چهار فصل کتاب را حین راهپیمایی اربعین نوشتم

آیین رونمایی از سه ترجمه انگلیسی، اردو و عربی کتاب به صحرا شدم عشق باریده بود عصر دیروز (سه‌شنبه ۱۶ مهر) در کتابخانه عمومی پارک شهر با حضور مولف، غلامعلی حدادعادل، علیرضا مختارپور دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محسن چینی‌فروشان مدیر دفتر نشر فرهنگ اسلامی، هادی انصاری و علاقه‌مندان و خبرنگاران برگزار شد.

حداد عادل در ابتدای سخن گفت: من دو سال پیش برای نخستین بار موفق به زیارت کربلا در اربعین شدم. در کوله پشتی‌ام یک دفترچه یادداشت کوچک برداشتم و از همان ساعت‌های اولیه برای نوشتن بی‌اختیار شدم. صبح اولین روز در گوشه اتاق دفترچه را درآوردم و فصل کنونی شبی خوش سفری خوش را نوشتم. از پنج فصل کتاب چهار فصل را تا رسیدن به کربلا نوشتم. هر جا کاروان برای استراحت توقف می‌کرد دفترچه را درمی‌آوردم و نوشتن را از سر می گرفتم.

وی ادامه داد: تا درک و احساس داغ و تازه و دست نخورده بود آن را روی کاغذ می‌آوردم. می دانستم اگر این پرنده گریزان را صید نکنم؛ از دستم فرار می‌کند. اما فصل پایانی کتاب نیاز به مراجعه به منابع داشت. در فصل پایانی مایل بودم این صحنه را از منظر چشم دیگران هم نظاره کنم.

رئیس فرهنگستان ادب و زبان فارسی افزود: نوشتن فصل پایانی ۶ ماه طول کشید، در حالی که چهار فصل دیگر در شش روز نوشته شد. علت طول کشیدن فصل پایانی این بود که منابع مورد نظر من کمیاب بود.

بیش از ۲۰ سال است که اصطلاح ریزش و رویش را از زبان رهبر انقلاب شنیده‌ایم. ایشان دلگرمی می‌دهند مبادا از جدا شدن برخی از انقلاب دلسرد شوید. انقلاب اگر ریزش دارد رویش هم دارد و رویش ها از نظر ایشان بیشتر از ریزش‌هاست. ما در حوزه ریزش‌ها و رویش‌ها ذهنمان به سمت اشخاص می رود. ولی مصادیق آن را نباید به اشخاص محدود کنیم. من اربعین را از مصادیق رویش‌های انقلاب می‌دانم. آیا اولِ انقلاب و تمام سال‌های جنگ فکر می‌کردیم روزی میلیون‌ها نفر عاشقانه از ایران به سمت کربلا بروند؟ این را به‌عنوان رویش دست کم نگیرید، رویشی که هزاران بطن ثانوی را در خود دارد.

حدادعادل در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به واقعیت اجتماعی عاشورا و اربعین گفت: در ایام دهه اول محرم دقت در جمعیت ها هم‌صدایی و همسویی را نشان می دهد. یک نمونه عزاداری مردم زنجان است. عزاداران شاید تک تک‌شان نویسنده و سخنران نباشند، اما اگر نویسنده و سخنرانی حرف دلشان را بزند تصدیق می‌کنند و می‌گویند جانا سخن از زبان ما می‌گویی.

نویسنده کتاب به صحرا شدم عشق باریده بود افزود: این سرمایه اجتماعی در ایران متاثر از عاشورا در اختیار ماست. ما برای حل مشکلات اگر به این سرمایه توجه کنیم مشکلات حل می شود

حدادعادل در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به تحول درک ملت از عاشورا به برکت انقلاب گفت: من در این کتاب اشاراتی را از پدرم در تفاوت عاشورای قبل از انقلاب و بعد از انقلاب آورده‌ام. هر دو عزاداری و اخلاص بوده است؛ اما تقاوت عزاداری و عاشورای پس از انقلاب همچون تفاوت رشد یک گلدان در سایه با رشد در نور است. انقلاب با عاشورا چنین کاری کرد. امام با مردم پس از انقلاب می‌گفتند مبادا روش های سنتی عزاداری را رها کنید. با همان علم‌ها و کتل ها و مراسم‌ها عاشورا را زنده نگه دارید. این حضور مردم فعلی مردم نشانه رشد آن حرکت است. چیزی که ما با سینه ستبر می توانیم از آن دفاع کنیم. این دفاع به خاطر ارزش هایی است که به خاطر آن این واقعه شکل گرفته است.

