پانزده عامل انسانی آلودهکننده آبها (2)
در سلسله مطالب دنبالهداری که روزچین درمورد آلودگی آب، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و… منتشر میکنیم، سعی داریم که مدارم دانشمان را در این حوزهها عمق دهیم. در متن پیشین به بخش اول پانزده علت انسانی آلودگی آبها پرداختیم. اینک به بخش دوم این مسئله میپردازیم. پانزده عامل انسانی آلودهکننده...
در سلسله مطالب دنبالهداری که روزچین درمورد آلودگی آب، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و… منتشر میکنیم، سعی داریم که مدارم دانشمان را در این حوزهها عمق دهیم. در متن پیشین به بخش اول پانزده علت انسانی آلودگی آبها پرداختیم. اینک به بخش دوم این مسئله میپردازیم.
پانزده عامل انسانی آلودهکننده آبها
پنج عامل قبلی را در متن پیشین اشاره کردیم، اینک به عوامل شش تا پانزده میپردازیم.
۶. پلاستیک
پلاستیک، این مصیبت بزرگ بشری، در معضل آلودگی آبها هم نقش پررنگی دارد. ریختن مواد پلاستیکی در فضای باز و قرارگرفتن آن در معرض باران و خاک سبب میشود مواد شیمیایی آن به درون آبهای زیرزمینی راه یابند. این مواد شیمیایی میتوانند بسیار خطرناک باشند و در گذر زمان به آلودگی شدید منابع آبی منجر شوند. هرگز بطریها و سایر مواد پلاستیکی را در آبهای سطحی مثل رودخانهها و دریاچهها نیندازید و در صورت امکان آنها را در سطلهای زباله مخصوص مواد پلاستیکی بیندازید تا بازیافت شوند.
۷. روانآب حاصل از فعالیتهای ساختمانسازی
همانند کارخانهها و مزارع کشاورزی، فعالیتهای ساختوساز هم یکی از عوامل مهم در ایجاد روانآبهای آلوده به مواد شیمیایی است. در بسیاری از موارد، این ساختوسازها بدون در نظرگرفتن شرایط محیطزیستی انجام میشوند. متأسفانه در بیشتر ساختوسازها تدابیری برای ممانعت از راهیابی روانآبهای آلوده به آبهای زیرزمینی اتخاذ نمیشود و در نتیجه این منابع آبی ارزشمند آلوده میشوند. در ساخت ساختمانها از مواد شیمیایی و فلزات خطرناکی استفاده میشود؛ درنتیجه، روانآب این صنعت میتواند مقادیر زیادی از مواد معدنی را به آبهای زیرزمینی وارد کند.
۸. باتریها
ممکن است شما هم مکانهایی را دیده باشید که در آنها باتریهای خراب را بهصورت رایگان بازیافت میکنند، ولی آیا تاکنون از خود پرسیدهاید دلیل این کارشان چیست؟ اگر باتریها بهشکل مناسبی بازیافت نشوند، رهسپار زمینهای دفن زباله خواهند شد؛ جایی که مواد شیمیایی و اسید موجود در آنها به مرور وارد خاک میشود. این روند میتواند به آلودهشدن منابع آبی آن محدوده و بیماری افرادی منجر شود که آن آبها را مینوشند. این روند همچنین ممکن است آسیب جبرانناپذیری به ماهیان و حیاتوحش آن مناطق وارد کند. مواد موجود در این باتریها حتی ممکن است باعث وقوع آتشسوزی در آن مناطق شود. دفع درست باتریها میتواند به کاهش آلودگی کمک کند. باتریهایتان را دور نریزید!
عوامل انسانی که بهصورت غیرمستقیم در آلودگی آبها نقش دارند
این عوامل غیرمستقیم پیش از آنکه منجر به آلودگی آبها شوند، معمولاً دچار تغییراتی میشوند. ممکن است شما خیلی متوجه این عوامل نباشید و به همین دلیل شاید تا وقتی که کار به مرز بحران نرسد، بسیاری از افراد به آنها به چشم مشکل نگاه نکنند. در ادامه به معرفی این عوامل غیرمستقیم میپردازیم.
۹. فاضلاب شهری
بهطورکلی، سیستمهای فاضلاب شهری بهگونهای طراحی شدهاند که فضولات انسانی را به شیوهای مناسب دفع کنند و معمولاً از ایجاد نشتی در آنها جلوگیری میشود. با وجود این، ممکن است برخی مواقع اتفاقاتی رخ بدهد یا سهلانگاریهایی صورت پذیرد. دراینصورت، فضولات انسانی سریعاً خاک و آب آن منطقه را آلوده میکنند و میتوانند بیماریهای خطرناکی به وجود آورند. کشورها و شهرها باید دائماً سیستمهای فاضلاب شهری را بررسی کنند و بلافاصله پس از وقوع حوادث طبیعی مثل زلزله یا سیل که ممکن است به این شبکهها آسیب بزند، اقدامات لازم را اتخاذ کنند.
