تربیت جنسی کودکان یعنی چه؟

به گزارش زنان خبر،آسیب‌های جنسی و خطراتی که پیش روی کودکان و نوجوانان است، همواره وجود داشته اما با گسترش فضای مجازی و افشا شدن تعدد این جنایات خاموش، آموزش‌های مراقبتی به کودکان به منظور پیشگیری از سوءاستفاده جنسی اهمیت دوچندان یافته است. در روزهای اخیر نیز آزار جنسی دانش‌آموزان در یکی از مدارس غرب تهران بار دیگر ضرورت این آموزش و مراقبت را نمایان کرد؛ خبرنگار ایکنا در این راستا با اسماء عاقبتی، روانشناس بالینی و استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران به گفت‌وگو پرداخت که شرح آن در ذیل ارائه می‌شود:

*امروز در جامعه سخن از تربیت جنسی به منظور آگاهی‌بخشی به کودکان و نوجوانان برای پیشگیری از خطرات احتمالی مطرح می‌شود، تربیت جنسی چه تعریفی دارد؟
چیزی که عامه افراد درباره این تعریف استنباط می‌کنند، به علت وجود واژه «جنسی» در این عبارت، برداشتی منفی است و گمان می‌کنند مسائل مربوط به روابط جنسی قرار است به کودکان آموزش داده شود. در حالی که تربیت جنسی برای کودکان به معنای مراقبت از بدن و احتیاط‌هایی است که باید انجام دهند تا کسی از آن‌ها سوءاستفاده نکند، در واقع اگر بخواهیم واژه‌ای و رساتر به جای تربیت جنسی استفاده کنیم، «مراقبت از بدن» را پیشنهاد می‌کنم.

*از چه زمانی باید فرآیند آگاهی‌بخشی درباره مراقبت از بدن را به کودکان آغاز کنیم؟
هر چه زودتر به فرزندانمان، آموزش‌های لازم و متناسب با سن‌شان را ارائه دهیم، بهتر است به محض این که بچه‌ها سوال‌هایی را درباره بدن و نقاط حساس پرسیدند زمانی است که حتماً باید با جواب‌های کوتاه و درست با آن‌ها همراه شویم و آموزش را به تاخیر نیندازیم چون در بسیاری موارد، متاسفانه شاهد خطرات در سنین بسیار پایین هستیم و این وظیفه والدین است که با مراقبت‌های زیاد، ناتوانی کودک در مراقبت از خود را جبران کنند؛ بعضاً هم شاهدیم که بچه‌های دو یا سه ساله به محافظت از نقاط حساس بدن خود واقف هستند، این مساله غریزی نیست و موضوعی قابل یادگیری است، بچه‌ها از والدین خود یاد می‌گیرند که نقاط حساس بدن خود را بپوشانند یا از اعضایی مثل لب که پوشیده هم نمی‌شود، مراقبت کنیم، مثلاً به فرزند خود بگوییم کسی حق ندارد شما را از ناحیه لب ببوسد و باید مراقبت کنی. این‌ آموزش باید توسط خانواده در سنین مناسب و با بیانی قابل فهم انجام شود.

*زمانی که فرزندان به سنین آستانه بلوغ می‌رسند، خطرات بیشتری را در زمینه جنسی پیش رو دارند؛ به نظر شما از چه دایره واژگان و تعبیراتی باید برای آموزش به کودکان استفاده کرد که آمادگی کامل برای مواجهه با خطرات را داشته باشند؟ به گونه‌ای که تحریص و دچار بلوغ زودرس هم شوند.
در این زمینه هم کتاب‌های مفیدی به زبان انگلیسی و هم کتاب‌های خوبی به زبان فارسی موجود است که والدین می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند، فرزندان نباید بر یک سری کلمات حساس شوند بنابراین والدین باید به صورت علمی و دقیق، مفاهیم لازم را به آن‌ها منتقل کنند، پیشنهاد دیگر من شرکت کردن در دوره‌های تربیت جنسی که در مهدکودک‌ها و … توسط متخصصان برگزار می‌شود، شرکت کنند. باید توجه کنیم که گاهی اوقات والدین لزوم آموزش مراقبت از بدن را به فرزندان درک می‌کنند اما چون اطلاعات کافی ندارند، آموزش غلط می‌دهند.

*اما راجع به جنایت اخیر در یکی از مدارس غرب تهران؛ به نظر می‌رسد تنزل اخلاقی را شاهد نسبت به سال‌های گذشته هستیم، بعضی‌ها معتقدند خانواده‌های دانش‌آموزان نیز مقصراند که نه تنها آموزش‌های لازم را به آن‌ها نداده‌اند بلکه درباره فیلم‌های مستهجن و مسائل غیراخلاقی به آن‌ها هشدار لازم را نداده‌اند.
خیلی خوب که این سوال را پرسیدید، یک تاکید ویژه لازم است که این بچه‌ها به اندازه کافی آسیب‌دیده هستند و در این داستان، همه مقصر اند جز خودشان. در حال حاضر، نقد و قضاوت‌های جامعه می‌تواند به اندازه خود ماجرا به آن‌ها آسیب بزند، جملاتی مثل: حتماً خودشان می‌خواسته‌اند، تقصیر خودشان بوده است و …بسیار مخرب است، از همه مردم تقاضا دارم قضاوت نکنند. یادمان باشد ما با بچه تعریف هستیم، بچه‌ها با تهدید و قرارگرفتن در وضعیت‌های سخت روانی تفکر صحیح خود را از دست می‌دهند. نکته دوم هم این که مسئولیت اول در آموزش مراقبت از بدن به عهده جامعه و مسئولیت دوم به عهده والدین است.

*در حال حاضر، درمان افراد آسیب‌دیده، خانواده‌ها و مردم آزرده‌خاطر را چه می‌دانید؟
معتقدم هر چه سریعتر، دانش‌آموزان و والدین که تحت تاثیر استرس شدیدی قرار داشته‌اند و حتی همکلاسی‌هایی که در این جریان نبوده‌اند اما ذهنشان درگیر شده است، به روانشناس‌های حاذق کودک مراجعه کنند. از همه والدین جامعه هم خواهش می‌کنم با شرکت در دوره‌های آموزشی تربیت جنسی و مراقبت از بدن و نیز مطالعه کتاب‌های مربوط، مراقبت‌هایشان را افزایش دهند.
من خرسندم از این که به واسطه گسترش شبکه‌های مجازی و آگاهی‌های والدین این مسائل مخفی نمی‌ماند و زمینه پیشگیری فراهم می‌شود.

ایکنا

انتهای متن/*