به گزارش ایرنا؛ پاییز با همه زیبایی های دل انگیزش فصلی لبریز از دلهره برای اهالی تویسرکان است؛ دلهره سقوط!
سقوط از شاخه‌های صاف و صیقلی سر به فلک کشیده درختان گردو؛ گردوی تویسرکان که به پشتوانه کیفیت و مرغوبیتش ثبت جهانی شد و شهرت و آوازه‌اش مرزهای کشور را هم شکافت اما در فقر تکنولوژی و تجهیزات ایمنی هر سال قربانی‌های بسیار می‌گیرد.
مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی همدان تعداد قربانیان گردو چینی را از تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۰ نفر اعلام می‌کند که بیشترین مصدوم و مجروح مربوط به شهرستان تویسرکان است.
به عبارتی در ۱۹ روز گذشته ۶۵ نفر از مردم این شهر مجروح و مصدوم راهی بیمارستانها شده‌اند، آن هم نه در یک جنگ و مبارزه مسلحانه که در تلاش و تکاپوی چیدن گردوهای سمج و سخت آویزان شده از درخت.
اگرچه تویسرکانی‌ها در تولید گردو رکورد دار کشور هستند و در پرورش این گوی‌های سبز زبانزد جهانیان، اما در مبارزه نفس گیر گردوچینی همواره مغلوب شده و خاطره‌های تلخی از این شکست در ذهن دارند.
تویسرکانی‌ها در تولید گردو رکورد دار کشور هستند و در پرورش این گوی‌های سبز زبانزد جهانیان، اما در مبارزه نفسگیر گردوچینی همواره مغلوب شده و خاطره‌های تلخی از این شکست در ذهن دارند پاییز پارسال گردو چینی جان هشت نفر را گرفت و پنج نفر هم به دلیل ضایعه نخاعی برای همیشه زمینگیر شدند و جسم و جان ۱۰۰ نفر دیگر هم از زخم گردو هنوز التیام نیافته است.
پاییز پارسال گردو چینی در تویسرکان جان هشت نفر را گرفت و پنج نفر هم به دلیل ضایعه نخاعی برای همیشه زمین گیر شدند و جسم و جان ۱۰۰ نفر دیگر هم از زخم گردو هنوز التیام نیافته است.
گردوچین‌ها زیر چتر بیمه
اما چاره چیست و راه مقابله با اینگونه حوادث کدام است را از فرماندار تویسرکان جویا شدیم که دردآشناتر است و ارتباط تنگاتنگی با مردم این دیار دارد.
سید رسول حسینی می‌گوید: کیفیت، طعم بی‌نظیر، روغن و سفیدی مغز ویژگی‌های منحصر به فردی است که موجب شد ۱۸ استان تولیدکننده کشورمان و حتی آمریکا و چین به عنوان ابر تولید کننده گردوی جهان به گردپای گردوی تویسرکان هم نرسند و سازمان مالکیت معنوی (وای پو) این گوی‌های سبز را شایسته ثبت در فهرست جهانی بداند.
«اما این محصول بین‌المللی هنوز با خیلی از بایدها فاصله دارد، صنایع بسته‌بندی و لیبلینگ، فرآوری و تبدیلی و بازیافت مهمترین صنایعی است که باید باشد تا گردوی تویسرکان از شیوه‌های سنتی به صنعتی گذر کرده و در سبد صادراتی ایران قرار گیرد و برای دستیابی به این اهداف تلاش می‌کنیم»
او فصل برداشت گردو را مملو از دردسر و گرفتاری‌های بسیار می‌داند که علت اصلی آن سقوط از شاخه‌های درختان است، این سقوط هر سال تعدادی مجروح، کشته و نقص عضو به جا می‌گذارد.
حسینی به طرح مطالعاتی اورژانس اشاره می‌کند که امسال برای کاهش حوادث گردوچینی اجرا شده و نتیجه آن در جلساتی به باغداران اطلاع رسانی شده است.
بر اساس این طرح گردوتکان‌ها در ساعات اولیه فعالیت بر اثر کاهش قند خون تعادل خود را از دست می‌دهند که باید با تغذیه مناسب تجدید قوا کنند و همچنین در هنگام ظهر به دلیل خستگی باید دست از کار کشیده و استراحت کافی داشته باشند و عصرها نیز به دلیل وزش باد از صعود اجتناب کنند تا دچار حادثه نشوند.
فرماندار تویسرکان از بیمه گردوتکان‌ها خبر می‌دهد که در این طرح کارگران و یا باغداران با پرداخت ماهیانه ۱۰۰ هزار تومان به مدت ۲ ماه زیرپوشش بیمه قرار می‌گیرند تا در صورت سقوط و مصدومیت متحمل هزینه‌های گزاف درمان نشوند.
