آیت الله هاشمی رفسنجانی درگذشت
عصریکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵
تنها تصویر زمان فوت «جنازه»هاشمی رفسنجانی
خبرگزاری فارس درساعت ۱۳۹۵/۱۰/۱۹ :: ۱۹:۴۲این خبررااینگونه منتشرکرد:
آیتالله اکبر هاشمیرفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از عمری مجاهدت و تلاش در مسیر آرمانهای انقلاب عصر امروز یکشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۵در یکی از بیمارستانهای تهران دار فانی را وداع گفت.
وی که ساعاتی قبل به دلیل عارضه قلبی در یکی از بیمارستانهای تهران بستری شده بود علیرغم تلاش پزشکان در سن ۸۲ سالگی دار فانی را وداع گفت.
برپایه این خبر محمد حاجی آقاجانی معاون درمان وزیر بهداشت در خصوص اقدامات پزشکی انجام شده برای آیت الله هاشمی رفسنجانی گفت: ایشان در ساعت ۱۸ امروز به طور ناگهانی دچار ایست کامل قلبی شدند.
وی افزود: ایشان بلافاصله به یکی از بیمارستانهای تهران منتقل شده و در اورژانس با حضور یک تیم کامل پزشکی و مجرب عملیات احیا آغاز شد.
حاجی آقاجانی گفت: متاسفانه در ساعت ۱۹:۳۰ تلاش پزشکان بینتیجه ماند و روح ایشان به ملکوت اعلی پیوست.
مراسم تشییع پیکر آن مرحوم نیز روز سهشنبه۲۱دی۱۳۹۵ از ساعت ۱۰ صبح در دانشگاه تهران برگزار میشود.
رهبر انقلاب اسلامی با صدور پیامی درگذشت آیتالله هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفتند.
متن پیام حضرت آیتالله خامنهای در این باره به شرح زیر است:۱۹ دی ۱۳۹۵
بسمالله الرحمن الرحیم
انّا لله و انّا الیه راجعونبا دریغ و تأسف خبر درگذشت ناگهانی رفیق دیرین، و همسنگر و همگام دوران مبارزات نهضت اسلامی، و همکار نزدیک سالهای متمادی در عهد جمهوری اسلامی جناب حجتالاسلام والمسلمین آقای شیخ اکبر هاشمی رفسنجانی را دریافت کردم. فقدان همرزم و همگامی که سابقهی همکاری و آغاز همدلی و همکاری با وی به پنجاه و نه سال تمام میرسد، سخت و جانکاه است. چه دشواریها و تنگناها که در این دهها سال بر ما گذشت و چه همفکریها و همدلیها که در برهههای زیادی ما را با یکدیگر در راهی مشترک به تلاش و تحمل و خطرپذیری کشانید. هوش وافر و صمیمیت کمنظیر او در آن سالها، تکیهگاه مطمئنی برای همهی کسانی که با وی همکار بودند به ویژه برای اینجانب به شمار میآید. اختلاف نظرها و اجتهادهای متفاوت در برهههائی از این دوران طولانی هرگز نتوانست پیوند رفاقتی را که سرآغاز آن در بینالحرمین کربلای معلّی بود به کلی بگسلد و وسوسهی خناسانی که در سال های اخیر با شدت و جدیت در پی بهره برداری از این تفاوت های نظری بودند، نتوانست در محبت شخصی عمیق او نسبت به این حقیر خلل وارد آورد.
جزییات علت فوت آیت الله هاشمی رفسنجانی معاون درمان وزیر بهداشت گفت:
آیتالله هاشمی رفسنجانی پزشکان مورد اعتماد خود را داشتند، اما به هر دلیلی تیم پزشکی را به طور مستمر کنار خودشان نمیپذیرفتند.
دکتر محمد آقاجانی در نشستی خبری ضمن تسلیت ایام رحلت حضرت معصومه (س) و ارتحال آیتالله هاشمی رفسنجانی گفت:
دیروز بعدازظهر در حدود ساعت ۶ آیتالله هاشمی رفسنجانی به طور کاملا ناگهانی دچار ایست کامل قلبی میشوند که به دنبال این اتفاق بلافاصله ایشان را به نزدیکترین بیمارستان یعنی بیمارستان شهدای تجریش منتقل میکنند. در زمان ورود، ایشان علائم حیاتی نداشتند و دچار وقفه کامل قلبی و تنفسی بودند.
