تغییر اقلیم بر تنوع‌ زیستی تأثیرگذار است (2)

در ادامۀ مطلب قبلی در مورد تأثیرگذاری تغییرات اقلیمی بر تنوع زیستی، قصد داریم از گرمایش و اسیدی‌شدن دریاها و اقیانوس‌ بگوییم. با روزچین همراه باشید.

برای کاهش چربی خون چه بخوریم؟

آیا با 15 ماده غذایی قاتل چربی خون آشنا هستید؟
اگر به دنبال راهی بی‌دردسر برای کم کردن کلسترول خون هستید این کتاب الکترونیکی برای شماست
کافی است نشانی ایمیل خود را در فرم زیر وارد کنید تا یک نسخه از این کتاب ارزشمند را رایگان برای شما بفرستیم​

دانلود رایگان

در بحث دربارۀ تغییرات اقلیمی عمدتاً به موضوعاتی مثل تغییرات سطح زمین و اتمسفر پرداخته می‌شود. با وجود این، اقیانوس‌ها بخش بزرگی از گرمای حاصل از گرمایش زمین را جذب می‌کنند و همین امر به تغییر اکوسیستم‌های دریایی منجر می‌شود.

گرمای حاصل از تغییر اقلیم در چه بخش‌هایی ذخیره می‌شود؟

همان‌طور که جان کوک در نمودار بالا نشان داده است، درست مثل سردشدن یک فنجان چای و انتقال گرمای آن به محیط که کمی زمان می‌برد، انتقال گرمای آب اقیانوس‌ها به هوای اتمسفر هم نیازمند گذشت زمان است.

آن‌گونه که در نمودار روبه‌رو مشاهده می‌کنید، مدتی‌ست که اقیانوس‌ها در حالِ گرم‌شدن هستند.

پیامدهای این پدیده در گزارش Inter Press Service’s freezer analogy توصیف شده است. در این گزارش می‌خوانیم که یخچال طبیعی قطب شمال به‌دلیلِ واردشدن حجم عظیمی از آب‌های گرم به این منطقه در حال ازبین‌رفتن است و سرعت ذوب یخ‌های قطبی بسیار افزایش یافته است.

افزایش فزایندۀ انتشار گازهای گلخانه‌ای سبب شده است شرایط اکوسیستم‌های اقیانوسی به‌شکلی بی‌سابقه تغییر کند؛ این تغییرات می‌توانند به تغییرات بازگشت‌ناپذیر و اساسی در اکولوژی این اقیانوس‌ها منجر شود. نتایج و دامنه تغییرات در کارکرد زیستی اقیانوس‌ها در نتیجۀ تغییرات اقلیمی می‌تواند بسیار فراتر از مرگ و انقراض گونه‌های دریایی و خالی‌شدن اقیانوس‌ها از موجوات زنده باشد. درحقیقت، به‌دلیلِ تغییرات اقلیمی ممکن است فرآیندهای بنیادین اقیانوس‌ها تغییر کند و حیات در این اکوسیستم‌های آبی از بین برود.

اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها

با وجود اینکه این موضوع بین خبرها و گزارش‌های تلویزیونی و رادیویی زیاد مطرح نمی‌شود، اما تأثیر افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای خصوصاً دی‌اکسیدکربن بر اقیانوس‌ها می‌تواند بسیار چشمگیر باشد.

طبق گزارش مرکز تحقیقات اقیانوسی و جَوی آمریکا، شرایط شیمیایی در اقیانوس‌ها به‌گونه‌ای‌ست که:

اگر دی‌اکسیدکربن جو افزایش یابد، غلظت این گاز در اقیانوس‌ها هم بیشتر می‌شود. با حل‌شدن دی‌اکسیدکربن اتمسفر در آب، اقیانوس‌ها اسیدی‌تر می‌شوند.

