پایگاه‌های بحران‌زای آمریکا در منطقه و راه مقابله با آنها

آمریکا طی دهه‌های اخیر در چارچوب سیاست‌های سلطه‌جویانه بخش عظیمی از نیروهای نظامی خود را در کشورهای دیگر جهان به ویژه کشورهای منطقه خاورمیانه مستقر کرده‌ است. آمریکا از درز اطلاعات دقیق درباره پایگاه‌ها و شمار نیروهای نظامی خود طفره می‌رود. این کشور هفت پایگاه نظامی اعلام شده در کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس دارد. پایگاه هوایی «العدید» قطر، پایگاه «تومریت» عمان، پایگاه «ناوگان پنجم» بحرین، پایگاه هوایی «علی السالم» کویت، پایگاه هوایی «شیخ عیسی» بحرین، پایگاه هوایی «احمدالجابر» کویت، پایگاه هوایی «الظفره» امارات از جمله پایگاه‌های علنی این کشور در منطقه خلیج فارس هستند.

خطرات پایگاه‌های آمریکا در منطقه

اهمیت اقتصادی، سیاسی و استراتژیک منطقه خلیج فارس و ویژگی‌های منحصر به فرد آن در پازل اقتصادی و امنیتی جهان باعث شده تا برخی از استراتژیست‌ها در توصیف آن از اصطلاح «قلب زمین» استفاده کنند. امنیت و ترتیبات امنیتی خلیج فارس از دیرباز یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های کشورهای منطقه و قدرت‌های فرامنطقه‌ای بوده است. وضع ژئواستراتژیک این منطقه به ویژه پس از کشف نفت در کشورهای واقع در آن، بر اهمیت حفظ و تداوم امنیت در این منطقه افزوده و بازیگران بسیاری را درگیر برقراری و حفظ امنیت آن کرده است.

پس از خروج انگلستان از منطقه در ابتدای دهه ۱۹۷۰، آمریکا تلاش کرد اصلی‌ترین نقش‌آفرینی را در خلیج‌فارس داشته باشد و در این راستا اقدام به ایجاد پایگاه‌های نظامی در بسیاری از کشورهای منطقه کرده است. تامین امنیت و حفظ رژیم صهیونیستی، مقابله با کشورهای مخالف آمریکا در منطقه و حفظ رژیم‌های متحد از جمله اهداف آمریکا از حضور نظامی در منطقه خاورمیانه بوده است. آمریکا با ایجاد پایگاه‌های نظامی در کشورهای مختلف منطقه، به نوعی ضمانت حمایت از نظام‌های هم پیمان آمریکا در منطقه و همچنین تضمین محل عبور انرژی از منطقه خاورمیانه به منااطق مختلف جهان را داده است. اما استقرار پایگاه‌های نظامی در منطقه و گسترش روز افزون این پایگاهها ضمن تنگ تر کردن دایره امنیت در منطقه، امنیت کشورهای خاورمیانه را با خطر جدی مواجه کرده است.

روزنامه «الثوره» یمن نوشت، ایجاد پایگاه‌های نظامی زمینی و هوایی، ارسال نیروهای نظامی به بهانه‌های محتلف، تلاش برای به کنترل در آوردن آب‌های منطقه‌ای، چپاول ثروت‌های منطقه، تلاش‌ برای حضور در مناطق ژئوپلتیک، تلاش برای نقش آفرینی در تصمیم‌گیری‌های اصلی کشورهای عربی، ادامه طمع ورزی‌های استعمارگری، فتنه انگیزی، آشوب آفرینی و دامن زدن به اختلاف میان مولفه‌های مختلف مردم و احزاب، از جمله اهدافی است که آمریکا در منطقه خاورمیانه آن را دنبال می‌کند تا بتواند حاشیه امنی را برای رژیم صهیونیستی تامین کند.

