قدرت دعا در پیوند قطره به اقیانوس است

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، دعا، طلب و درخواست بندگان از خدا یا آنچه معبود می‌پندارند، برای رسیدن به خواسته‌هاست. در متون دینی، دعا به عنوان یکی از راه‌های ارتباط با خدا و برترین عبادت‌ها تأکید و با تعابیری مانند سلاح مؤمن و نور آسمان و زمین توصیف شده است. برای دعا آداب و شرایطی از جمله خواندن خدا با اسماء الحسنی، طلب از پروردگار از سر بیم و امید و از روی تضرع و خشوع، شروع دعا با بسمله و حمد و صلوات، ذکر شده است. دعا به زمان و مکان خاصی محدود نشده ولی بعضی از زمان‌ها و برخی از مکان‌ها برای دعا کردن مناسب‌تر معرفی شده است.

بخش اول گفتگوی ما با حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی واعظ موسوی را در رابطه با کارکرد دعا در هنگام بلا و رابطه تدبیر و توکل می خوانید.

جامعه ما و در یک سطح وسیع تر جامعه جهانی در دوره فراگیری بلا قرار دارد. در این میان یکی از مهم ترین پناهگاه های مومنان و مسلمانان در روزهای بلا، راز و نیاز و دعا به آستانه الهی است. از سویی برخی بر این باور هستند که دعا پاسخ مناسبی به یک چالش نیست چون مثلا آن چالش از جنس سلول و ویروس است و بنابراین پاسخ آن واکسن و پادتن و دارو است یعنی یک تدبیر پزشکی و درمانی. دیدگاه شما در این باره چیست؟

این که گاهی برخی از افراد ممکن است دعا و تدبیر را در مقابل هم قرار دهند این بیشتر از آن که یک واقعیت باشد یک برداشت و تفسیر ذهنی است. البته که در دوره های مختلف این تقابل آفرینی ها بوده است مثلا در دوره هایی دین و عقل را در برابر هم قرار دادند در حالی که این دو بیشتر از آن که نقطه افتراق داشته باشند با هم همپوشانی دارند و به عبارت دیگر در نقطه مقابل هم قرار نمی گیرند. حال چه اصراری است که ما مثلا تدبیر و توکل یا تدبیر و دعا را در برابر هم قرار دهیم. چه بسا شما اگر از زاویه ای دیگر نگاه کنید می بینید که نیایش و دعا هم بخشی از تدبیر و ابتکار عمل است.

این استدلال شما ناظر به چه پایه ای است؟

ما می بینیم که بشریت گاهی تمام تدابیر خود را به کار می گیرد و به تعبیر عامه هر آنچه در چنته دارد استفاده می کند – همچنان که در بلای حاضر شاهد بودیم که همه فنون، مهارت و تخصص پزشکی و درمانی در دنیا به کار گرفته شد اما در نهایت به آن نقطه مهار نرسید –در نهایت به نظر می رسد که قدرت طبیعت بیشتر از قدرت ندابیر انسان است. و طبیعت این قدرت را از کجا می آورد؟ چه کسی این قدرت را به طبیعت می بخشد؟ مسلما یک فرد منصف و عاقل چشم باز کند متوجه نقش و کارکرد ماوراء الطبیعه در طبیعت می شود. وقتی ما همه این تدابیر را به کار بستیم و نتیجه نگرفتیم در آن صورت آن نقطه تسلیم را به عنوان یک تدبیر به آستانه حق می بریم یعنی آن جا که دعا آغاز می شود.

