رویشگاههای جنگلی ایران

کشور ایران سرزمین وسیع کم نظیر با طبیعت بسیار متنوعی است . شکل گیری چهره های متفاوت طبیعت در این مرزو بوم زائیده شرایط متعددی است . تضاد شدید بین عوامل اقلیمی و توپوگرافی همراه با تغییرات بارندگی و شرایط خاکی متفاوت به شدت در حیات گیاهی کشور موثر افتاده و تنوع و غنای زیادی را بوجود آورده است . جنگل ها مناطق وسیعی پوشیده از درختان و درختجه ها و گونه های علفی است که همراه با جانوران ساکن نوعی اشتراک حیاتی گیاهی و جانوری را تشکیل می دهند و تحت تاثیر عوامل اقلیمی و خاکی قادر هستند تعادل طبیعی خود را حفظ کنند . حداقل سطحی که برای تشکیل جنگل از نظر علمی لازم است ۳/. هکتار است .

پراکنش جنگل ها در تمام نقاط کره زمین یکسان نیست اصولا برای ایجاد جنگل در یک منطقه شرایط زیست محیطی خاصی مورد نیاز است . این شرایط عبارتند از حرارت و رطوبت کافی , یعنی وجود حداقل دو ماه گرم در سال که به مدت ۶۰ روز درجه حرارت روزانه به طور متوسط از ۱۰ درجه بالاتر باشد و حداقل ۶۰۰ میلی لیتر بارندگی در سال و از این مقدار حداقل نیمی از آن باید در دوره رشد گیاهی یعنی دوره گرم سال (بهار و تابستان ) ریزش کند .

فواید جنگل به دلیل نقش آن در امور تفرجی و تفرجگاهی , پشتوانه اساسی و اصلی کشاورزی , ایجاد درآمد برای دولت و ملت و خهمچنین تولید محصول پر ارزشی به نام چوب که زمینه اشتغال تعداد کثیری از افراد جامعه را فراهم ساخته است , موجب رونق و شکوفایی اقتصادی کشورها می شود . همچنین جنگل ها به عنوان یکی از مهم ترین سامانه های حیات وحش بشر جایگاه انکار ناپذیری در تامین رفاه آسایش و سعادتمندی جوامع بشری دارند . از نظر زیست محیطی جنگل ها به دلایل تنظیم جریانهای آبی , جلوگیری از فرسایش آب , باد , خاک و طغیان رودخانه ها , افزایش عمر مفید مخازن آبی و سدهای تعدیل آب و هوای محیط تامین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی , افزایش توان نفوز پذیری نزولات در خاک (توان نفوذ پذیری نزولات در خاکهای جنگلی ۴۰ برابر بیشتر از اراضی غیر جنگلی است ) , کاهش آلودگی هوای ناشی از سوخت واحدهای صنعتی , تولید اکسیژن ( هر هکتار جنگل قادر به تولید اکسیژن مورد نیاز حداقل ۱۰ نفر آدم در طول سال خواهد بود ) فراهم آوردن محیطی امن و آرامش بخش برای استراحت انسان , ایجاد چشم اندازهای طبیعی و دیدنی , کاهش سرعت باد و طوفان و کاهش اثرات تخریبی سیلاب , توسط برنامه ریزان بسیار مورد توجه قرار گرفته اند . با توجه به رشد فزاینده جعیت انسانی و توسعه بی حد و حصر تکنولوژی و قرار گرفتن در عصر فرا صنعتی که ج.امع بشری از یک طرف با محدودیت منابع جنگلی و از سوی دیگر با آلودگی محیط زیست دست به گریبان هستند , نقش و جایگاه جنگل ها به دلیل برخورداری از ارزش های فراوان و متنوع در جلوگیری از آلودگی ها اجتناب ناپذیر است .

در خصوص مساحت جنگل های ایران نظریات بسیار متفاوت است . در سال ۱۳۴۲ مساحت جنگل های ایران ۱۸ میلیون هکتار برآورد شد که ۱۱ درصد کل مساحت کشور را تشکیل می داد . در حالی که طبق براورد کارشناسان در سال ۱۳۶۳ در حدود ۴/۱۲ میلیون هکتار بود . مطابق این محاسبه ۴/۷ درصد از سطح کشور را جنگل اشغال کرده است . لذا کشور ایران در مقایسه با سایر نقاط دنیا به لحاظ پوشش جنگلی فقیر محسوب می شود ولی به لحاظ تنوع گونه ای و گیاهی و ذخایر ژنتیکی گیاهی در جهان کم نظیر است . شرایط طبیعی و موقعیت جغرافیایی ایران طوری است که این کشور را در تقاطع سه منطقه گیاهی مهم قرار داده است .