بر این اساس بلافاصله اقدامات لازم توسط متخصصان قلب، طب اورژانس، بیهوشی و اورژانس انجام شد و من نیز بنابر مسوولیتم در بیمارستان حضور یافتم و اقدامات درمانی مختلف شامل عملیات احیا، تنفس مصنوعی، ماساژ قلبی، تزریق انواع داروها و تعبیه دستگاه ضربانساز مصنوعی قلب و همه اقدامات اعم از اکوکاردیوگرافی و… انجام شد تا شانسی به قلب بدهیم.
این اقدامات در مدت ۹۰ دقیقه ادامه یافت، اما متاسفانه هیچکدام موثر نبودند و در نهایت تاسف ایشان در ساعت ۱۹:۳۰ دار فانی را وداع گفتند.
معاون درمان وزارت بهداشت با بیان اینکه همه امکانات در اختیار بود و تیم تخصصی نیز کامل بودند، گفت: اما به دلیل اینکه اولین تظاهر این اتفاق وقفه کامل قلبی بود، اقدامات درمانی در این زمان علاجبخش نیست و حتی اگر این موضوع در یک مرکز درمانی هم رخ میداد، ممکن بود اقدامات درمانی تاثیری نداشته باشد.
آقاجانی درباره چرایی عدم حضور تیم پزشکی با ایشان گفت: ایشان فقط در سفرهای شهرستانی میپذیرفتند که تیم پزشکی همراهشان باشند و در سایر مواقع تیم پزشکی را نمیپذیرفتند و صرفا در سفرها تیم پزشکی با ایشان همراه بود.وی ادامه داد: آیتالله هاشمی رفسنجانی وضعیت جسمی خوبی داشتند و حتی ورزش میکردند و کارهای روزمرهشان را انجام میدادند و از نظر جسمی و روحی وضعیت خوبی داشتند، اما در عین حال زمینه بیماری قلبی را هم داشتند و در سن ۸۲ سالگی با وجود بیماری زمینهای قلبی، احتمال بروز سکته قلبی وجود دارد.
معاون درمان وزارت بهداشت ادامه داد: آیتالله هاشمی رفسنجانی در سنوات گذشته برای بررسیهای پزشکی به پزشکان مورد اعتمادشان مراجعه کرده بودند، اما مشکل جدی که در کارهایشان اختلال ایجاد کند، وجود نداشت. البته وضعیت جسمانیشان را باید از پزشکانشان سوال کرد. اما باید توجه کرد که ما به عنوان تیم پزشکی از زمانی که در جریان موضوع قرار گرفتیم و ایشان وارد بیمارستان شدند، همه اقدامات، امکانات، تجهیزات و تیم پزشکی حاضر بود و همه اقدامات ممکن انجام شد اما اقدامی بیش از این قابل انجام نبود.
آقاجانی مجددا درباره عدم حضور تیم پزشکی با آیتالله هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: ایشان پزشکان مورد اعتماد خود ر اداشتند، اما به هر دلیل تیم پزشکی را به طور مستمر در کنار خودشان نپذیرفته بودند و صرفا در سفرها تیم پزشکی همراهشان بود. /دوشنبه ۲۰ دی ۱۳۹۵الف
***
حجت الاسلام احمد مازنی، نماینده تهران میگوید آیتالله هاشمی در استخری در مجموعه سعدآباد بوده و در حین شنا سکته کرده است؛ اما چون آیتالله هاشمی عادت داشته هنگام شنا همه را از استخر بیرون کند موقع بروز این اتفاق کسی در استخر نبوده تا سریعتر اقدامات لازم را انجام دهد.
درباره نحوه درگذشت آیتالله هاشمی روایتهای متفاوتی وجود دارد. مثلا برخی میگویند ایشان در خودرو وقتی در حال برگشت به منزل بوده دچار سکته قلبی شده و برخی میگویند ایشان درون استخر دچار حادثه شده است. شما روایت موثقی از این موضوع دارید؟
خبری که من از منابع موثق شنیدم این است که اتفاقی که برای آقای هاشمی افتاد در محل کارش بود.