چنین تغییری در وضعیت شیمیایی اقیانوس‌ها بر توانایی گیاهان و جانوران دریایی برای تولید و ساخت پوسته‌ها و صدف‌ها و همچنین استخوان‌ها بااستفاده‌از کربنات کلسیم تأثیر منفی می‌گذارد و سبب می‌شود پوسته‌ها و صدف‌های این موجودات از بین بروند.

دانشمندان دریافته‌اند که اقیانوس‌ها می‌توانند دی‌اکسیدکربن ناشی از فعالیت‌های انسانی را در خود جذب کنند. این کار سبب می‌شود دمای کره زمین زیاد افزایش نیابد، چون اگر این مقدار دی‌اکسیدکربن به اتمسفر افزوده می‌شد می‌توانست تأثیر بسیار بیشتری بر گرمایش زمین داشته باشد.

البته دی‌اکسید‌کربن جذب‌شده در اقیانوس‌ها هم سبب اسیدی‌ترشدن آب این اکوسیستم‌ها می‌شود. دی‌اکسیدکربن در واکنش با آب، اسید بسیار ضعیفی به‌ نام کربنیک‌اسید تولید می‌کند و این‌گونه شرایط شیمیایی آب اقیانوس‌ها را تغییر می‌دهد. طبق گزارش دورنمای تنوع زیستی سازمان ملل، آب اقیانوس‌ها در مقایسه با دوران پیش از انقلاب صنعتی ۳۰ درصد اسیدی‌تر شده است و همین اتفاق زندگی را برای بسیاری از گونه‌های دریایی سخت‌تر کرده است.

به‌علاوه، غلظت یون‌های کربنات در کمترین میزان خود در ۸۰۰هزار سال اخیر قرار دارد. تأثیرات این اتفاق‌ها بر تنوع زیستی و اکوسیستم‌های دریایی بسیار زیاد خواهد بود، هرچند زمان‌بندی دقیق و تأثیرات این اتفاق هنوز کاملاً مشخص نشده است.

البته غلظت دی‌اکسید کربن در اتمسفر و اقیانوس‌ها در طول تاریخ همواره در حال تغییر بوده و میلیون‌های سال پیش غلظت این گاز در جو و آب‌ها بسیار زیاد بوده است، ولی امروزه این تغییرات با چنان سرعت زیادی در حال وقوع است که امکان سازگاری موجودات زنده با شرایط جدید را از بین برده است. مثلاً در این شرایط موجودات دریایی پوسته‌ها و صدف‌های نازک‌تری درست می‌کنند. این درحالی‌ست که برخی از این موجودات نقشی حیاتی در زنجیرۀ غذایی و تنوع زیستی این اکوسیستم‌ها ایفا می‌کنند.

البته ممکن است برخی گونه‌های خاص از این تغییرات منتفع شوند، به‌همین‌دلیل بود که چند سال پیش گروهی از دانشمندان و سازمان‌های تحقیقاتی پروژه‌ای به‌نام «اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها» را آغاز کردند تا این‌گونه این تغییرات و تأثیراتشان را بهتر و دقیق‌تر بررسی کنند.

یکی از یافته‌های این پروژه تحقیقاتی این است که نشان می‌دهد پلانکتون‌های ریزی که مسئول ۲۵ تا ۵۰ درصد جذب و مصرف دی‌اکسیدکربن در اقیانوس‌ها هستند تحت تأثیرات منفی اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها قرار می‌گیرند و فعالیتشان کاهش می‌یابد. این پلانکتون‌ها در کاهش غلظت دی‌اکسیدکربن جو نقشی حیاتی ایفا می‌کنند و ازبین‌رفتن آن‌ها موجب افزایش بسیار زیاد دی‌اکسیدکربن در اتمسفر می‌شود.

دانشمندان معتقدند که اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها در ۳۰۰ میلیون‌سال گذشته به این شکل نبوده است و این پدیده می‌تواند به بروز تغییراتی منجر شود که از نتایج احتمالی آن هیچ چیز نمی‌دانیم.

منبع

این مقاله را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر دهید