مراحل لقاح از تخمک تا تشکیل جنین

در این مقاله نحوه‌ی تشکیل جنین از زمان ورود اسپرم و تخمک‌گذاری مادر توضیح داده‌شده است.

تخمک گذاری
هر ماه یکی از دو تخمدان در بدن زن تخمک بالغی را طی فرآیندی آزاد می‌کند که به این فرآیند تخمک‌گذاری می‌گویند. تخمک‌گذاری حدود دو هفته بعد از زمان شروع آخرین دوره‌ی عادت ماهانه‌ی زن انجام می‌شود.

حرکت در لوله‌های فالوپ
تخمک آزادشده به سمت لوله‌های فالوپ حرکت می‌کند و در آنجا توسط یک اسپرم بارور خواهد شد.

سفر طولانی اسپرم
زمانی که مرد ارضا می‌شود 40 تا 150 میلیون اسپرم در مایع منی وجود دارد. اسپرم در دستگاه تناسلی زن رو به بالا شنا کرده و به سمت لوله‌های فالوپ می‌رود. زمانی که اسپرم به تخمک می‌رسد متغیر است – برخی اسپرم‌ها ممکن است در عرض نیم ساعت به هدف برسند و برای برخی دیگر این راه شاید چند روز زمان ببرد. اسپرم می‌تواند برای 48 تا 72 ساعت در بدن زن زنده بماند. از میلیون‌ها اسپرم تنها چند صد عدد می‌توانند به تخمک نزدیک شوند.

لقاح: نفوذ اسپرم به تخمک
لقاح حدود 24 ساعت طول می‌کشد. زمانی که اسپرم به داخل تخمک نفوذ پیدا کرد سطح تخمک تغییر می‌کند و مانع ورود اسپرم‌های دیگر می‌شود. لقاح ساختار ژنتیکی نوزاد را کامل می‌کند، از جمله اینکه نوزاد دختر باشد یا پسر.

سلول‌ها شروع به تقسیم می‌کنند
زمانی که تخمک بارور شد فرآیند سریع تقسیم شروع می‌شود. تخمک بارورشده لوله‌های فالوپ را ترک کرده و 3 تا 4 روز پس از لقاح وارد رحم می‌شود. بارداری خارج رحمی که در موارد کمی اتفاق می‌افتد زمانی است که تخمک بارورشده درست وارد رحم نمی‌شود. بارداری خارج رحمی می‌تواند خطرات جدی برای سلامت مادر داشته باشد.

لانه گزینی
لانه گزینی فرآیندی است که تخمک بارورشده خود را به آندومتر می‌چسباند(بافت پوششی رحم). سلول‌های درون تخمک بارورشده به تقسیم خود ادامه می‌دهند.

هورمون‌های بارداری
هورمونی به نام هاش سی جی (HCG) توسط سلول‌هایی که در نهایت جفت را می‌سازند ترشح می‌شود. این هورمون حدود یک هفته پس از لقاح در خون مادر وجود دارد و تشخیص بارداری از طریق آزمایش خون یا ادرار ممکن است.

رشد جنین
پس از لانه گزینی در رحم برخی سلول‌ها جفت را تشکیل داده و برخی دیگر جنین را می‌سازند. در حدود هفته‌ی پنجم بارداری جنین ضربان قلب پیدا می‌کند. در هفته‌ی هشتم جنین شما حدود 3 سانتی‌متر بوده و هنوز نیز در حال رشد است.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
فرایند آزادسازی تخمک، لقاح آن با اسپرم، لانه‌گزینی تخمک لقاح‌یافته در رحم و در نهایت رشد جنین تا زمان زایمان، دوران بارداری را شکل می‌دهد. در این مطلب با فرایند بارداری و اتفاقات درون رحم مادر، از تخمک‌گذاری تا زمان تشکیل جنین آشنا خواهید شد.