کتابی معرفت‌گرا در حوزه اربعین است

مختارپور ضمن اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر تاثیر راهپیمایی در گسترش بصیرت و معرفت گفت: من اکثر کتاب‌هایی را که درباره راهپیمایی اربعین سال‌های گذشته منتشر شده است، دیده‌ام. این کتاب ها چند دسته اند؛ تصویری اند، خاطره نویسی از انواع اقوال شخصی که وجه معرفتی ندارند و سومین گونه ضمن اشاره به راهپیمایی عملاً جنبه های انتقادی و به چالش کشیدن این واقعه را هدف گرفتند. کتاب‌هایی که با اهدافی خاص مخصوصاً در یک سال اخیر در جهت نفی و تضعیف وجه قیام امام حسین (ع)، با تاکید بر این که نهضت حسینی یک استثنا در بیان حرکت ائمه بود، چاپ شده‌اند. استثنایی که قابل درس‌آموزی و استفاده نیست. یا اشاره می‌کنند دامن زدن به این عزاداری ها و راهپیمایی ها با اهداف خاصی دنبال می‌شود. می توانم با عنوان ترویج عرفی‌کردن و سکولارکردن عزاداری حسینی به آن اشاره کنم. کتاب‌هایی نظیر کتاب حدادعادل از این حیث متفاوت است.

دبیر کل نهاد کتابخانه‌های کشور گفت: کتاب به صحرا شدم عشق باریده بود، هم قلم شیرینی دارد، هم به شبهه ها توجه کرده، هم به دشمنی ها و مخالفت ها و هم به زبان نسل جوان امروز نوشته شده است. در ضمن از اطاله کلام و حجیم کردن بیهوده مطالب هم خودداری کرده است. در مجموع کوشیده یک نگاه معرفتی و مسئولیت‌آفرین مبتنی بر تعهد را ایجاد کند. از این روی از نوع تالیفات معرفت‌گرا در این حوزه محسوب می‌شود.

زبان کتاب بین‌المللی است

چینی فروشان در ابتدای سخن با اشاره به وجوه شخصیتی مؤلف گفت: : حدادعادل دقت نظر و وسواس خاصی به معنای مثبت در کار چاپ دارند. حتی در ویراستاری و گرافیک کتاب نظر می‌دهند که گاهی حتی ناشر را خسته می کند، ولی باعث می شود کار نهایی قابل عرضه و محکم تولید شود.

مدیر دفتر نشر فرهنگ اسلامی افزود: برای این کتاب چند ویژگی‌ می‌توان برشمرد. این کتاب ترکیب عقلانیت و احساس است، در عین اینکه اربعین معمولاً آتش عشق است. چنین جمعی کارسختی است. دوم اینکه کتاب در شرایط حاضر و برای زمان حاضر تولید شده است. اینکه این رویداد به چه درد ما خواهد خورد. این چیزی است که نیاز داریم. سوم بین‌المللی بودن متن است. متنی که نه صرفا برای ایرانی‌ها است. به همین دلیل کتاب به سرعت در چاپ دوم به عربی انگلیسی و اردو نیز ترجمه شده است و در چاپ فارسی هم به چاپ چهارم رسیده است.

حرارت و عشق به امام حسین (ع) خاموش‌شدنی نیست

هادی انصاری با اشاره به حدیثی از رسول اکرم (ص) درباره محبت امام حسین (ع) گفت: حرارت و عشق به امام حسین (ع) خاموش‌شدنی نیست. هیچ کدام از اولیاء الله، پیامبران، معصومان و امامان ما اربعین ندارند. تنها حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) است که دارای اربعین است. جابر بن عبدالله انصاری آغاز کننده این حرکت از مدینه بوده و پیام آور سلام پیامبر (ص) به امام حسین (ع) است.

وی افزود: کربلا اربعین نخستین است و با اشاره و تاکید ائمه اطهار (ع) به دلیل پراکندگی شیعیان در سرزمین های اسلامی، گسترده شده و ادامه پیدا کرده تا هویت شیعیان در طول تاریخ شکل بگیرد. ما در دوران نوجوانی شاهد پیاده روی اربعین بودیم. با به قدرت رسیدن صدام پیاده روی اربعین کمرنگ شد و با سقوط او مجددا اوج گرفت و امروز تبدیل به اقیانوسی شده است که موج هایش سال به سال گسترده تر و عظیم تر می شود.

انصاری تصریح کرد: ندای امام حسین (ع) ندای جهانی است و در جایی گفته ام شبیه ندای ابراهیم خلیل پس از بازسازی کعبه است که به فرمان خدا در مقام ابراهیم قرار گرفت و ندای دعوت به حج را سر داد. حضرت امام حسین (ع) تاریخ را به نفع خود به اختیار گرفت. همچنان که حضرت ولی‌عصر (عج) نیز در وقت ظهور خود را با معرفی جدش امام حسین (ع) معرفی می‌کند. این نشان می‌دهد شخصیت امام حسین (ع) در آن زمان به نحوی جهانی شده است که جهان نام حسین را می‌شناسد.

در پایان نشست ۳ ترجمه کتاب به صحرا شدم عشق باریده بود رونمایی شد.