«ابزارهای ابتکاری و جدیدی برای گردوچینی ساخته شده که در حد نردبان بلند و قلاب‌های فلزی است و به تازگی یک کمربند ایمنی هم توسط یکی از اهالی اختراع شده که کارگر را از ناحیه ران، زانو و کتف به شاخه‌های بالایی درخت گردو متصل کرده و توصیه می‌کنیم باغداران این وسیله را تهیه کرده و از کارگران خود بیشتر مراقبت کنند»
ابزارهای ابتکاری و جدیدی برای گردوچینی ساخته شده که در حد نردبان بلند و قلاب‌های فلزی است و به تازگی یک کمربند ایمنی هم توسط یکی از اهالی اختراع شده که کارگر را از ناحیه ران، زانو و کتف به شاخه‌های بالایی درخت گردو متصل کرده و توصیه می‌کنیم باغداران این وسیله را تهیه کرده و از کارگران خود بیشتر مراقبت کنندفراخوان گردو برای مخترعان
او می‌گوید: با هماهنگی‌های صورت گرفته از سوی نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی و دانشگاه علوم پزشکی یک متخصص ارتوپدی در تویسرکان مستقر کرده‌ایم تا در فصل برداشت گردو در کمترین زمان بیماران آسیب دیده درمان شوند و مجبور به اعزام آن‌ها به مرکز استان و شهرهای مجاور نشویم.
«برخی از باغداران به تراکتورهای خود بالابر نصب کرده‌اند و برای چیدن محصول از آن استفاده می‌کنند اما این شیوه به دلیل فشردگی و تراکم درختان چندان کارساز نیست و باغهای گردو باید اصلاح شوند تا به جای مرتفع شدن به شکل خمره‌ای و سطحی رشد کرده و به بار بنشینند.»
فرماندار تویسرکان از تمام دانش آموختگان و مخترعان کشور دعوت می‌کند برای نجات جان مردم این شهر که پرچمدار تولید گردو در جهان هستند همت کرده و با ایده و طرح‌های کارآمد خود عملیات گردو چینی در این دیار را ایمن و بی‌خطر کنند.
درخت گردو کوتاه قامت می‌شود
اما متولیان برای اصلاح باغهای گردوی تویسرکان و کاهش حادثه خیزی آن‌ها چه کرده‌اند؟ سوالی که معاون باغبانی سازمان جهاد کشاورزی در پاسخ به آن توضیح می‌دهد: در باغهای جدید استفاده از نهال گردوی پیوندی را به باغداران این منطقه توصیه می‌کنیم و در این راستا سال گذشته نخستین زنجیره تولید گردوی پیوندی ایران را در تویسرکان راه‌اندازی کردیم.
حجت الله شهبازی می‌گوید: در باغهایی که از نهال پیوندی استفاده شده دوره نونهالی از ۱۰ به پنج سال کاهش یافته و سریعتر به مرحله تولید می‌رسند همچنین تولید گردو در هر هکتار را از سه تن به پنج تن افزایش داده و مهمتر از همه عملیات برداشت مکانیزه در این باغ ها بسیار آسان است.
سرشاخه کاری با حفظ تنه و ریشه تاج درخت را تعویض کرده و افزایش راندمان بهره وری را برای باغداران به ارمغان آورده است تعویض تاج موجب کوتاه شدن قد و قامت درخت گردو و تسهیل چیدن میوه و کاهش حوادث می‌شود حتی اگر سقوط رخ بدهد کارگران آسیب جدی نمی‌بینند.
سرشاخه کاری طرح دیگری است که در باغهای گردوی تویسرکان اجرا می‌شود که با حفظ تنه و ریشه درخت، تاج آن تعویض شده و افزایش راندمان بهره وری را برای باغداران به ارمغان آورده است.
او تاکید می‌کند: تعویض تاج موجب کوتاه شدن قد و قامت درخت گردو و تسهیل چیدن میوه و کاهش حوادث می‌شود حتی اگر سقوط رخ بدهد کارگران آسیب جدی نمی‌بینند.
یک دست صدا ندارد
شهبازی از اعطای تسهیلات برای خرید دستگاه «شیکر» خبر می‌دهد که به صورت مکانیزه با لرزاندن تنه درخت محصول را از شاخه‌ها جدا کرده و نیازی به کارگر و دخالت دست ندارد اما استفاده از این تکنولوژی نیازمند استانداردسازی باغ های گردو است که با اجرای طرح سرشاخه کاری و استفاده از نهال پیوندی به دنبال آن هستیم.
«یک دست صدا ندارد مردم باید به کمک ما بیایند و در این راه خودشان وارد گود شوند تاکنون ما برای اصلاح و بهبود کاشت، داشت و برداشت محصول پیشقدم بودیم و حالا نوبت باغداران است که این راه را ادامه بدهند تا به مقصد و هدف تعیین شده برسیم»
مخلص کلام اینکه دست کارشناسان جهاد کشاورزی برای اجرای طرح های نوین باغداری و بهره مندسازی گردوکاران تویسرکانی از آخرین یافته‌های پژوهشی پُر است و حالا باغداران باید خودشان پیش‌قراول تغییر و تحول در پرورش گونه‌های کم خطر و پربازده باشند؛ چرا که خواستن توانستن است.
در کنار کشاورزی علمی ساخت دستگاه های کم هزینه و سبک برای چیدن گردو و جذب افراد صاحب ایده و سرمایه بسیار گره گشاست، این کار برای ما که ماهواره می‌سازیم و مدعی هستیم در زمره باهوش‌ترین مردم جهان قرار داریم به نظر کار دشواری نیست.
گردوی تویسرکان با کسب یک برند جهانی برای ایران نام و نشانی ارزنده به ارمغان آورده و سخت نیازمند همبستگی و همدلی است تا هیچ باغبانی در فصل شیرین و شورانگیز برداشت محصول پژمرده نشود و صدها کارگر گردوتکان این دیار از گزند حادثه تلخ سقوط در امان بمانند.
گزارش از زهرا زارعی