آیا بلاهایی مثل کرونا که به نوعی در تقابل با علم زدگی بود می تواند به بسط معنویت منجر شود؟

مسلما یک نقطه بیدارباش بزرگ است و می تواند این تحول را رقم بزند. شما روزگاری می دیدید که همین فضای علم زدگی تا چه اندازه در محافل و مجالس برجسته بود. تا کسی سخنی می گفت متهم به غیر علمی بودن می شد اما بشر علم زده امروز متوجه ابعاد دیگری در نگاه خود به هستی و حتی حقیقت درون خود شده است. شما می بینید که این روزها از سینمای ماورا و کتاب های ماورا سخن به میان می آید و ماوراء الطبیعه مشتری های روزافزونی دارد. افراد زیادی را در همین غرب می بیبینیم که متوجه جهان درون خود شده اند و حقیقت را در ورای نظریه های مرسوم علمی می جویند بنابراین استیصال علمی می تواند آن نخوت علم زدگی را کنار بزند و چشم اندازهای دیگری را در برابر انسان بگستراند.

در موضوع بلا، تدبیر و دعا را چطور قابل جمع می دانید؟

مثال می زنم. شما وقتی خانه ای را می خرید یا در خانه ای سکونت دارید این خانه در و قفل دارد. این به آن معناست که شما جانب حزم و تدبیر را رها نمی کنید. از دانش و مهارت های روز استفاده می کنید تا از جان و اموال خود مراقبت کنید. ممکن است فروشگاه شما دوربین مداربسته و دزدگیر و ... هم داشته باشید اما شب که می شود دعا هم می کنید. می گویید خدایا من جان و مال خود را به تو می سپارم. آیا نمی شود این دو در یک فرد جمع شود؟ معلوم است که قابل جمع است. چرا فرد با وجود این که تدبیر می کند دعا را رها نمی کند؟ چون ممکن است که شما تدبیر هم به خرج دهید اما در عین حال متضرر شوید. شما نگاه کنید یک ویروس چند هزار میلیارد دلار به اقتصاد کشورهای دنیا آسیب وارد کرده است. آیا کسی تصور می کرد اقتصاد قدرت های بزرگ دنیا در برابر یک ویروس این گونه عاجر شود؟ ممکن است خانه شما ضد زلزله باشد و استحکامات قابل قبولی داشته باشد اما از نقطه ای دیگر که حساب نکرده اید آسیب پذیر باشید یا نه عمق و شدت سونامی همه آن استحکامات را از بین ببرد. از طرفی وقتی دعا می کنید در حقیقت معترف آن نیاز به حمایت از جانب حق هستید و دچار غرور نمی شوید که مثلا چون من قفل و دوربین و دزدگیر دارم پس کاملا آسب ناپذیر هستم. در حقیقت فرد مسلمان می داند که حافظ اصلی خداوند است. فرد مسلمان می داند که یدالله فوق ایدیهم یک حقیقت غیر متزلزل است. قدرت خداوند مافوق همه قدرت هاست بنابراین تدبیر ما در زیر تدبیر خداوند قرار می گیرد.

قدرت تاثیرگذاری نیایش در مواجهه با بلاهای بزرگ کجاست؟

دعا در هنگامه بلا دقیقا آن چیزی را به انسان می دهد که او در آن لحظه بیش از هر چیز دیگری به آن نیاز دارد. وقتی انسان درگیر بلایی بزرگ می شود دچار خوف سهمناکی می شود و آرامش خود را از دست می دهد و در همین جاست که دعا همان مطلوب را در اختیار انسان قرار می دهد. این موضوع حتی در مرجع های روانشناسی هم آمده است. نیایش به شما آرامش و قدرت مواجهه می دهد. این قدرت و آرامش هم از آن جا می آید که دعا در حقیقت قطره را دوباره به اقیانوس پیوند می زند. قطره تا وقتی قطره است و خود را جدای از اقیانوس تعریف می کند دچار ترس و وحشت سهمگینی می شود اما در جریان دعا قطره موجودیت انسان با اقیانوس الهی پیوند می خورد و بنابراین ترس قطره می ریزد چون با اقیانوس پیوند خورده است بنابراین قدرت و امیدواری در او تجلی پیدا می کند.

پایان پیام/187