تخمک‌گذاری و آمادگی برای لقاح
هر ماه در داخل تخمدان‌ها، تعدادی تخمک شروع به رشد در کیسه‌هایی پر از مایع به نام فولیکول می‌کنند. در نهایت یکی از تخمک‌ها از فولیکول آزاد می‌شود که به این اتفاق تخمک‌گذاری می‌گویند. تخمک‌گذاری حدوداً دو هفته پیش از آغاز دوره‌‌ی عادت ماهانه اتفاق می‌افتد.
پس از این که تخمک از فولیکول آزاد شد، فولیکول تبدیل به کیستی به نام جسم زرد می‌شود. جسم زرد شروع به ترشح هورمونی می‌کند که این هورمون باعث افزایش ضخامت دیواره‌ی رحم و به این ترتیب رحم برای حضور تخمک بارور آماده خواهد شد.
تخمک آزادشده نیز وارد لوله‌ی‌ رحم یا فالوپ می‌شود. تخمک حدود ۲۴ ساعت بعد از آزاد شدن در لوله‌ی رحم منتظر یک اسپرم باقی می‌ماند تا لقاح انجام شود. اگر هیچ اسپرمی در اطراف تخمک نباشد تا آن را بارور کند، تخمک از لوله‌ی رحم خارج و وارد رحم و سپس تجزیه می‌شود.
بعد از آن سطح هورمون به حالت عادی برمی‌گردد، پوشش ضخیم رحم فرو می‌ریزد و به این ترتیب دوره‌ی‌ عادت ماهانه شروع می‌شود.

لقاح و تشکیل جنین
بعد از نزدیکی جنسی، اسپرم مرد از دهانه‌ی رحم وارد رحم می‌شود و به سمت لوله‌های رحم حرکت می‌کند. اگر یکی از اسپرم‌هایی که توانسته است به لوله‌ی رحم برسد، به تخمک نیز برسد و وارد آن شود، می‌تواند تخمک را بارور کند.
در این حالت دیواره‌ی خارجی تخمک تغییر حالت می‌دهد و اجازه‌ی ورود اسپرم دیگری را نخواهد داد. ژن‌ها و جنسیت جنین در لحظه‌ی‌ لقاح تعیین می‌شود. اگر اسپرم دارای کروموزوم Y باشد، کودک شما پسر و اگر دارای کروموزوم X باشد، فرزندتان دختر خواهد بود.
تخمک بارور حدود سه تا چهار روز در لوله‌ی رحم باقی می‌ماند، اما طی ۲۴ ساعت بعد از بارور شدن، به سرعت شروع به تقسیم سلولی می‌کند تا به بلاستوسیست تبدیل شود. بلاستوسیست که تخمک لقاح‌یافته‌ای است، به مدت چند روز تقسیم سلولی انجام می‌دهد، در طول لوله‌ی‌ رحم به سمت رحم حرکت می‌کند و در این زمان تقسیم سلولی ادامه پیدا می‌کند.
بعد از تقسیم سلول و شکل‌گیری بلاستوسیست، لایه‌ی خارجی آن که بعدها تبدیل به جفت می‌شود شروع به ترشح هورمون بارداری یا hCG می‌کند. مدتی بعد از ورود به رحم، بلاستوسیست به دیواره‌ی رحم می‌چسبد که به این عمل لانه‌گزینی می‌گویند.

لانه گزینی
برخی زنان در زمان لانه‌گزینی، لکه‌بینی یا خونریزی جزئی خواهند داشت که ممکن است آن را با لکه‌بینی پیش از عادت ماهانه اشتباه بگیرند. این خونریزی ناشی از فرو رفتن بلاستوسیست در دیواره‌ی رحم مادر است. به مرور زمان و با پیشرفت تقسیم سلولی بلاستوسیست، رحم ضخیم‌تر می‌شود و ترشحات مخاطی رحم شروع به مسدود کردن دهانه‌ی رحم می‌کند.
سلول‌ها طی سه هفته به شکل یک توده درمی‌آیند؛ در این زمان اولین سلول‌های عصبی نوزاد تشکیل شده ‌است. سه تا چهار هفته بعد از لقاح که تقریباً پنج تا شش هفته بعد از شروع آخرین عادت ماهانه است، جنین به اندازه‌ای هورمون بارداری hCG ترشح کرده است که در تست‌های خانگی تعیین بارداری قابل تشخیص است.
در این زمان عادت ماهانه شروع نخواهد شد و در صورت استفاده از یک تست خانگی بارداری متوجه خواهید شد که باردار هستید.
اولین نشانه های بارداری معمولا در چند هفته اول پس از لقاح در بدن شما پیدا می شوند و ممکن است شما را دچار سرگیجه یا تهوع کنند و یا باعث شوند که خلق و خوی تان زمین تا آسمان با قبل از بارداری فرق کند!

علائم کلاسیک از بارداری
مهم ترین نشانه بارداری و شاید کلاسیک ترین اش عقب انداختن پریود باشد که خانم ها را به حامله بودن خودشان مشکوک می سازد.

