تغییر نظام سیاسی یا رفع تبعیض و فاصله طبقاتی؟

کشته شدن "جورج فلوید" در روز ۵ خرداد بعد از دستگیری توسط پلیس در ایالت "مینه سوتای" آمریکا، بار دیگر مسئله خشونت پلیس این کشور علیه اقلیت‌های نژادی را برجسته کرده ‌است. ابتدا اعتراضاتی مسالمت‌آمیز در پی کشته شدن جورج فلوید در ایالت مینه‌سوتا برگزار شد که به سرعت به ایالت‌های دیگر آمریکا و کشورهای دیگر جهان تسری یافت. در برخی از مواقع این اعتراضات به آشوب و غارت تبدیل شد. فرمانداران برخی از ایالت‌های آمریکا برای جلوگیری از آشوب، اعتراضات را در طول روز مجاز شمرده، اما با نزدیک شدن به ساعات پایانی روز، مقررات منع رفت‌وآمد ایجاد کردند.

این اعتراضات بیش از سه هفته است که در شهرهای مختلف آمریکا ادامه دارد و تظاهرکنندگان با سر دادن شعارهای مختلفی خواهان پایان تبعیض نژادی و رفع فاصله طبقاتی در این کشور هستند. اما دونالد ترامپ معترضان را "دستِ چپی‌های" افراطی نامید که قصد دارند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و آمریکا را به هرج و مرج بکشانند.

برای بررسی بیشتر این موضوع و اینکه هدف و خواسته اصلی معترضان در آمریکا چیست؟ ایسنا با علی امیدی- استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:

تبعیض نژادی را به یک‌باره نمی‌توان در آمریکا از بین برد

علی امیدی، اظهار کرد: اعتراضات مردم آمریکا دلایل مختلفی دارد. تبعیض نژادی ساختاری که به قول باراک اوباما ۴۰۰سال تداوم داشته و به یک‌باره نمی‌توان آن را از جامعه این کشور زدود. همچنین بیکاری و رکود اقتصادی که در اثر شیوع ویروس کرونا ایجاد شد فرصتی ایجاد کرد که ناراضیان از وضعیت اقتصادی و تبعیض نژادی به این شکل انرژی خود را تخلیه کنند و به خیابان‌ها بیایند.

وی با بیان اینکه نظام سرمایه‌داری باعث تبعیض و فاصله طبقاتی شدید می‌شود، گفت: در گذشته نیز شاهد "جنبشِ وال استریت" بودیم که به دلیل همین اختلاف طبقاتی شدید به راه افتاد. آمریکا هر چند یک چهارم اقتصاد جهان را در اختیار دارد و بزرگ‌ترین اقتصاد جهان محسوب می‌شود، اما در داخل آمریکا یک اختلاف طبقاتی گسترده حاکم است و این تبعیض مردم را رنج می‌دهد.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، افزود: همچنین سیاست‌های دولت ترامپ که تا حدودی موافق تبعیض نژادی، آمریکا گرایی و سفید گرایی است مزید بر علت شده که مردم آمریکا که از وضعیت کنونی دچار ناکامی مزمن و انباشته شده‌اند خشم خودشان را از طریق تظاهرات گسترده و اعتصابات تخلیه کنند.

امیدی تصریح کرد: کشته شدن یک سیاه پوست دیگر به نام "ریشارد بروکسِ" ۲۷ ساله که ۲۴ خرداد در آتلانتا به دست پلیس کشته شد سبب شد مردم آمریکا که از کشته شدن جورج فلوید خشمگین بودند خشمگین‌تر شوند و تظاهرات خود را نسبت به قبل گسترده‌تر کنند.

مردم خواهان وضع قوانین محکم و گسترش تأمین اجتماعی هستند

وی به تشریح خواسته‌های اصلی مردم آمریکا پرداخت و گفت: مردم معترض خواهان این هستند که از طریق قوانین محکم‌تر برای تحققِ برابری نژادی به تبعیض علیه سیاه‌پوستان خاتمه داده شود و قوانین "تبعیضِ مثبت" وضع شود. قوانین تبعیض مثبت به این معنا است که برای مثال قوم و نژادی برای سال‌ها و قرن‌ها مورد تبعیض قرار گرفته است و یک عقب‌ماندگی تاریخی برای آن قوم یا نژاد ایجاد شده و برای اینکه این عقب‌ماندگی تاریخی را جبران کنید نیاز به وضع قوانین تبعیض مثبت دارید تا آن قوم بتواند این عقب‌ماندگی تاریخی را جبران کند.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، ادامه داد: خواسته دوم مردم آمریکا، گسترش تأمین اجتماعی است که اوباما در حال اجرای این طرح بود که وقتی دولت در آمریکا عوض شد ترامپ طرح گسترش تأمین اجتماعی را لغو کرد.

