نشست مجازی اندیشمندان ایرانی و پاکستانی با محوریت فردوسی و اقبال

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، وبینار بین المللی دو روزه با عنوان "تحولات و اصلاحات اجتماعی از دیدگاه فردوسی و اقبال" با مشارکت بخش فردوسی شناسی و ایران شناسی دانشگاه بانوان «ال سی» لاهور، خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران، بنیاد سعدی و با حضور شخصیت‌های مطرح ادبی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، ترکیه، عراق و ازبکستان برگزار شد.

در اولین روز این نشست مجازی «غلام علی حداد عادل» رئیس بنیاد سعدی، «رضا مراد صحرایی» دانشیار دانشگاه طباطبایی، «احسان خزاعی» رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد و «نعمت یلدیریم» استاد دانشگاه آتاترک ترکیه شرکت کردند.

دیگر شرکت کنندگان در این نشست مجازی «جهاد شکری» استاد دانشگاه صلاح الدین عراق، «دلفوزا احمداوا» شرق شناس دانشگاه دولتی تاشکند ازبکستان، «فلیحا زهرا کاظمی» رئیس بخش فارسی دانشگاه بانوان ال سی لاهور و «سلیم مظهر» قائم مقام ریاست دانشگاه پنجاب پاکستان بودند.

روز دوم این گردهمایی مجازی نیز با حضور «محمد رضا ناظری» ایران در لاهور، «جعفر روناس» رئیس خانه فرهنگ ایران، «محمد اقبال صلاح الدین» نوه علامه اقبال لاهوری، «جهانگیر اقبال» رئیس بخش فارسی دانشگاه کشمیر در سرینگر (کشمیر تحت کنترل هند)، «محمدرضا فلاحاتی» عضو مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و «الهام حدادی» کارشناس مطالعات پاکستان از بنیاد سعدی برگزار شد.

سخنرانان تاکید داشتند که شاهنامه فردوسی آراسته به زیور دانایی‌ها و اندیشه‌های گرانقدر است، این اثر توصیف یک داستان می‌باشد که به زبان گیرا و دلچسپ بیان شده است.

اندیشمندان پاکستانی با اشاره به صفات اخلاقی قهرمانان شاهنامه گفت: قهرمانان فردوسی بر آینده فرمان می‌رانند زیرا که آنان منادیان عدالت و آزادی و مدافعان حقوق مردم و مصلحان و حامیان توسعه اجتماعی هستند.

آنان با بیان اینکه علامه اقبال بسیاری از شعار خود را با تاثیر پذیری از شخصیت فردوسی سروده است گفت: اقبال از کشتزار دانش گذشتگان از جمله فردوسی خوشه‌هایی چیده است به نحوی که برخی از قهرمانان شاهنامه در آثارش دیده می‌شود.

دکتر حداد عادل در این وبینار بین المللی با بیان شباهت‌ها بین این دو حکیم فرزانه علامه اقبال لاهوری و حکیم ابوالقاسم فردوسی گفت: هر دو از شعر برای احیاء و تحریک ملت‌ها استفاده کردند.

حکیم فردوسی از محو شدن و فراموش شدن هویت ملی ایران به شدت نگران بود، بنابراین شاهنامه را برای احیاء ملت ایران سرود. وی معتقد بود همه ملت‌ها می‌توانند هویت ملی و اسلامی داشته باشند از این منظر فردوسی احیاگر زبان فارسی و تاریخ کهن ایرانی نیز بود.

رئیس بنیاد سعدی با بیان اهداف مشترک اقبال لاهوری و فردوسی با قرائت اشعار مرتبط با استعمار ستیزی و ظلم ستیزی علامه اقبال لاهور از کتاب اسرار خودی گفت: اقبال با فاصله ۹۰۰ سال از فردوسی همان کاری را می‌خواست برای مسلمانان انجام دهد که فردوسی برای بیداری فارسی زبان‌ها و ایرانی‌ها انجام داد.

حداد عادل با بیان اینکه اقبال قبل از اینکه شاعر باشد یک متفکر و مصلح بزرگ بود و شعر برای او یک ابزار سودمند برای نشر افکار سازنده بوده است به بیان منزلت بالای ایشان در نزد ایرانیان پرداخت و گفت: علامه اقبال لاهوری در زنده کردن روح آزادگی، معنویت و استکبار ستیزی آزاده خواهان نقش بارزی درد.

احسان خزاعی رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد نیز با مشارکت در این وبینار ضمن تبریک پیشاپیش خجسته میلادی باسعادت حضرت امام علی (ع)، تشکیل بانک اطلاعات حاوی مقالات نویسندگان و اندیشمندان درباره علامه اقبال لاهوری به منظور دسترسی آسانتر به این مقالات برای علاقه مندان را پیشنهاد کرد و گفت: اشعار حکیم ابوالقاسم فردوسی همانند اقبال لاهوری در راستای اصلاحات سیاسی اجتماعی سرده شد.