تارنمای اندیشکده «النهرین» نیز عراق نوشت، حضور نظامی خارجی در کشورهای عربی مشکلات بسیاری به دنبال داشته است. جریان‌های سیاسی ملی‌گرا، چپ‌گرا و دینی معتقدند که حضور این نیروها پیامدهای خطرناکی برای امنیت و صلح بین‌المللی و منطقه‌ای به دنبال خواهد داشت. حضور نیروهای خارجی در کشورهای عربی سبب شکاف در کشورهای عربی شده است و امت عربی را تهدید می‌کند. این موضوع سبب به هم خوردن موازنه قدرت به سود رژیم صهیونیستی شده است. ادامه حضور نیروهای آمریکا در منطقه آثار ناگواری بر روی تصمیم‌های ملی و حاکمیت کشورهای عربی به دنبال دارد.

النهرین ادامه داد: آمریکا از این موضوع برای ادامه هیمنه خود بر نظام جهانی استفاده می‌کند و از منطقه خاورمیانه و کشورهای عربی برای رسیدن به منافع خود استفاده خواهد کرد. ادامه حضور نیروهای آمریکا سبب بی‌ثباتی منطقه و شکاف میان نظام‌های حاکم درباره بسیاری از مسائل منطقه می‌شود. این موضوع احساسات مذهبی را در کشورهای عربی افزایش می‌دهد و افراط‌گرایی و رشد گروه های بنیاد گرا را به دنبال خواهد داشت. تکیه کشورهای عربی بر روی نیروها و جنگ افزارهای خارجی به ویژه آمریکایی سبب می‌شود که این کشور در تصمیم گیری آزادانه محدودیت داشته باشد و در نتیجه در حل بحران‌های منطقه دست بسته خواهند بود.

سازوکار اخراج نیروهای آمریکا از منطقه

حضور نیروهای آمریکا در منطقه تاکنون هیچ سودی برای مردم و نظام‌های منطقه نداشته است. آمریکا، دولت‌ها، نظام‌ها، مردم، احزاب، طوایف و همگان را هدف قرار گرفته است. هیچ استثنایی در این زمینه وجود ندارد. زیرا این کشور اهداف و مطامع استعماری را دنبال می‌کند و از هرگونه شکافی برای پیشبرد برنامه‌های خود استفاده می‌کند. در این چنین شرایطی همگان باید به این موضوع پی‌ببرند که تنها با طرح مقاومت، جهاد، افزایش آگاهی‌ها و همگرایی می‌توان در برابر طرح‌های آمریکا مقاومت کرد و این طرح‌ها را با شکست روبرو ساخت.

مرکز پژوهش‌های «النهرین» عراق در بخشی از گزارش خود آورده است: برای پایان دادن به حضور نیروهای خارجی در منطقه لازم است که کشورهای منطقه دست به چندین اقدام در این زمینه بزنند. کشورهای منطقه باید با کنار گذاشتن احساسات، اهمیت وضع یک راهبرد مشخص و هدفمند را درک کنند و با عملی‌سازی این راهبرد به حضور نیروهای خارجی در منطقه پایان دهند. این کشورها باید با بازنگری در روابط خود منافع جمعی را در اولویت قرار دهند و در صدد همکاری با کشورهایی باشند که در امور داخلی این کشورها دخالت نمی‌کنند. این کشورها باید با فعال سازی نقش نهادهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی عربی در روابط خود با آمریکا بازنگری کنند. همچنین این کشورها با تلاش سیاسی برای حل اختلاف های مرزی خود با همدیگر مانع از ورود منطقه به ثباتی شوند تا آمریکا از این موضوع برای ورود به منطقه سوء استفاده کند.

به نوشته اندیشکده عراقی، با تحکیم اصول و مفاهیم صلح و بازی فعال در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی می توان این رویکرد را حاکم ساخت که صلح و تفاهم بین مردم منطقه تنها راه برقراری امنیت، پیشرفت و برپایی زندگی شرافتمندانه برای همه مردم منطقه است. استفاده از سیاست اعتدالی و میانجیگری درباره مسائل ملی و منطقه‌ای در این زمینه موثر است. تلاش برای رسیدن به خودکفایی در عرصه نظامی و وضع راهبردهایی در این زمینه می‌تواند موثر واقع شود. استفاده از نیروی انسانی با تجربه و تشکیل هیات‌های آموزشی به جای تکیه بر حضور نیروهای خارجی می‌تواند نقش‌آفرین باشد و بهانه ادامه حضور نیروهای نظامی خارجی و مستشاران آنها در کشورهای عربی را از بین می‌برد.