هراس آتش بر جان عرصه‌های محدود طلای سبز استان یزد

امسال با توجه بارندگی‌های قابل توجه و کاهش محسوس شدت خشکسالی در استان یزد همانند بسیاری از نقاط کشور، عرصه‌های طبیعی شاهد رویش قابل توجه گیاهان بوده و همین موضوع در فصل گرم سال احتمال وقوع آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های این استان را افزایش می‌دهد.

اما این نگرانی وجود دارد که با گرم شدن هوا، علوفه‌های سبز مراتع خشک شده و به عنوان یکی از عوامل اصلی آتش سوزی با ایجاد کمترین حرارتی، آغاز کننده آتشی وسیع و جبران‌ناپذیر در سطح جنگل‌ها و مراتع استان باشد.

آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی با کنار هم جمع شدن سه عامل هوا، مواد سوختنی و جرقه رخ می‌دهد که ۲ عامل هوا و مواد سوختنی (پوشش گیاهی) در طبیعت وجود دارد و به خودی خود خطرزا نیست، اما زمانی که انسان با بی احتیاطی خود جرقه‌ای را رها می‌کنند، آتش به دامان طبیعت می‌زند و مراتع و جنگل‌ها را سیاه پوش می‌کند.
۹۸ درصد از مساحت استان یزد به وسعت ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار را عرصه‌های منابع طبیعی به خود اختصاص داده که ۳۸ درصد آن معادل حدود ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار هکتار را اراضی بیابانی شامل می‌شود.

همچنین ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار معادل بیش از ۶۰ درصد مراتع استان عمدتاً از نوع متوسط و ضعیف اند و ۱۷۰ هزار هکتار حدود ۵.۱ درصد استان را جنگل‌های طبیعی و دست کاشت بخود اختصاص داده است.

مراتع استان یزد هرچند به لحاظ پوشش گیاهی عمدتاً در رده متوسط وضعیف قرار دارند لیکن دارای نقش مهمی در حفظ خاک وارزش های اکولوژیکی است، مهمترین گونه‌های موجود در مراتع استان درمنه دشتی، قیچ، گون و علف می‌باشد که بعضاً دارای خواص دارویی و صنعتی مهمی است.

مساحت جنگل‌های استان یزد کم ولی در نوع خود شاخص اند، گونه‌های جنگلی مثل سنو، بنه، ارس و تاغزارها دست کاشت از ارزش بالای طبیعی برخوردار است. درختان کهنسال استان یزد نیز در نوع خود بالحاظ تعداد و قدمت کم نظیر و ارزشمندند، بنابر این حفاظت از این مراتع بسیار ارزشمند است.

براساس آمارها سالانه به طور میانگین حدود پنج هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع ایران طعمه آتش می‌شود، اتفاقی که شاید یکی از عوامل مهم آن غفلت و آتش افکنی در مراتع باشد.

در چندماه هفته گذشته نزدیک به ۶ هکتار از طبیعت استان یزد درآتش بی احتیاطی شهروندان خاکستر شد که این مسئله بهانه‌ای شد تا گزارشگر ایرنا در زمینه پیشگیری از حریق در مراتع و جنگل‌ها گفت و گویی با مسؤولان ذیربط داشته باشد.

یزد کمترین حریق در آتش سوزی جنگل‌ها

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد در گفت و گو با گزارشگر ایرنا گفت: با توجه به بارش‌های مناسب فصلی و افزایش پوشش گیاهی و فرارسیدن فصل گرما و خشک شدن بوته‌ها مرتعی، احتمال وقوع آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع دور از انتظار نیست و کوچک‌ترین سهل انگاری و خطای انسانی می‌تواند به وقوع حوادث ناگوار و تحمیل خسارات جبران ناپذیری به عرصه‌های طبیعی استان منجر شود.

محمدرضا آخوندی با بیان اینکه یزد جز استان‌های کم حریق در مراتع و مناطق جنگلی کشور است، افزود: برای جلوگیری از آتش سوزی‌های احتمالی، ضرورت ایجاب می‌کند همه مردم نکات ایمنی را رعایت کنند.

وی ایجاد "آتش بر" در مراتع را یکی از راهکارهای پیشگیری برای کنترل و مهار آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی ذکر و اظهار داشت: با این اقدام از سرایت آتش به دیگر عرصه‌های جلوگیری می‌شود، که در این خصوص در عرصه‌های طبیعی استان اقداماتی صورت گرفته است.