یعنی در همان سعدآباد؟
بله. مجمع تشخیص مصلحت نظام دفتری در مجموعه سعدآباد دارد که ایشان دو روز در هفته در آنجا مستقر میشدند و هم ملاقاتها و هم برخی جلسات خودشان را در آنجا برگزار میکردند. این تصمیم به این دلیل بود که با توجه به شرایط سنی که ایشان داشت به نوعی استراحتی داشته باشند. در همان ساختمان محل کار که متعلق به مجمع بود این امکان برایشان تدارک دیده شده بود. برای استفاده از امکانات ورزشی آنطور که برای من نقل شده ایشان همیشه تنها میرفتند و ورزش میکردند.
استخری که آیت الله هاشمی رفسنجانی درآن فوت کرد-مجموعه سعدآباد-عمارت کوشک
موقع شنا همه را از استخر بیرون میکردند. آن روز هم به همین صورت رفتند داخل استخر. خودشان گفته بودند نزدیک اذان بیرون میآیند که برای نماز مغرب آماده شوند. همه محافظان هم بیرون استخر منتظر بودند تا طبق روال همیشگی همان موقعی که گفتهاند خودشان بیرون بیایند.
اما محافظین ایشان متوجه میشوند که تاخیری پیش آمده وقتی مراجعه کردند دیدند آن اتفاقی که نباید رخ داده است. ایشان متاسفانه سکته کرده بود.
در حالی که همه فکر میکردند مثل همیشه باید در آب و مشغول شنا باشند. این اتفاق و همینطور کهولت سنی که ایشان داشته باعث بروز این حادثه شد./۲۷ دی ۱۳۹۵عصرایران بنقل ازاعتماد
***
غلامحسین کرباسچی هم نظرآقای مازنی رادارد از اطرافیان آقای هاشمی و حاضران پیگیر فوت ناگهانی ایشان نشدید؟
از همه میپرسیدیم. از بعضی پاسدارها و محافظان ایشان از همه سؤال کردیم.
آقای هاشمی در استخر تنها بودند؟
ایشان مایل نبودند وقتی برای شنا میروند، کسی همراهشان باشد. بنابراین تنها به استخر رفتند و نیم ساعت تا سه ربع شنا میکردند. آن طور که محافظان تعریف کردند، وقتی میبینند زمان شنای ایشان طولانی شده، داخل رفتند و دیدند این حادثه برای ایشان رخ داده است.
تیم پزشکی–ایشان در زمان ریاست جمهوری همیشه یک تیم پزشکی داشتند. آقای دکتری همیشه در دفتر ریاست جمهوری و در مسافرتها همراه آقای هاشمی بود. براساس مصوبات شورای عالی امنیت ملی باید همراه شخصیتهای رده نخست، یک تیم پزشکی همراه با آمبولانس باشد.
اما این طور که آقای قاضیزاده هاشمی و محافظان ایشان گفتند، ایشان غیر از مسافرتهای خارج از شهر، حضور پزشک را منع کرده وو گفته بودند ضرورتی ندارد افرادی به عنوان تیم پزشکی معطل من شوند. قسمتی ازمصاحبه کرباسچی باروزنامه ایران
***
دکتر سید حسن هاشمی “وزیربهداشت”عصر چهارشنبه(۲۹ دی ۱۳۹۵) در اولین همایش «نان سالم» که در فرهنگسرای بهمنبا اشاره به موضوع مرگ های ناگهانی به فوت حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی گفت:
ایشان ۱۶ سال قبل آنژیو کرده بودند و ۳ تا پلاک در رگ های ایشان ایجاد شده بود. همچنین آیت الله هاشمی ۲۰ سال دیابت داشتند و اخیرا از انسولین استفاده می کردند که اگر قبل از این پیشگیری می شد مرگگ ناگهانی اتفاق نمی افتاد/۲۹ دی ۱۳۹۵خبرگزارمهر
***
محمد هاشمی در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما گفت: علت فوت ایشان ایست قلبی بود. وی افزود: به محض اینکه مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی دچار ایست قلبی شد وی را به نزدیک ترین بیمارستان که بیمارستان شهدای تجریش بود رساندیم و تیم پزشکی تلاش کردند که ایشان را احیا کنند ولی موفق نشدند.
