مروری برآئین های محرم در تهران/ پرچم عزای سید شهدا برافراشته شد

خبرگزاری مهر، گروه استان ها؛ وحید محمدی یکتا: هم زمان با آغاز ماه محرم، استان تهران نیز مانند دیگر مناطق کشور، سیاه پوش عزادار سیدالشهدا(ع) شده و هرکس به نوعی با این عزا همراه می شود.

بر افراشتن پرچم مشکی بر فراز اماکن مذهبی، یکی از مهم ترین اقداماتی است، که در این ایام صورت می پذیرد، این اقدام در غروب آخرین روز از ماه ذی الحجه صورت می پذیرد، روز گذشته شاهد اهتزاز پرچم سیاه بر فراز حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و بسیاری از مساجد و امامزادگان استان تهران و نیز مغازه ها و منازل شخصی در این استان بودیم.

یک استاد بازنشسته معارف اسلامی دانشگاه، در خصوص آیین ها و سنت های عزاداری در استان تهران به خبرنگار مهر گفت: از سنت‌های قدیمی عزاداری برای ماه محرم می‌توان به سیاه پوش شدن منازل و درب و دیوار شهرها و اهتزاز پرچم مشکی عزاداری در جای جای استان اشاره کرد، که این اقدام ریشه مذهبی و روایی دارد.

وی اظهار کرد: امام صادق( ع) در این خصوص فرمودند « هرکس در ایام عزای جد ما حسین( ع) بر سر در خانه خود پرچم مشکی نصب کند، مادرم حضرت زهرا( س) هر روز او و اهل خانه را دعا می کند. » ، اهتزاز پرچم عزای حسین( ع) بر سر در خانه ها از دیرباز و نسل به نسل بین اهالی استان تهران منتقل شده است و این آیین‌ قدمتی چند صد ساله در استان تهران دارد.

فاطمه تاجیک بیان کرد: آیین سنتی سیاه پوشی برای محرم در بسیاری از مناطق تهران و شهرستان های اطراف آن برگزار می شود و سالیان سال افراد بسیاری با نصب پرچم مشکی هم زمان با محرم، اعلام عزای حسینی می کردند.

طشت گذاری و سینه زنی و عزاداری در مقابل خانه های شهدا

این کارشناس معارف اسلامی، طشت گذاری را آیین سنتی دیگری دانست، که در بسیاری از مناطق مهاجرپذیر استان تهران برگزار می شود و افزود: این مراسم بین همه آذری زبانان مهاجر در استان تهران در روز ۲۷ ذی حجه مشترک است و حتی برخی از افرادی که آذری زبان نیستند، انجام می شود.

تاجیک در خصوص اصالت این آیین گفت: در این آیین آب مشک ها را بر روی تشت می ریزند و به تبعیت از اقدام اباعبدالله الحسین(ع) به طور نمادین لشکر حر و اسب های آن لشکر را سیراب می کنند و هم زمان با آن به عزاداری و نوحه خوانی می پردازند و برخی از عزاداران این آب را به تبرک و به نیت شفا با خود به منازل می برند.

وی بیان کرد: برخی از این مراسم ها بین همه شهرستان‌های استان تهران مشترک است ولی برخی مربوط به شهرستان و منطقه خاصی است، به عنوان مثال در مناطق غربی تهران مانند رباط کریم و شهریار، هیات های عزاداری به مقابل منازل افراد و هیاتی های تازه درگذشته می روند و با اجرای سینه زنی و زنجیرزنی در مقابل خانه های آن ها و نیز منازل شهدای محله، نسبت به آن ها ادای احترام کرده و یاد و خاطره این درگذشتگان را گرامی می دارند.

وی افزود: یکی از آیین‌هایی که قدمت چند صد ساله داشته و تقریبا در تمام شهرستان های استان تهران مشترک است، آیین سنتی تعزیه خوانی است که سالیان متمادی افراد بسیاری در این مراسم معنوی شرکت می‌کنند و حتی برخی از این افراد در هنگام مرگ به فرزندان خود برای ادامه نقش های واقعه کربلا در تعزیه خوانی ها وصیت می کنند.

تاجیک اظهار کرد: هدف و کارکرد اصلی این مراسم بازخوانی تصویری واقعه عاشورا و مرور مصائب اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در روز عاشورا و سختی های بین راه و نیز مصائب بعد از روز شهادت امام حسین(ع) است، در این آیین تعدادی از زنان، مردان و کودکان لباس های عربی خون آلود، نیم سوخته و ... بر تن می کنند و سعی دارند واقعه عاشورا را برای مردم و بینندگان به تصویر بکشند.

مراسم بنی اسدی، تعزیه خوانی و خیمه سوزی ظهر عاشورا

وی از مراسم بنی اسدی در روز سوم شهادت امام حسین(ع) به عنوان اوج تعزیه خوانی در استان تهران خبر داد و گفت: این مراسم که در بسیاری از شهرستان های تهران انجام می شود، در ورامین و پیشوا قدمتی بیشتر داشته و این آیین های مذهبی در ششمین اجلاس سراسری شورای عالی سیاست گذاری ثبت کشور در فهرست میراث معنوی به ثبت ملی رسیده است.

تاجیک اضافه کرد: در این آیین تعدادی کودک و زن با پوشیدن لباس هایی عربی و به صورت پیاده نقش اسرای کربلا را ایفا می کنند و عده ای نیز سوار بر اسب و با شلاق، لباس هایی مانند لشکریان یزید بر تن داشته و به صورت نمادین اسرای کربلا را با خود به سمت کوفه و شام می برند، در مراسم دیگری نیز در آستان مقدس امام زاده جعفر(ع) پیشوا برگزار می شود، هیئات عزاداری و نیز مردم مومن و مذهبی شهرستان های ورامین، پیشوا، قرچک و پاکدشت، روز ۱۲ محرم، با لباس های عربی، بستن نقاب و شال های سبز به شمایل قوم بنی اسد، درآمده و به سوی امام زاده جعفر(ع) پیشوا حرکت می کنند .

وی افزود: این افراد به طور نمادین پیکر شهدای کربلا را در صحن امام زاده به حالت تشییع حمل و سپس دفن می کنند.

این استاد بازنشسته معارف اسلامی دانشگاه سپس به برپایی آیین شام غریبان در استان تهران اشاره کرد و گفت: در این آیین که هم زمان با شب یازدهم محرم انجام می شود، عزاداران حسینی در این مراسم با روشن کردن شمع ها در مساجد، حسینیه ها و امام زادگان جمع شده و به سینه زنی، عزاداری و نوحه خوانی می پردازند.

وی به برگزاری آیین خیمه سوزان در روز عاشورای حسینی نیز اشاره کرد و گفت: این آیین در اکثر امامزادگان و گلزارهای شهدا که مقصد هیئات سینه زنی و عزاداری هستند، اجرا می شود، در این آیین عزاداران حسینی برای به تصویر کشیدن جنایات لشکر عمر سعد خیمه های زنان و کودکان را به آتش کشیده و بر مظلومیت سید و سالار شهیدان اشک ماتم می ریزند.

این آیین های سنتی و در عین حال ساده که برآمده از عشق، معنویت و اخلاص مردم مومن و مذهبی این مرز و بوم است، سبب استحکام اعتقادات، شکست دشمنی های دشمنان و سبب بسیاری از بیداری ها در زمینه معارف اسلامی است، باید قدر این آیین ها را بدانیم، چرا که بی شک این روضه خوانی ها و آیین های متعدد، برکات معنوی متعددی دارد.