1. تورم و حساس شدن سینه ها

در اوایل دوران بارداری تغییرات هورمونی ممکن است منجر به متورم شدن سینه ها و حساس شدن آن ها گردد و هر گونه تماسی با سینه ها ممکن است شما را دچار درد سازد. علاوه بر این ممکن است احساس کنید که سینه هایتان پرتر و سنگین تر از همیشه شده است.

2. تهوع با یا بدون استفراغ

این مورد از سینمایی ترین علائم بارداری است و کمتر کسی است که نسبت به آن حساس نباشد. معمولا تهوع ناشی از بارداری صبح ها و در حالت ناشتا سراغ خانم ها می آید اما خیلی ها هم هستند که در طول روز یا شب ها دچار تهوع می شوند.
این حالت معمولا در سه هفته بعد از لقاح رخ می دهد. هنوز کاملا مشخص نیست که چه عامل یا عواملی باعث تحریک تهوع در خانم ها طی دوران بارداری می شوند اما به نظر می رسد بالا و پایین شدن هورمون ها در این دوران نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کنند.
جالب است بدانید بوهایی در دوران بارداری برای خانم ها تهوع آور است که قبلا هیچ حس خاصی نسبت به آن نداشته اند.

3. افزایش ادرار

یکی دیگر از نشانه های بارداری افزایش ادرار در طول شبانه روز است که از روی تعداد دفعات دستشویی رفتن خود به راحتی می توانید متوجه این مساله بشوید.

4. خستگی

از دیگر نشانه های شایع بارداری می توان به خستگی اشاره کرد که به دلیل افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن به دلیل حاملگی است و باعث می شود در اغلب ساعات شبانه روز احساس خواب آلودگی کنید.

این تغییر هم ناشی از بالا و پایین شدن هورمون هاست که باعث می شود به غذای خاصی علاقه ویژه پیدا کنید و حالتان از دیدن غذاهایی که قبلا به راحتی می خوردید، به هم بخورد!

6. خون ریزی جزئی و لکه بینی

گاهی اوقات داشتن خون ریزی بسیار اندک از واژن می تواند اولین نشانه بارداری باشد. این لکه بینی در زمان لانه گزینی اتفاق می افتد یعنی زمانی که تخمک بارور شده به دیواره رحم می چسبد.
این حالت معمولا 10 تا 14 روز بعد از لقاح اتفاق می افتد و باعث می شود که مادر دچار لکه بینی شود. لکه بینی ناشی از لانه گزینی معمولا زمان بسیار کوتاهی طول می کشد و حوالی دوره پریود خانم ها روی می دهد. در ضمن خون ریزی لکه بینی بسیار کمتر از خون ریزی دوران قاعدگی است.

7. کرامپ و گرفتگی عضلانی

برخی از زنان هم در ابتدای بارداری خود به طور خفیف در ناحیه رحم شان احساس درد و گرفتگی می کنند.

8. نوسانات خلقی

سیل هورمون ها در دوران بارداری به خصوص در ابتدای این دوران باعث می شود که به شکل غیر منتظره ای دچار تغییرات عاطفی و هیجانی شده و خلق و خوی تان به هم بخورد.

9. سرگیجه

بارداری باعث گشاد شدن رگ های خونی و در نتیجه افت فشار خون می شود. بنابراین شما ممکن است در طول روز احساس سبکی سر یا سرگیجه کنید.

10. یبوست

تغییرات هورمونی باعث می شود که سرعت عمل دستگاه گوارش کم شود و این مساله به مرور منجر به یبوست می گردد.

11. افزایش دمای پایه بدن

دمای پایه بدن در نتیجه بارداری افزایش پیدا می کند. این همان دمایی است که باید صبح ها و در حالیکه هنوز از رختخواب بلند نشده اید اندازه گیری شود.
بنابراین اگر به هر دلیلی هر روز دمای بدن خود را چک می کنید (این روش برای تعیین زمان دقیق تخمک گذاری یا تعیین جنسیت جنین با روش های خانگی کاربرد دارد) از روی تغییرات دمای بدن تان هم می توانید احتمال بارداری را حدس بزنید.

آیا شما واقعا باردارهستید؟
متاسفانه، این علائم و نشانه ها منحصر به دوران بارداری نیست و حتی برخی از آنها می تواند نشان دهد که در حال سرما خوردن و بیمار شدن یا در نزدیکی دوران پریودتان هستید. بنابراین اولین قدم برای اطمینان از بارداری استفاده از تست های خانگی بارداری و مطمئن ترین روش نیز دادن آزمایش خون یا ادرار است.