به محض اینکه آن مرحوم را به نزدیک ترین بیمارستان رساندیم تیم قوی آمد و وزیر بهداشت هم آمد و سعی کردند ایشان را احیا کنند ولی موفق نشدند. /۲۰ دی ۱۳۹۵
یک هفته بعداز فوت آیت الله هاشمی-مصاحبه”مجدد”خبرگزاری صدا و سیما:
پس از مطرح شدن شایعات متعدد و افزایش مباحث بی اساس و بدون سند در رابطه با علت و چگونگی درگذشت آیت الله هاشمی ،محمد هاشمی به صورت کامل پاسخ این سوالات و شایعات مطرح شده را داد.
وی با تاکید بر این نکته اولین نفری بود که در کنار آیت الله هاشمی حاضر شد با تاکید بر تلاش تیم پزشکی در احیاء آیت الله هاشمی گفت : به رغم تلاش های تیم پزشکی برای احیا متاسفانه موفق نشدند و این نشان می داد که آقای هاشمی قبل از انتقال به بیمارستان رحلت کردند و هیچ آثاری از خفگی ، کبودی و …. وجود نداشت.
محمد هاشمی با تاکید بر صحت اعلام تیم پزشکی مبنی بر ایست قلبی گفت: معاندان سعی می کنند با طرح موضوعاتی، تفرقه و شبهه ایجاد کنند /۲۶ دی ۱۳۹۵عصرایران
***
محسن رضایی در پیامی نوشته است:
هاشمی امروز در مجمع تشخیص مصلحت نظام با همه شوخی میکرد و سرحال بودند. ایشان اینقدر سرحال بودند و من به آقای واعظی گفتم آقای هاشمی امروز حال خوشیی دارند و من کمتر ایشان را اینگونه دیده ام/ ۱۹ دی ۱۳۹۵انتخاب
***
علی مطهری، نایب رییس مجلس در این باره گفت: فوت ایشان به شکلی بود که ایجاد شک و تردید میکند و خیلی طبیعی نبود، به هرحال تحقیق دربارهی این موضوع کار لازمی است.
البته احتمال که زیاد است و احتمالات بسیاری وجود دارد ولی باید دلایل و مدارک محکمی وجود داشته باشد و نتایج این تحقیق باید مستند باشد. اما آنچه که در ظاهر میبینیم، مشکل است که قبول کنیم این مرگ به شکل طبیعی بوده است».
دکتر مطهری در پاسخ به پرسش خبرنگار انصاف نیوز که «با توجه به کالبدشکافی نشدن پیکر هاشمی رفسنجانی و اینکه یک سال از زمان مرگ او گذشته است چگونه میتوان به مستندات کافی دست یافت؟»، گفت:
ظاهراً آزمایش خون انجام شده و راههای دیگری هم هست برای رسیدگی به این موضوع و به نظر من شورایعالی امنیت ملی باید این موضوع را پیگیری کند./
***
وزیر بهداشت عنوان کردهاند که آیتا… هاشمی دیابت داشتهاند. آیا این مسائل در رحلت آیتا… هاشمی تاثیرگذار بوده است؟
رحلت آیتا… هاشمی قطعا به خاطر دیابت نبوده است و ایشان به دلیل عارضه قلبی فوت شدهاند.از سوی دیگر آنژیویی که ایشان انجام دادهاند تنها برای اطلاع از سلامتی بوده و ایشان هیچگونه مشکل قلبی نداشتند. بر اساس اظهارات آقای رجایی یک پزشک آلمانی چند ماه پیش قلب آیتا… هاشمی را معاینه کرده بودند که در این زمینه هیچ مشکلی وجود نداشت.
در لحظه مرگ، آیتا… هاشمی در چه وضعیتی قرار داشتند؟
آیتا… هاشمی هفتهای دو جلسه ورزش می کردند و روز یکشنبه برای ورزش به استخر «کوشک» رفته بودند.
این استخر تحت نظارت حفاظت مجمع تشخیص مصلحت نظام بود و شخص دیگری نمیتوانست از آن استفاده کند.
آیتا… هاشمی اجازه نمی دادند که در زمان ورزش ایشان دوربینها روشن باشد و محافظان نیز در اطراف ایشان حضور نداشتند. به همین دلیل هنگامی محافظان ایشان از مساله مطلع می شوند که کار از کار گذشته بود.یعنی آیتا… هاشمی قبل از این که به بیمارستان برسند رحلت کرده بودند.