۹۰ درصد آتش سوزی در مراتع ناشی از عوامل انسانی است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد با بیان اینکه ۸۰ درصد آتش سوزی عرصه‌های طبیعی استان ناشی از عوامل انسانی و ۲۰ درصد عوامل محیطی است، افزود: بنابراین شهروندان باید هنگام گردش در طبیعت زباله‌ها و مواد سوختنی جرقه زا را در طبیعت رها نکنند.

وی از شهروندان و طبیعت گردان خواست از رهاسازی مواد شیشه‌ای (نظیر انواع بطری شیشه‌ای و پلاستیکی)، خرده شیشه و اشیا مشابه در داخل جنگل‌ها و مراتع خودداری کنند، زیرا این اشیا همانند عدسی ذره بین عمل کرده و موجب شعله‌ور شدن علوفه خشک و مواد قابل اشتعال کف جنگل‌ها و مراتع شده و کانون‌های آتش ایجاد می‌کند.

آخوندی ادامه داد: از شهروندان انتظار می‌رود که وقتی به طبیعت می‌روند پسماندهای خود را در طبیعت رها نکنند زیرا علاوه بر آلودگی زیستی خیلی از پسماندها موجب آتش سوزی می‌شود.

شناسایی ۲۰ نقطه بحرانی آتش سوزی در مراتع استان یزد

وی از شناسایی ۲۰ نقطه بحرانی آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های استان خبرداد و افزود: کانون‌ها احتمال حریق در استان شناسایی شده و ادوات و تجهیزات مهار آتش در اختیار دهیاران و شوراهای اسلامی قرار گرفته که اگر اتفاقی رخ داد با کمک نیروها با توجه به آموزش‌های که فرا گرفته‌اند، بتوانند آن را مهار کنند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد با بیان اینکه در سالجاری برای جلوگیری از آتش سوزی مانور اطفای حریق با همکاری دستگاه‌های مرتبط برگزار شد، خاطرنشان کرد: فرهنگ سازی صحیح در مورد پیشگیری از وقوع آتش سوزی‌، می‌تواند حجم وسیعی از این آسیب را در جنگل به حداقل برساند.

آخوندی وسعت جنگل‌های دست کاشت و طبیعی استان را ۱۷۰ هزار هکتار اعلام و اضافه کرد: امیدواریم با همراهی مردم شاهد کمترین آتش سوزی در این مناطق باشیم.

جنگل باغ شادی، مستعدآتش سوزی

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد با بیان اینکه جنگل‌های زاگرس در جنوب استان و باغ شادی در خاتم از مناطق تحت مدیریت این اداره کل است گفت: جنگل باغ شادی برای آتش سوزی بسیار مستعد است که برای جلوگیری و پیشگیری از این اتفاق برنامه‌های ریزی‌های خاصی صورت گرفته است.

نیره پور ملائی افزود: در سالجاری مانور اطفای حریق برای جلوگیری آتش سوزی با همکاری دستگاه‌ها مربوطه از جمله مدیریت بحران استانداری و منابع طبیعی برگزار و آموزش‌های لازم در این زمینه ارائه شده است.

وی ادامه داد: تعامل و همیاری مردم نقش بسزایی در کاهش آتش سوزی‌ها و خاموش کردن به موقع آتش دارد و باید تلاش شود تا مدیریت مشارکتی با مردم منطقه افزایش یابد.

پورملائی خاطر نشان کرد: قبل از آتش سوزی پیشگیری از آن اهمیت دارد؛ یعنی مردم باید بدانند عوامل وقوع آتش سوزی و نحوه مقابله با آتش قبل از رسیدن نیروهای اطفا حریق چگونه است.

۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال هزینه ادوات و تجهیزات مهار آتش در باغ شادی

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد ادامه داد: تمام امکانات و تجهیزات مهار آتش در ایستگاه جنگل اطفای حریق باغ شادی در حوزه محیط زیست مهیاست و در سالجاری در این زمینه ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ریال هزینه شده است.

وی خاطر نشان کرد: در مناطق جنگلی تحت مدیریت و عرصه زیست محیطی استان " آتش بر" به ویژه اطراف درختان "بنه" احداث شده تا اگر آتشی صورت گرفت از گسترش آن جلوگیری شود.