در نهایت یک نظام سوسیال‌دموکراسی را طلب می‌کنند

امیدی افزود: نظام سیاسی آمریکا، فدرالی و لیبرال دموکراسی است و نهایتاً اگر مردم آمریکا خواهان تغییری در این نظام سیاسی باشند یک نظام سوسیال دموکراسی مانند کشورهای اسکاندیناوی را طلب خواهند کرد و فراتر از این نخواهند رفت. به علاوه در سه قرن گذشته یک آمیختگی فرهنگی در آمریکا ایجاد شده است و این‌گونه نیست که یک منطقه جغرافیایی در این کشور شرایط فرهنگی، اقتصادی و تاریخی متفاوتی داشته باشد که خواستار تجزیه و تشکیل یک دولت مستقل باشد.

وی اظهار کرد: بنابراین این‌گونه نیست که یک بخش یا ایالت در آمریکا تفاوت هویتی با سایر بخش‌ها داشته باشد و به دلیل این تفاوت هویتی مورد تبعیض ساختاری قرار گیرد. با توجه به آزاد بودن خرید و فروش اسلحه در آمریکا ممکن است هرج و مرج و بی‌نظمی در آمریکا بیشتر شود و نهایتاً یک جنگ داخلی در آمریکا رخ دهد، اما این به معنای این نیست که نظام سیاسی در این کشور تغییر کند و آمریکا دچار تجزیه شود.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، تصریح کرد: "فرانسیس فوکویاما"- تحلیل‌گر برجسته اقتصادِ سیاسی، نظریه "پایان تاریخ" را ارائه کرد و کسی نتوانست او را نقد کند، البته فوکویاما بخش‌هایی از این نظریه به خصوص وجود پوپولیسم در نظام‌های دموکراسی را اصلاح کرد، اما مایه اصلی نظریه فوکویاما کماکان بر قوت خود باقی است و نظریه این تحلیل‌گر این بود که ایده لیبرال دموکراسی به سمت سوسیال دموکراسی گرایش پیدا کرده است و از طریق گسترش سیستم تأمین اجتماعی عوارض منفی لیبرال دموکراسی را باید تعدیل کنیم.

سفید پوستانِ افراطی در اقلیت هستند

امیدی گفت: فعلاً نظام سیاسی آمریکا، لیبرال دموکراسی است و بیش از ۲۰۰ سال است که مردم آمریکا یک نظام جمهوری را تجربه کرده‌اند. درست است که در داخل آمریکا سفیدپوستان افراطی و رادیکال وجود دارند و از "آپارتاید" دفاع می‌کنند، اما این افراد در اقلیت کامل هستند و گفتمان سیاسی و فرهنگی در آمریکا و جهان به گونه‌ای است که این عده قلیل جسارت مطرح کردن ایده‌های خود را ندارند.

وی در پاسخ به این سؤال که چپ‌های افراطی در آمریکا به دنبال چه چیزی هستند، افزود: اگر نماینده چپ‌های افراطی را "برنی سندرز" بدانیم این سیاستمدار در کارزار انتخاباتی خود بیان کرد که به دنبال تغییر و تعدیل برخی از سیاست‌ها و اخذ مالیات از طبقات مرفه، پرداخت بیمه بیکاری و بیمه بهداشتی رایگان برای فرودستان است. در نهایت اگر تمام دیدگاه‌های برنی سندرز را بررسی کنیم او خواهان سوسیالیست چینی و یا مدل کمونیسیتی حاکم بر شوروی سابق نیست.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، خاطرنشان کرد: هدف ترامپ از مطرح کردن موضوع چپِ رادیکال که در توئیت‌های خود مرتب مطرح می‌کند این است که مالیات بیشتر از طبقات ثروتمند اخذ کند و به باز توزیع آن در بین طبقات محروم جامعه بپردازد تا طبقات پایین از نظر اقتصادی رشد کنند. بنابراین نظر کلی برنی سندرز هم همین است که از طبقه مرفه مالیات اخذ و در بین طبقات فرودست توزیع شود.

مدل‌های سوسیالیستی چین و شوروی در آمریکا بسترِ اجتماعی ندارد

امیدی گفت: از ابتدا نظام و فرهنگ سرمایه‌داری و لیبرال دموکراسی در آمریکا نهادینه شده است و به عنوان یک اصل قطعی و بدون تغییر مورد قبول مردم آمریکا است و این فرهنگ یک حقیقت اجتماعی است. در نتیجه اگر یک مدل سیاسی بخواهد در یک کشوری عرضه شود باید آن مدلِ سیاسی یک بستر مناسب فرهنگی داشته باشد و مدل‌های سوسیالیستی چین و شوروی در آمریکا هیچ بستر اجتماعی ندارد.

وی افزود: بنابراین این اعتراضات مردم آمریکا به دلیل تبعیض و بی‌عدالتی اقتصادی است و مردم می‌خواهند با وضع قوانین محکم و باز توزیع ثروت این تبعیض و بی‌عدالتی را تعدیل کنند و یا از بین ببرند.

انتهای پیام