یک روز تا پایان فیلترشکن‌های دولتی!

روزنامه جوان: فردا طلاگرام و هاتگرام به ایستگاه آخر عمر خود می‌رسند؛ دو نسخه غیررسمی و فارسی تلگرام که در حقیقت فیلترشکن و دستاورد یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی هستند، فردا آخرین روزی است که آن‌ها یا باید مسیر خود را از تلگرام جدا کنند یا از ایستگاه پیام‌رسان‌ها پیاده شوند. هرچند تاکنون تلگرام نسخه‌های بدلی‌اش را همچون هاتگرام طلاگرام بار‌ها از این ضرب‌الاجل‌ها دیده‌اند؛ ضرب‌الاجل‌هایی که اکنون اجرایی شدنشان مشمول «شاید وقتی دیگر» شده است.

این چندمین بار است که به هاتگرام و طلاگرام مهلت داده شده تا به پیام‌رسانی بومی و مستقل تبدیل شوند و از نسخه تلگرام طلاق بگیرند!

ماهیت طلاگرام و هاتگرام در ابتدا ناشناخته بود؛ دو نرم‌افزاری که همه‌چیزشان شبیه پیام‌رسان آشنای تلگرام بود با همان خدمات و بدون نیاز به فیلتر‌شکن. در چنین شرایطی بود که حسن بیگی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به نقل از وزیر اطلاعات گفت: تلگرام طلایی متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و اکنون ۲۵میلیون عضو دارد و قانونی است!

حجت‌الاسلام هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه‌قضائیه هم درباره دسترسی به تلگرام از طریق دو نرم‌افزار هاتگرام و تلگرام طلایی به‌رغم دستور قضایی برای فیلترینگ تلگرام اینگونه توضیح داد: «این‌ها به تمام تلگرام دسترسی ندارند و کانال‌های نامناسب را به صورت فیلتر شده دارند؛ بنابراین از این جهت دسترسی‌ها پالایش شده، اما معلوم نیست پایدار بماند.»

در برابر این، عبدالصمد خرم‌آبادی دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در صفحه شخصی خود از پشت‌پرده هاتگرام و طلاگرام پرده برداشت. «هاتگرام و طلاگرام پیام‌رسان نیستند. آن‌ها در واقع دو فیلترشکن داخلی با مدیریت واحد هستند که به‌طور غیرقانونی و برخلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات دسترسی کاربران ایرانی را به شبکه اجتماعی فیلتر شده «تلگرام» فراهم می‌کنند.»

ضرب‌الاجل‌های پوچ!
تیر امسال در واکنش به افشاگری‌های صورت گرفته، معاون وزیر ارتباطات در گفت‌وگویی با خبرگزاری رسمی دولت ضرب‌الاجلی برای شفاف‌سازی ماهیت این نرم‌افزار‌ها تعیین کرد و گفت: مدیران این نسخه‌ها، یک هفته مهلت دارند نسبت به نوع اطلاعاتی که از مخاطبان نگهداری می‌کنند، شفاف‌سازی کنند.

اما این ضرب‌الاجل گذشت، تکلیف این دو فیلترشکن تلگرام معین نشد و دستاورد حضورشان در حوزه پیام‌رسان‌ها تثبیت انحصار پیام‌رسان متخلف تلگرام از این رهگذر شد. از سوی دیگر، پیام‌رسان‌های داخلی در نتیجه اقدامات اولیه برای شکستن انحصار تلگرام با اقبال مخاطبان مواجه شده بودند با بازگشت تلگرام در پوشش طلاگرام و هاتگرام دوباره با ریزش مخاطب مواجه شدند تا جایی که صدای اعتراض پیام‌رسان‌های ایرانی هم بلند شد و چهار پیام‌رسان سروش، گپ، ایتا و بیسفون اخیراً در بیانیه مشترکی با گلایه از بلاتکلیفی حضور یا عدم‌حضور هاتگرام و طلاگرام در بازار به بروز اختلال در روند مهاجرت کاربران به پیام‌رسان‌های داخلی اعتراض کردند و از مرکز ملی فضای مجازی و سایر دستگاه‌های متولی خواستند که موضوع پیام‌رسان‌های داخلی را در مناقشات سیاسی وجه‌المصالحه قرار ندهند.

یک روز تا پایان
اوایل مردادماه، ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره تعیین تکلیف هاتگرام و طلاگرام گفته بود: آخرین مهلتی که به فعالیت بدون فیلتر نسخه‌های فارسی تلگرام از جمله هاتگرام و تلگرام طلایی داده‌ایم، ۱۵ شهریورماه است.

وی درباره حمایت صورت گرفته از فعالیت نسخه‌های فارسی تلگرام در کشور گفت: در حقیقت ما از ابتدا در سیاست‌های خروج از انحصار تلگرام، دوران‌گذاری را برای فعالیت نسخه‌های فارسی این شبکه در کشور قائل شدیم و پذیرفتیم که شبکه‌های هاتگرام و تلگرام طلایی بدون فیلتر چندماهی در کشور فعال باشند؛ اما آخرین مهلتی که داده‌ایم، ۱۵ شهریورماه است و این شبکه‌ها باید تا این تاریخ به پیام‌رسان صددرصد بومی تبدیل شوند.

امیرخوراکیان معاون مرکز ملی فضای مجازی نیز بقای این نرم‌افزار‌ها را وابسته به فعالیت آن‌ها می‌داند و می‌گوید: اگر آن‌ها بتوانند ظرفیتی برای مستقل شدن فراهم کنند، طبیعتاً می‌توانند ادامه فعالیت بدهند. اما به طور یقین دیگر نمی‌توانند به عنوان نرم‌افزار‌های واسطه‌ای برای استفاده از تلگرام ادامه فعالیت بدهند.

وی تأکید می‌کند: طی مهلت داده شده چنانچه نتوانند انتظارات را برآورده کنند، قطعاً تصمیمات لازم اتخاذ خواهد شد و امکان ادامه فعالیت آن‌ها به این شکل میسر نخواهد بود.

تلاش برای شکستن انحصار تلگرام موجب شده تا چیزی حدود ۳۰ میلیون نفر از مردم کشورمان به شبکه‌های اجتماعی داخلی رو بیاورند، هر چند هاتگرام و طلاگرام در عمل این انحصارشکنی را با چالش مواجه کردند. حالا باید دید، آیا فردا تلگرام به ایستگاه آخر فعالیت خود در کشور خواهد رسید یا مسئولان امر، ریل‌گذاری جدیدی را برای این شبکه اجتماعی در نظر می‌گیرند.