با بزرگترین بازار سرپوشیده‌ی جهان آشنا شوید

بازار تبریز، بزرگترین بازار سرپوشیده‌ی جهان است. بازارگردی در تبریز از بازار بزرگ شهر شروع می‌شود و در همان جا به اتمام می‌رسد. یک کیلومتر پیاده روی در طول این بازار شما را به اهدافتان می‌رساند. در ادامه اطلاعات بیشتری از بازار تبریز را در اختیارتان قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید...

موقعیت بازار بزرگ تبریز
اگر بخواهیم دورنمایی از موقعیت بازار را همچون نقشه‌ای ترسیم کنیم، از بخش مرکزی بازار شروع می‌کنیم. بازار تبریز در مرکز فضایی چهار ضلعی قرار دارد که از شمال به رودخانه‌ی میدان چایی، از شرق به کاخ عالی قاپو و از سمت غرب به مسجد جامع می‌رسد. بازار تبریز توسط رودخانه میدان چایی به دوبخش تقسیم می‌شود که اکثر داد و ستد‌ها در بخش جنوبی بازار انجام می‌گیرد. تمام بخش‌های بازار سرپوشیده است و ارتفاع سقف‌ها به ۶ متر می‌رسد. در راسته‌های عریض بازار به راحتی می‌توان رفت و آمد کرد و از تماشای زرق و برق کالا‌های تجاری لذت برد.
بازار تبریز بعد از بازار استانبول به عنوان بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان شهرت دارد که معماری و هنر به کار رفته در بخش‌های مختلف آن شهر جهانی پیدا کرده است. کافیست ساعاتی را در این بازار قدم بزنید و با چشم دل به گوشه گوشه‌ی آن نگاه کنید تا پی به هنر به کار رفته در این بازار ببرید.

در بازار تبریز چه می‌گذرد؟
بازار بزرگ تبریز در مسیر جاده ابریشم قرار دارد. در گذشته داد و ستد بازاریان با تاجران اروپایی و آسیای میانه از طریق جاده ابریشم صورت می‌گرفت. از این رو بازار تبریز یکی از مراکز مهم داد و ستد در ایران محسوب می‌شود. وصف این بازار در سفرنامه‌ی بسیاری از جهانگردان معروف دنیا نظیر مارکوپولو و ابن بطوطه ذکر شده است.
بازار بزرگ تبریز با یک کیلومتر مساحت، مجموعه‌ای تاریخی را در اختیار شما قرار می‌دهد. در این بازار علاوه بر گشت و گذار در سرا‌ها و بازارچه ها، می‌توانید از بنا‌های تاریخی دیدن کنید. بازار تبریز از بخش‌های مختلفی نظیر راسته‌بازارها، تیمچه‌ها، کاروان‌سراها، سراها، دالان‌ها و بنا‌های تاریخی تشکیل شده است. در ادامه به معرفی هر بخش به صورت جداگانه می‌پردازیم.

سرا‌ها و تیمچه‌ها
بازار تبریز، بنایی آجری می‌باشد که از راسته‌ها و بازارچه‌های مختلف تشکیل شده است. در هر کدام از بازارچه ها، تیمچه‌ها و سرا‌هایی وجود دارد که صنف خاصی در هر یک مشغول بکار هستند. برای ورود به هر تیمچه، باید از درب‌های بزرگ آن عبور کنید. هر کدام از ورودی‌ها یک نگهبان دارد. در فضای داخلی تیمچه ها، آثاری از معماری تاریخی و سقف‌های گنبدی را خواهید دید. بعد از تیمچه‌ها می‌رسیم به سرا‌های بازار بزرگ تبریز. سرا‌ها به واحد‌های کوچک تری گفته می‌شوند که در حیاط کاروانسرا‌ها واقع شدند.

تیمچه‌ها و سرا‌های بازار، بنا‌هایی سه طبقه هستند که از طبقه اول جهت نگهداری کالا‌ها استفاده می‌کردند؛ حال آنکه تجارت اصلی در طبقه دوم انجام می‌گرفت. طبقه‌ی سوم این حجره ها، استراحتگاه بازاریان می‌باشد. در میان سرا‌ها و تیمچه ها، دالان‌هایی را خواهید دید که شما را به بازار اصلی می‌رساند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تیمچه‌ها و سرا‌های بازار اشاره می‌کنیم.

