دومینوی رکود اقتصادی کی به پایان می‌رسد؟

ضربه اول را افزایش نرخ ارز وارد کرد. این در حالی است که تلاش‌هایی که برای مهار این ضربه به کار گرفته شد، نه‌تنها کارامد نبودند، بلکه باعث شد تا قدرت این ضربه مانند یک فنر جمع‌شده با شدت بیشتری وارد شود و اثرات تبعی خود را روی چند حوزه دیگر نیز بگذارد.

این ضربه که حکم حرکت اول دومینو را داشت، باعث شد تا مهره‌های دیگر نیز از آن تاثیر بپذیرند. یکی از این مهره‌ها، قیمت خودرو بود که با افزایش نسبی شروع شد و به نقطه پیک خود رسید. افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی باعث شد مسئولان ذی‌ربط زودتر از اعمال تحریم‌ها دست به خود تحریمی بزنند تا از این طریق مانع از خروج ارز کشور شوند. این تصمیم اشتباه نیز به سرعت دومینووار بحران اقتصادی شدت بخشید و مساله بیکاری را برای کارمندان شرکت‌های واردکننده محصولات خارجی اعم از خودرو و ... به وجود آورد.

تمام این مسائل دست به دست هم داد و بازار سکه و ارز را به بازاری داغ تبدیل کرد که نتیجه آن سقوط بازار سهام و بورس شد. در مرحله‌ای تمام تلاش دولت به کار گرفته شد تا از خروج ارز کشور جلوگیری شود، حالا اهرم‌ها برای جلوگیری از خروج پول و سرمایه مردم از بانک‌ها انجام می‌شود.

بانک‌ها نیز تمام همت خود را به کار بسته‌اند تا با هر ترفند و بسته تشویقی مانند افزایش نرخ سود بانکی بتوانند سرمایه جامعه را نزد خود نگاه دارند. اینکه در این شرایط بحرانی و آشفته‌بازاری که وجود دارد، بانک‌ها وارد چه بازاری می‌شوند که پرداخت سود 23 درصد را برای مشتریان تضمین می‌کنند، خود جای سوال دارد؟ آیا آن‌ها نیز با وجوهات مردم در همین بازار سکه و ارز سرمایه‌گذاری خواهند کرد که بازاری به نسبت مطمئن و پول‌ساز است یا وارد بازی دیگری می‌شوند که فوت کوزه‌گری آن را به هیچ نهاد و ارگانی آموزش نداده‌اند و مانند رازی سر به مهر است.

همانطور که اشاره شد، در حالی که بانک‌ها دست به دامن این شده‌اند که مردم سرمایه خود را در بانک سپرده‌گذاری کنند، هر کدام روزانه چندین بار در صدا و سیما آگهی می‌دهند که هزینه‌ای بسیار زیاد را برای آن‌ها تحمیل می‌کند. با توجه به آشفته بازاری که دامن اقتصاد ایران را گرفته، تبلیغات در صدا و سیما تا چه‌اندازه می‌تواند مردم را به سوی سرمایه‌گذاری در بانک سوق دهد؟ آیا خروجی هزینه تبلیغات با ورودی سرمایه به بانک مناسبتی دارد؟

سیاست‌ها و تصمیمات اشتباه که سایه‌شان به شدت روی اقتصاد ایران سنگینی می‌کنند، انگار تا تمام مهره‌های این دومینو را به خاک نمالند دست‌بردار نیستند. امیدواریم که تعویض رییس بانک مرکزی، استیضاح و برکنار کردن وزیر اقتصاد و چند وزیر دیگر، این دومینو به پایان برسد تا شاید مهره‌های به خاک افتاده دوباره برخیزند.