۱۰. انبار فاضلاب (یا چاههای فاضلاب)
متأسفانه، احتمال آسیب و بروز نشتی در چاههای فاضلاب بسیار بیشتر از سیستم فاضلاب شهری است. بسیاری از این چاهها بهشکل مناسبی حفر نشدهاند و هیچ نظارتی بر آنها وجود ندارد و هرگز تعمیر یا بازبینی نمیشوند. تحت این شرایط، فضولات انسانی سریعاً منابع آبی زیرزمینی را آلوده میکند و میتواند مصرفکنندگان این آبها را به بیماریهای مختلف، عفونتهای باکتریایی، اسهال خونی، انگلهای رودهای و حتی انواع هپاتیت مبتلا کند. این آلودگی همچنین میتواند به مرگ جانوران و گونههای گیاهی منطقه منجر شود؛ بهعبارتدیگر، کل اکوسیستم منطقه و همۀ انسانهایی که در معرض این آبهای آلوده قرار دارند تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. چاههای فاضلاب میتوانند بسیار خطرناک باشند و برای کاهش خطر آلودگی آبها باید آنها را بهشکل مناسبی مدیریت کرد.
۱۱. مواد مغذی زیادی
شاید متوجه این موضوع نشده باشید، ولی گاهی ممکن است مواد مغذی در منابع آبی بیشازحد لازم باشند. در سیستمهای آب شهری مواد مغذی و معدنی مختلفی به آب شرب افزوده میشود تا آن را سالمتر کنند. ولی گاهی ممکن است در این روند زیادهروی شود. فلوراید یکی از این مواد مغذی است که برای سلامتی و تندرستی انسان ضروری است، ولی اگر مقدار آن در آب شرب بیش از حد نیاز باشد ممکن است مشکلاتی برای افراد ایجاد شود. وجود مقادیر زیاد فلوراید در آب شرب میتواند به بروز مشکلاتی در سلامت دندانها منجر شود.
۱۲. هورمونها و آنتیبیوتیکها
فعالیتهای کشاورزی معمولاً، ولی نه همیشه، عامل ایجاد این نوع آلودگی است. در جاهایی که فعالیتهای کشاورزی رونق دارد، خصوصاً مزارع و دامداریهای بزرگ، برای حفظ سلامت و افزایش رشد دامها معمولاً به آنها آنتیبیوتیک یا هورمون تزریق میشود. متأسفانه، این داروها و هورمونها برای افرادی که از گوشت و شیر این دامها تغذیه میکنند بسیار خطرناک است. اگر در نزدیکی این مزارع زندگی میکنید –حتی در صورت نخوردن محصولات این دامها- ممکن است آب شربتان به چنین مواد آلوده باشد. بقایای این داروها میتواند در ادرار دامها وجود داشته باشد و با ورود ادرار دامها به منابع آبی آن منطقه، ممکن است استفادهکنندگان از آن آبها به بیماریهای مختلفی مبتلا شوند.
۱۳. نشتیها
نشتیها، به دلیل غفلت یا اشتباه انسانی، همواره اتفاق میافتند. نشتی روغن و نفت یکی از شایعترین آنهاست، ولی نشتیهای دیگری هم بهصورت روزانه اتفاق میافتد که کسی حواسش به آنها نیست. این نشتیها عمدتاً در صنایع مرتبط با بنزین و گازوئیل اتفاق میافتد. این نشتیها میتوانند آسیبهای بزرگی به محیطزیست و طبعاً منابع آبی وارد کنند. بدمزهشدن آبها یکی از پیامدهای نشت بنزین و گازوئیل به منابع آبی است.
۱۴. سوختهای فسیلی
سوختهای فسیلی حین سوختن ذراتی را به درون جَو آزاد میکنند که بعداً میتوانند به منابع آبی راه یابند. با گذشت زمان، این روند میتواند به آلودهشدن آبهای سطحی و حتی، در صورت شدیدبودن این آلودگیها، به وقوع پدیده باران اسیدی منجر شود. همچنین ممکن است در محل ذخیرهسازی این سوختها شاهد به راهافتادن روانآب سوختهای فسیلی هم باشیم. آلودگی آبهای زیرزمینی توسط این سوختها خطر دیگری است که نباید آن را نادیده گرفت.
۱۵. معدنکاری
معدنکاری هم میتواند به آلودگی منابع آبی نزدیک معادن منجر شود. معدنکاری مشکلات زیادی با خود به همراه دارد که آلودگی منابع آبی یکی از بزرگترین آنهاست. معدنکاری میتواند به ورود مواد معدنی سمی به منابع آبی یا نشت آنها به آبهای زیرزمینی منجر شود. در صورت وقوع چنین اتفاقی، ممکن است انسانها و جانوران مصرفکنندۀ این آبها به بیماریهای خطرناکی مبتلا شوند. مقادیر ارسنیک، سرب، سدیم و بسیاری دیگر از مواد معدنی خطرناک در آبهای نزدیک معادن میتواند بسیار بیشتر از حد مجاز باشد. همچنین، روانآب این مناطق میتواند مواد شیمیایی بهکاررفته در فرایند معدنکاری را با خود بشوید به منابع آبی وارد کند.
ادامه دارد…