تیمچه‌ی عباچی، تیمچه‌ی خان، تیمچه‌ی حاجی صفرعلی، تیمچه‌ی امیر، تیمچه‌ی حاجی محمدقلی، تیمچه‌ی در عباسی، تیمچه‌ی شعربافان، تیمچه‌ی مظفریه، تیمچه‌ی شیخ کاظم، تیمچه‌ی میرابوالحسن، تیمچه‌ی قندفروشان، تیمچه‌ی ملک، تیمچه‌ی شازدا، تیمچه‌ی بزازان، تیمچه‌ی صادقیه
سرا‌های بازار تبریز: سرای حاج رسول، سرای گرجی‌لر، سرای امیر، سرای دو دری، سرای میرزا مهدی، سرای خان، سرای میرزا جلیل، سرای حاج محمدقلی، سرای امید، سرای حاج تقی، سرای آلمان‌ها، سرای درب عباسی و سرای کچه‌چی‌لر

بازارچه‌ها
در بازار تبریز، چندین بازارچه وجود دارد که در هر کدام تیمچه‌ها و سرا‌های متعددی مشغول به کار هستند. بیایید سری به مهم‌ترین بازارچه‌ی این مجموعه‌ی بزرگ بزنیم. بازارچه امیر نقش مهمی در رونق این بازار دارد. این بازارچه توسط محمدخان امیر نظام بنیان شد و هم اکنون پر فروش‌ترین بخش بازار را به خود اختصاص داده است. کمی که پیش برویم می‌رسیم به بازارچه بلورفروشان. تیمچه‌ها و سرا‌های این بخش، شامل تیمچه قندفروشان، تیمچه مظفریه، سرای میرزا محمد، سرای پرجیلر و سه دالان می‌باشند.

در این مجموعه شاهد خرید و فروش بلورجات و لوازم کریستال خواهید بود.

اگر قصد خرید فرش دارید، به بازار صادقیه و بازار مظفریه بروید. در آنجا انواع فرش‌های دست بافت و ماشینی به فروش می‌رسند. عنوان بزرگ‌ترین بازارچه‌ی این مجموعه متعلق به راسته بازار می‌باشد. بر خلاف سایر بازارچه‌ها که هر کدام مخصوص فروش یک مدل کالا هستند، در راسته بازار کالا‌های متنوعی به فروش می‌رسند.

این بازارچه با مجموعه‌ای از تیمچه‌ها و سرا‌های مختلف به بازار ملی معروف است. اگر فرصت گشت و گذار در تمام بازارچه‌ها را ندارید، لذت خرید در راسته بازار را از دست ندهید. بازار کفاشان، بازار یمنی دوز، بازار عباچی، بازار حرمخانه و بازار شیشه گرخانه، از بازارچه‌های دیگر این مجموعه‌ی تاریخی هستند.

مدارس و مسجد‌های تاریخی
در طول مسیر بازار تبریز، شاهد مدارس، مسجد‌ها و حمام‌های تاریخی خواهید بود. حجم بالای این آثار تاریخی را در هیچ کجای دنیا نمی‌توان دید. در این مجموعه علاوه بر بازارگردی و خرید کالا‌های مورد نیاز، می‌توانید نمونه‌هایی از معماری ایرانی- اسلامی را در گوشه و کنار بازار تبریز ببینید. در بازار بزرگ تبریز، ۱۲ مدرسه علوم اسلامی، ۳۰ باب مسجد و چندین حمام تاریخی وجود دارد. گرمابه‌های تاریخی بازار از نظر معماری اهمیت زیادی دارند. این مجموعه‌ی باشکوه به عنوان یکی از میراث ملی ایران، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

کاروان‌سرا‌های قدیمی
بازار تبریز موقعیت تجاری فوق العاده‌ای دارد. جاده ابریشم، تاجران اروپایی را برای داد و ستد به تبریز می‌کشاند. طبعا وجود چنین بازار بزرگی نیازمند احداث اقامتگاه‌هایی است که تاجران و مسافران جاده ابریشم را اسکان دهد. کاروانسراها، ایستگاه‌های مناسبی برای استراحت و اقامت کاروان‌های تجاری بودند. کاروانسرا‌های تاریخی این مجموعه از یک حیاط مرکزی و اتاق‌هایی در اطراف تشکیل شده اند. حجره‌های اطراف کاروانسرا‌ها محل تجارت بازرگانان بوده است. کاروانسرای امیر، کاروانسرای حاج سید حسین کهنه، کاروانسرای کشمش‌چی‌لر، کاروانسرای حاج میرزا محمدنام و کاروانسرای حاج ابوالحسن از معروف‌ترین کاروانسرا‌های بازار تبریز هستند.

حوادث بازار تبریز
علیرغم اهمیت بسیار زیاد بازار تبریز از نظر تاریخی و اقتصادی، متاسفانه تا کنون شاهد حوادث تلخی در آن بوده ایم. در سال‌های اخیر آتش سوزی‌هایی در این بازار رخ داده اند که صدمات زیادی به آن وارد نموده اند. به عنوان مثال، آتش سوزی اردیبهشت ۱۳۹۸ یکی از رخداد‌های تلخ بازار بود که خوشبختانه مهار گردید. یکی دیگر از آتش سوزی‌های تلخ این بازار در آبان ماه سال ۱۳۸۸ به وقوع پیوست که بخش زیادی از بازار در آن درگیر شدند. امیدواریم از چنین سرمایه‌های ارزشمندی بیشتر مراقبت شود و همه خودمان را در برابر آن‌ها مسئول بدانیم.