دستورات جدید برای بافت‌ فرسوده و حاشیه شهرها

شفا آنلاین>اجتماعی>نزدیک به شش ماه پس از شروع برنامه ملی بازآفرینی شهری (امید)، رئیس‌جمهور روحانی در جلسه مشترک با استانداران و شهرداران شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها آخرین وضعیت اجرائی این طرح بزرگ را مرور کرد و دستورات جدیدی داد.
در ادامه جلسه پیگیری اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری امید، گزارشی درباره چگونگی پیشرفت کار از سوی استانداران و شهرداران کلان‌شهرها ارائه شد. سازمان ثبت و خزانه نیز پیشرفت کار طرح جامع املاک دولتی را گزارش کردند و قرار شد در آینده نزدیک به‌طور ویژه در ارتباط با بررسی مسائل کلان‌شهرهای هشت‌گانه کشور جلسه‌ای برگزار شود. در این جلسه با توجه به تأکید رئیس‌جمهوری مبنی بر اینکه باید حاشیه شهرها هم در کنار بافت‌های فرسوده داخل شهرها مورد توجه و اهمیت قرار گیرد، گزارشی از اقداماتی که دراین‌باره در کلان‌شهرهای مشهد و تبریز انجام گرفته، ارائه شد. همچنین مقرر شد در جلسات بعدی تصمیم‌گیری‌ها در ارتباط با تسهیلات بانکی و مشوق‌های شهرداری‌ها بررسی شود و دستگاه‌های دولتی مسئول و به‌طور ویژه شرکت بازآفرینی شهری وزارت راه‌وشهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شرکت سرمایه‌گذاری شهری وزارت راه‌وشهرسازی گزارش اجرائی این طرح را ارائه کنند.
اولین‌بار رئیس‌جمهوری اواخر سال گذشته در گفت‌وگویی تلویزیونی با مردم درباره برنامه جدی دولت برای نوسازی بافت‌های فرسوده با کمک شهرداری‌ها و خود مردم صحبت کرد. اندکی بعد حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در آغاز مراسم برنامه ملی بازآفرینی شهری، اجرای این طرح را هدیه‌ دولت دوازدهم برای مردم و نسل جوان خانه‌‌اولی و افزایش سرمایه مردم، نوشدن محله‌ها و ایجاد نشاط و در نتیجه رونق در سایر بخش‌های اقتصادی در کنار بخش مسکن اعلام کرد. این برنامه اندکی بعد از زلزله کرمانشاه و تهران و روزهایی بود که ترس از زلزله به جان بسیاری از مردم افتاده بود و رئیس دولت یکی از اهداف این برنامه ملی را آمادگی در برابر زلزله اعلام کرد.
رئیس‌جمهوری گفت: مردمی که منازل فرسوده دارند، نباید چیز دیگری جز منزل فرسوده خود را واگذار کنند، آنها اگر ۸۰ متر ساختمان فرسوده دارند، جای آن صد متر ساختمان جدید می‌گیرند. دولت هم برای ساختن این واحدهای مسکونی از پیش به بودجه‌ای نیازی ندارد، زیرا زمین رایگان در اختیار توسعه‌گرها قرار می‌گیرد. توسعه‌گر دو برابر منازل فرسوده یک محل خانه می‌سازد که ۵۰ درصد آن را در اختیار مردم همان محل قرار می‌دهد و ۵۰ درصد باقی‌مانده هم به خود توسعه‌گر تعلق دارد و دولت فروش سریع آن را با قیمت عاقلانه تضمین می‌کند. شهرداری از توسعه‌گر پول پروانه نگرفته و در نقشه هم به او کمک می‌کند. دولت تمام امور زیربنایی محله را بر عهده گرفته و روبناها مثل مدرسه، آتش‌نشانی، کلانتری و مسجد را شهرداری و دولت برعهده می‌گیرد. بانک‌ها هم به توسعه‌گر سریع وام می‌دهند.