پورملائی افزود: همچنین برای پیشگیری از آتش سوزی، بنرهای آموزشی در جنگل باغ شادی نصب شده و خروج و ورود افراد به ویژه در روزهای تعطیل کنترل می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان یزد گفت: از همه شهروندان انتظار می‌رود، آتش روشن نکنند و اگر اقدام کردند، حتماً آن را کامل خاموش کنند.

وی آموزش، آگاهی رسانی و مشارکت دستگاه‌های مختلف و رعایت نکات ایمنی از سوی مردم را مهمترین راهکارها برای پیشگیری و کاهش آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی برشمرد.

پورملائی با بیان اینکه محیط زیست متعلق به همه نسل‌هاست و از عموم مردم خواست، هنگام مراجعه به طبیعت مراقب این منابع ارزشمند باشند، زیرا که بر اثر یک سهل انگاری و بی احتیاطی خسارات جبران ناپذیری متوجه طبیعت خواهد شد.

تخریب ۶ هکتار از مراتع استان یزد بر اثر آتش سوزی

فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی استان یزد با بیان اینکه در سال جاری ۶ هکتار از مراتع استان بر اثر آتش‌سوزی تخریب شده، گفت: این اتفاق در مراتع شهرستان‌های بافق، بهاباد و مهریز رخ داده است.

سرهنگ مهدی مختومی با بیان اینکه در این آتش سوزی‌ها عامل انسانی نقش اصلی را داشته، افزود: با توجه به فصل گرما، مراتع و جنگل‌ها مستعد آتش‌سوزی است، شهروندان باید به این نکته توجه داشته باشند و از هر اقدامی که ممکن است باعث وقوع آتش‌سوزی شود، خودداری کنند.

بطرهای شیشه با عملکردی ذره‌بینی باعث آتش سوزی در طبیعت می‌شود

وی از شهروندان خواست از رها کردن بطری‌های شیشه‌ای و پلاستیک‌های آب معدنی در طبیعت خودداری کنند، تصریح کرد: ظرف‌هایی مانند بطری‌های شیشه‌ای که منعکس کننده نور است، در زمان گرما و تابش آفتاب، مانند ذره بین عمل می‌کند و با عملکرد ذره‌بینی، زمینه آتش‌سوزی را ایجاد می‌کند.

سرهنگ مختومی خاطر نشان کرد: امسال نسبت به سال‌های گذشته پرباران بوده و طبیعت سرسبز است و مردم میل به حضور در طبیعت دارند، بنا بر این باید در نگهداری از گونه‌های گیاهی و جلوگیری از حریق، دقت کافی داشته باشند و در صورت بروز هرگونه مشکلی با شماره ۱۵۰۴ تماس برقرار کنند تا در اسرع وقت به مسائل رخ داده در مراتع و جنگل‌های استان رسیدگی شود.

برای ویرانی یک جنگل، یک چوب کبریت کافی است

مختومی افزود: با یک درخت می‌توان میلیون‌ها چوب کبریت ساخت اما یک چوب کبریت، می‌تواند هزاران هکتار مرتع و جنگل را ویران کند، لذا لازم است شهروندان طبیعت گرد به این نکته توجه داشته باشند و حفاظت از عرصه‌های محیط زیست و منابع را وظیفه خود بدانند.

فرمانده یگان حفاظت اداره منابع طبیعی یزد خاطرنشان کرد: کشاورزان و دامداران هم باید هنگام چرای دام نکات ایمنی در حفاظت عرصه‌های طبیعی را رعایت کنند که اگر آتشی روشن می‌کنند حتماً آن را خاموش کرده و به حال خود رها نکنند.

وی اضافه کرد: برای حفظ مراتع و جنگل‌ها و مقابله با آتش سوزی و حریق به کمک تک‌تک هموطنان نیازمندیم زیرا مردم نگهبانان اصلی طبیعت هستند.

کویری بودن استان یزد و پوشش گیاهی کم آن نسبت به برخی استان‌های کشور، توجه به حفظ پوشش گیاهی در این استان را دوچندان کرده، بنا بر این اقدامات پیشگیرانه و آگاه سازی مردم در جلوگیری و کاهش وقوع آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی استان تاثیر مستقیم دارد.
۲۰۸۸/‏‬ ۶۰۱۴/‏

گزارشگر: کبری دانشی