در روزهای قبل از فوت هیچ علامتی از بیماری در ایشان مشاهده نشده بود؟
خیر. ایشان در روزهای قبل مثل همیشه سالم و سرزنده بودند و هیچ علامتی از بیماری در ایشان مشاهده نمیشد.
چرا تیم پزشکی در لحظه درگذشت، همراه آیتا… هاشمی نبوده است؟
آیتا… هاشمی چون احساس می کردند هیچگونه مشکلی ندارند تمایلی به استفاده از تیم پزشکی نداشتند.
چرا در روزهای فوت آیتا… هاشمی محل دفن ایشان مرتب تغییر می کرد؟ آیا ایشان در وصیت نامه خود به محل دفن اشاره نکرده بودند؟
چرا مرحوم رفسنجانی رادرکنار مرقدامام خمینی دفن کردند؟
در وصیتنامه اشارهای به محل دفن نشده بود و به همین دلیل تصمیمات زیادی در این زمینه اتخاذ شد.بنده از حجتالاسلام والمسلمین سیدمهدی طباطبایی شنیدم که عنوان میکردند آیتا… هاشمی در گذشته دوست داشتند که در مشهد مقدس دفن شوند اما یک ماه پیش و در دیدار با آقای طباطبایی عنوان کرده بودند که تمایل دارند در قم و در جوار حضرت معصومه (س) دفن شوند.
خانواده ایشان تصمیم گرفتند که آیتا… هاشمی در جوار مرقد مطهر حضرت امام دفن شوند.
در سال۵۸ که آیتا… هاشمی مورد سوءقصد قرار گرفتند واکنش حضرت امام خمینی در این زمینه بسیار جدی و سنگین بود به شکلی که عنوان کردند:«هاشمی زنده است تا نهضت زنده است».
پس از این سوءقصد حضرت امام منزلی را اجاره کردند که کنار منزل آیتا… هاشمی بود.به همین دلیل نیز خانواده ایشان تصمیم گرفتند آیتا… هاشمی در کنار مراد خود یعنی حضرت امام دفن شود.
البته در این زمینه برخی از دوستان ایشان یک نگرانی داشتند و آن این بود که احتمال می دادند اگر آیتا… هاشمی در بهشت زهرا دفن شود، به همان شکل که در دوران حیات خود مورد اهانت برخی افراد قرار گرفتند به آرامگاه ایشان نیز اهانت شود و برخی تلاش کنند مقبره ایشان را خراب کنند. به همین دلیل تصمیم گرفته شد ایشان در حرم حضرت امام دفن شوند.
شبی که این اتفاق رخ داد واکنش فرزندان و نزدیکان آیتا… هاشمی چگونه بود؟
این مساله برای همه اعضای خانواده غیرمنتظره بود و هیچ کس باور نمی کرد که آیتا… هاشمی فوت شده است.دختران ایشان یعنی فاطمه و فائزه خیلی بی تابی می کردند اما پسرها پذیرفته بودند که این مساله تقدیر الهی بوده است.
آخرین بار چه زمانی با آیتا… هاشمی دیدار داشتید؟
بنده دو یا سه روز قبل از رحلت با ایشان دیدار داشتم. ایشان یک ماموریت به بنده دادند که بنده نیز آن ماموریت را انجام دادم و گزارش آن را خدمت آیتا… ارائه کردم.زمانی که بنده با آیتا… دیدار داشتم هیچ گونه علائم بیماری در ایشان وجود نداشت و ایشان در سلامت کامل به سر می بردند.آیتا… هاشمی از نظر جسمی در وضعیت بسیار خوبی به سر می برند و از نظر روحی نیز همواره دارای روحیه باطراوت و شادابی بودند.
اولین افرادی که متوجه مرگ آیتا… هاشمی شدند چه کسانی بودند؟
اولین افراد محافظان ایشان بودند. هنگامی که محافظان با جنازه آیتا… در آب مواجه می شوند تلاش می کنند ایشان را از آب بیرون بیاورند و عملیات احیا را روی ایشان انجام بدهند که در این زمینه توفیقی به دست نمی آوردند. سپس ایشان را به بیمارستان منتقل میکنند که گویا مرگ در راه بیمارستان اتفاق افتاده بوده و تلاش پزشکان در بیمارستان نیز به نتیجه نمیرسد.