وی به نقل از استاد شهید مرتضی مطهری خاطر نشان کرد: اصلاحات مقابل انقلاب نیست بلکه خود انقلاب یک نوع اصلاح در سطح بزرگ و گسترده است. شهید مطهری پیغمبران را مصلحانی می‌داند که سعی کردند انحرافات اقوام گذشته را اصلاح کنند.

محمدرضا ناظری سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در لاهور نیز با حضور در این وبینار با اشاره به خصوصیات بارز اخلاقی و فردی علامه اقبال لاهوری گفت: رعایت ادب و احترام به دیگران، اندیشه وحدت اسلامی، استعمار ستیزی، کم رنگی اندیشه‌های دینی افراطی و لزوم توجه به جایگاه زنان از ویژگی‌های افکار و اندیشه این بزرگ مرد تاریخ اسلام است.

وی با بیان اینکه اشعار علامه اقبال تلاشی موثر در راستای رسیدن به تقریب و همگرایی بین مذاهب اسلامی است، به تاثیر و نقش اندیشه این بزرگمرد در قدرت سیاسی پرداخت و خاطرنشان کرد: از نظر اقبال تحول اجتماعی حاصل رابطه متقابل مردم و حکومت است هر چند اساس تحول در میان توده‌های مردم اتفاق خواهد افتاد.

سرکنسول ایران در لاهور افزود: الهام از اندیشه علامه اقبال در حوزه تحولات اجتماعی توسط امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای مدظله العالی، پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی را در ایران رقم زد.

رئیس خانه فرهنگ ایران در لاهور نیز با اشاره به تاثیرگذاری عمیق فرهنگی حکیم ابوالقاسم فردوسی و علامه اقبال لاهوری در عصر خود، با برشمردن مفاهیم اخلاقی سه گانه در شاهنامه (سلامت اندیشه، سلامت رفتار، سلامت بیان) به بررسی تطبیقی موضوع اخلاق از نگاه دو ادیب و میزان تاثیرگذاری آن در تحولات اجتماعی پرداخت.

جعفر روناس با اشاره به باور و اندیشه‌های اقبال لاهوری گفت: نگاهی گذرا به آثار این شاعر پارسی گو در شبه قاره هند نشان می‌دهد که وی به دنبال احیا شکوه تمدن و فرهنگ غنی اسلامی در عصر مدرن بوده است.

پروفسور احمدوا دلفوزا استاد بخش شرق شناسی دانشگاه دولتی تاشکند در ازبکستان با بیان پژوهش‌های صورت گرفته در ازبکستان درباره شخصیت اقبال و فردوسی دو شاعر نامدار فارسی گویی گفت: کتاب شاهنامه با داستان‌های اسطوره‌ای و تاریخی کتاب مورد توجه و علاقه مردم آسیای میانه از جمله ازبکستان است. وی با بیان اینکه برخی از داستان‌های شاهنامه حقیقت تاریخی را در خود جای داده است گفت: حفاری‌های باستان شناسی حقایق برخی از داستان‌های شاهنامه را به اثبات می‌رساند بنابراین این اثر بی‌نظیر منبعی است که تاریخ باستانی منطقه را اوایل قرون وسطی و همچنین فرهنگ اقوام ایرانی در آسیای میانه را بیان می‌کند.

دکتر جهاد شکری استاد دانشگاه صلاح الدین در عراق نیز با حضور در این نشست مجازی گفت: "بسیاری از محققان معتقد بودند که فردوسی رسالت بزرگی داشت که تمام توانایی‌های خود را برای تحقق آن صرف کرد. فردوسی با سرودن شاهنامه ثابت کرد که پاسخگوی یک نیاز ملی است.

پروفسور دکتر نعمت یلدرم از چهره‌های ادبی ترکیه که کتاب شاهنامه فردوسی را در مدت هفت سال از فارسی به ترکی ترجمه کرده است به جایگاه شاهنامه در جامعه ترکیه پرداخت و گفت: برخی از شاعران ترک تحت تاثیر شاهنامامه فرودسی، اشعار حماسی به زبان ترکی سروده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: زبان فارسی در ترکیه پیشینه تاریخی دارد و سلجوقیان اناتولی از فارسی و شاهنامه برای تقویت روحیه جنگ آوری جنگجویان استفاده می‌کردند.

دکتر طاهر حمید تنولی رئیس اکادمی پاکستان نیز با اشاره به جایگاه ویژه این دو متفکر و نظریه پرداز بزرگ تاریخ جهان اسلام گفت: بسیاری از مشکلات و چالش‌های پیش رو با شناخت اندیشه علامه اقبال و حکیم فردوسی قابل حل است.

وی احترام به ارزش‌های انسانی و مبارزه با ظلم و جور و دفاع از مظلوم را از مشترکات این دو حکیم و شاعر بزرگ جهان اسلام دانست و خاطرنشان کرد: حکیم فردوسی نه تنها شاعری توانا و حماسه سرا بود بلکه دانشمندی بود که به پیرامون خود توجه جدی داشت و با استفاده از علم فیزیک و زیست شناسی نحوه بوجود آمدن جهان و انسان را به صورت اشعار بازگو کرد.