نگرانی از نگهدارنده شیمیایی در غذا

بنزوات سدیم، نمک اسید بنزوئیک است که سابقا یک نگهدارنده شیمیایی رایج بوده که موجب کاهش کپک‌زدگی غذاهای اسیدی می‌شد. دریافت بی‌رویه این نگهدارنده موجب اختلال ژنتیکی در سلول‌های خونی، مشکلات پوستی، بیش‌فعالی در کودکان و... می‌شود. در کشور ما استفاده از بنزوات سدیم در محصولاتی نظیر لبنیات، رب‌گوجه، خیارشور و کنسروها ممنوع بوده و در سس مایونز و نوشابه به ترتیب تا میزان ۱۰۰۰ و ۱۵۰ میلی‌گرم در لیتر مجاز است.

وجود نگهدارنده شیمیایی در غذا یکی از نگرانی‌های بهداشتی مردم است؛ به‌طوری که بعضی افراد تاخیر در کپک‌زدگی رب گوجه را به استفاده از نگهدارنده شیمیایی مرتبط می‌دانند. حال آن‌که کنترل کپک در رب گوجه می‌تواند به علت رعایت بهداشت خط تولید و فرآیند حرارتی مناسب در کارخانه باشد.

در حدود ۹۰ درصد از گزارش‌های این مقوله در کشور، وجود مقادیر غیرمجاز بنزوات سدیم در برخی نمونه‌ها گزارش شده که بیشتر مربوط به دوغ بود. این نگهدارنده در نمونه‌های خیارشور در شهرهای شیراز و اراک یافت شد. همچنین مقادیر بیش از حد مجاز بنزوات سدیم در نوشابه‌های عرضه شده در شهر رشت گزارش شد. این نگهدارنده شیمیایی به‌طور غیرمجاز در آبمیوه‌های عرضه شده در تهران، کرج، تبریز و رشت مشاهده شد.

بنزوات سدیم در برخی نمونه‌های شیر استریل در تبریز نیز گزارش شد. با توجه به آن‌که شیر استریل فاقد کپک بوده و استفاده از نگهدارنده ضرورتی ندارد، لذا احتمالا باقیمانده بنزن موجود در داروهای دامپزشکی یا بنزوات سدیم موجود در خوراک دامی، وارد شیر حیوانات شده است.

از سوی دیگر، باکتری‌ها مقداری از اسید هیپوریک طبیعی موجود در شیر را به اسید بنزوئیک تبدیل می‌کنند، لذا مقادیر ناچیز اسید بنزوئیک در لبنیات قابل اغماض است؛ اما مقادیر زیاد این نگهدارنده در لبنیات نشانه تقلب عامدانه است و لذا مسئولان ذی‌ربط باید نظارت مستمر و جدی‌تری اعمال کنند. کاهش مصرف برخی اقلام غیرمغذی نظیر سس و نوشابه نیز یکی از راهکارهای قابل‌توصیه به مصرف‌کنندگان است.