از‌آنجایی‌که هدف اصلی این املاک جوانان هستند، رئیس‌جمهور تأکید می‌کند نرخ سود تسهیلات باید کم و هشت درصد باشد و اگر زوجی خواست در منطقه بازآفرینی‌شده خانه بخرد، این نرخ باید شش درصد شود. رئیس‌جمهور اعلام کرد برای شروع این طرح در مرحله اول ۱۲ نقطه در تهران بازآفرینی می‌شوند و این رقم به ۳۰ نقطه خواهد رسید. او با اشاره به نقش ارگان‌های دولتی و به‌‌ویژه شهرداری در روند اجرای این طرح، تأکید کرد زمین‌های دولتی باید به‌صورت مجانی در اختیار وزارت مسکن قرار بگیرد و نیروهای مسلح باید کمک کنند و زمین‌ها و پادگان‌های خود را در اختیار بگذارند.
اکنون کمتر از شش ماه از شروع این طرح در استان‌های منتخب شامل بوشهر، آذربایجان‌شرقی، تهران، فارس، کردستان، همدان، مازندران، ‌خراسان‌رضوی و اصفهان گذشته و رئیس‌جمهور در جلسه مشترکی آخرین پیگیری‌های مربوط به این برنامه ملی را مرور کرد. محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت هم روز گذشته با اشاره به توانایی بخش مسکن برای ایجاد اشتغال گفت: یکی از بزرگ‌ترین بخش‌ها برای ایجاد اشتغال که ربطی به تحریم، ترامپ و ارز ندارد، بخش مسکن است که می‌تواند سالانه ٣٠٠‌هزار فرصت شغلی ایجاد کند. او با اشاره به جلسه مشترک رئیس‌جمهور با استانداران و شهرداران شهرهای بزرگ درباره نوسازی بافت‌های فرسوده گفت مقرر شده ٢٠٠‌هزار مسکن در بافت فرسوده به‌ویژه در شهرهای بزرگ را نوسازی کنیم. محمدعلی نجفی، شهردار سابق تهران، در همان همایش بهمن‌ماه و شروع این برنامه ملی قول واگذاری ۱۵ قطعه زمین به توسعه‌گران برای بازسازی بافت‌های فرسوده را داد و گفت: حدود پنج درصد وسعت شهر تهران را بافت‌های فرسوده تشکیل می‌دهد. مساحت بافت‌های فرسوده تهران سه‌هزارو ۲۷۰ هکتار بوده و ۱۵ درصد جمعیت شهری تهران در این بافت‌ها زندگی می‌کنند که آسیب‌پذیری بیشتری در برابر زلزله دارند؛ بنابراین احیا و بازسازی این بافت‌های فرسوده لازم است. هدف از این طرح، ارتقای کیفیت زندگی مردم در بافت‌های فرسوده است، بنابراین یک برنامه اقتصادی و اجتماعی است.
شهردار وقت تهران در زمان شروع این برنامه ملی به برنامه‌های ناموفق و پرانتقاد نوسازی بافت‌های فرسوده تهران از دهه ۷۰ تاکنون اشاره کرد و گفت: در این طرح‌ها محله به‌صورت یک مجموعه دیده نشده است، اما در دوره جدید، شهرداری با هماهنگی با دولت، سه محور اصلی تأمین توأمان مسکن و خدمات، جلب مشارکت کامل ساکنان محلات فرسوده و استفاده از بخش خصوصی در بازسازی این محله‌ها را در نظر گرفته است. نجفی بهمن‌ماه سال گذشته از فراخوانی برای جلب مشارکت خصوصی برای بازسازی بافت‌های فرسوده خبر داده و گفته بود ۱۲ قطعه از زمین‌های شهرداری که شامل ۲۰ هکتار است برای اجرای مرحله اول این طرح آماده شده که قرار است حدود چهار‌هزار تا چهارهزارو ۵۰۰ واحد در آن ساخته شود. همچنین وزارت نیرو سه قطعه زمین را در اختیار قرار داده است و امروز این ۱۵ قطعه زمین در اختیار توسعه‌گران قرار می‌گیرد.
با این شرایط اگر بنا را بر ادامه همکاری شهردار فعلی تهران برای اجرای این طرح با دولت بگذاریم که حضورش در جلسه مشترک دیروز حاکی از همین اشتراک نظر است، باید در ماه‌های آینده شاهد اتفاقات جدید و تأثیرگذاری در عرصه بافت آسیب‌دیده شهری و به‌ویژه بافت فرسوده باشیم. تغییری که همراه خود جنبش و شوری را در محلات محروم و شرایط شغلی و مالی شهرهای بزرگ و از جمله تهران ایجاد می‌کند. شرق