آیا فوت در زمانی که آیتا… در استخر حضور داشتند اتفاق افتاده است؟
بله. ایشان تا ساعت ۵ عصر در مجمع تشخیص مصلحت حضور داشتند. پس از آن نماز خود را میخوانند و برای ورزش وارد آب می شوند. پس از مدتی که ایشان وارد آب می شوند گویا عارضه قلبی رخ می دهد. بر اساس اظهارات محافظان به دستور آیتا… تمامی دوربینها خاموش بودهاند و هیچ تصویری از این اتفاقات ثبت و ضبط نشده است و در همین اندازه اظهارنظر میشود.
خانم عفت مرعشی همسر آیتا… هاشمی چگونه از رحلت آیتا… مطلع شدند؟
گویا در ابتدا به ایشان اطلاع نمیدهند و پس از مدتی مساله را با ایشان در میان می گذارند.خانم عفت مرعشی از نظر سنی تقریبا با آیتا… هاشمی همسن بودند و به همین دلیل صلاح دانسته شده بود در ابتدا به ایشان اطلاع داده نشود. به هر حال ایشان نزدیک به۵۰ سال با آیتا… هاشمی زندگی کرده بودند و بهتر از همه ایشان را می شناختند و بیشتر از همه قدر آیتا… را می دانستند./ ۹ بهمن ۱۳۹۵تابناک
توضیحات مدیرسایت-پیراسته فر:اولین بار «سرزیرآب کردن هاشمی»راروح الله زم- آمد نیوز- درمورخه۲۷ بهمن ۱۳۹۵مطرح کرد که مجری ماهواره ای هم خنده اش گرفت وگفت،شمامستندات چیه !؟..چرااین ادعارا خانواده اش نمی کنند!؟
***
جزئیاتی از وضعیت امنیتی استخر محل فوت هاشمی رفسنجانی
دختر مرحوم هاشمی جزئیات جدیدی از استخر مخصوص خانواده هاشمی و اتفاقات روز درگذشت پدرش را بازگو کرده است.
فائزه هاشمی رفسنجانی، پدرش را «شناگر خوبی» میداند که در استخر متعلق به «مجمع تشخیص مصلحت» به دیار باقی شتافت؛ او پیرامون وضعیت امنیتی استخر مرحوم هاشمی رفسنجانی اظهار داشت: «هیچ زمان در استخر دوربین فیلمبرداری نبود؛ خود بابا هم اجازه نمیداد محافظین در محوطه استخر حضورداشته باشند. محافظان هم آیفونی را گذاشته بودند تا از سروصدای داخل استخر مطلع باشند تا اگر اتفاقی افتاد، خودشان را برسانند.
بههرحال استخر جای خطرناکی است و در استخرهای معمولی هم ناجی میگذارند چون در آب هر اتفاقی ممکن است، رخ دهد.
بابا وقتی مطلع میشود محافظان آیفون صوتی گذاشتهاند، میخواهد که قطع کنند؛ استدلالشان هم این بود چون گاهی خانواده ازآنجا استفاده میکند، خوب نیست صدایی بیرون بیاید.»
به روایت فائزه هاشمی رفسنجانی، محافظان فقط با سنسوری از وضعیت مرحوم هاشمی رفسنجانی مطلع میشوند؛ وی سپس اظهار داشت: «سنسور نشان میداد که ایشان الآن در آب است، اما نشان نمیداد که در چه حال و در چه فعالیتی است، مثلاً شنا میکند، راه میرود یا ایستاده است؛ در همین حد بود.
بر همین اساس آخرین اطلاع از ایشان در آن روز توسط سنسور این بود که بابا داخل آب است؛ قرار بوده ساعت ۵ بیرون بیاید، نیامد؛ محافظان ۳-۲ دقیقه صبر میکنند و داخل استخر میشوند و میبینند آنچه را که نباید ببینند. اینکه چه مدت در آب بوده؟ آیا در آب اتفاقی افتاده یا در بیرون و بعد درون آب افتادهاند، حدسیات است/۱۴ فروردین ۱۳۹۶ مشرق
***
***
اکبرهاشمی رفسنجانی اززبان خودش: