع طبیعی، حاشیه جاده ها، فضای سبز شهری و مدارس منطقه غرس می کنند. اجرای آرای این افراد از ابتدای اسفند آغاز و قرار است تا آخر ماه جاری تمامی این نهال ها غرس شود.

وی افزوده است: بیشتر این پرونده ها مربوط به تصادف است که در بخش عمومی جرم، محکومان به جای زندان به کاشت درخت محکوم شده اند.

به گفته هاشمیان، این آرا برای کسانی که جرایم سبک غیرعمد مرتکب شده و سابقه کیفری ندارند، صادر می شود.

این اولین بار نیست که قضاتی در شهرستان ها و استان های سراسر کشور احکامی این چنینی برای متخلفان زیست محیطی صادر می کنند.

پیش از این نیز تفاهم نامه جایگزینی مجازات زندان در هرمزگان با کاشت درخت، آبیاری و نگهداری از فضای سبز، به امضای معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم اداره کل دادگستری استان و مدیر عامل سازمان پارک ها و فضای سبز بندرعباس رسیده است. این طرح برای محکومانی اجرا می شود که سابقه قبلی نداشته و در جرایم عمد تا یک سال حبس و جرایم غیرعمد تا 2 سال حبس محکوم شده اند.

چندی پیش نیز در پی شکایت اداره محیط زیست دشت آزادگان از صاحب یک واحد خدماتی که شبانه اقدام به قطع درختان کرده بود تا واحدهای خدماتی مربوطه برای خودروهای عبوری دید بهتری داشته باشد، قاضی دادگاه کیفری این پرونده برای این فرد که ٣٤ اصله درخت را قطع کرده بود، علاوه بر پرداخت جریمه نقدی، حکم کاشت ۶۸ درخت (دو برابر تعداد درختان قطع شده) در همان محلی که اقدام به تخریب درختان کرده بود و دو سال حفاظت و نگهداری از درختان کاشته شده را صادر کرد.

رییس شعبه اول دادگاه کیفری 2 شهرستان دنا نیز چندی پیش متهمی که 6 اصله درخت بلوط استان کهگیلویه و بویر احمد را آتش زده بود به کاشت و آبیاری 20 اصله درخت جنگلی یا گونه های مرتعی در محدوده نیم هکتاری در محل وقوع جرم یا در محل دیگر به تشخیص شاکی، محکوم کرده بود. طی این حکم متهم مکلف شده بود پس از کاشت، به مدت دو سال آبیاری و محافظت از این درخت ها را به طور مستمر انجام دهد.

به باور کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست، صدور احکام جایگزین این چنینی به جای صدور حکم زندان و... برای متخلفان محیط زیستی اثری به مراتب بهتر و مفیدتر هم برای جامعه و هم برای طبیعت دارد.

گزارش : فرزانه صدقی