حوضخانه شاه درویش مهاباد

حوضخانه شاه درویش مهاباد ،که متعلق به دوره قاجار است به عنوان وضوخانه استفاده می شده است. این اثر تاریخی که در سال ۸۵ با شماره ۱۶۵۹۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است به همراه چند حوضخانه دیگر از آثار تاریخی شهرستان مهاباد به شمار می ‌رود که از سبک معماری قاجاری و صفوی برای ساخت آنها استفاده شده است.حوضخانه شاه درویش در مهاباد، خیابان طالقانی شرقی، کوچه دارایی در داخل صحن مسجد شاه درویش قرار گرفته است. قدمت این بنا به ۱۲۲۴ هجری قمری حدوداً ۱۵۰ الی ۱۷۰ سال قبل بر می گردد . زیربنای این حوضخانه ۵۶ مترمربع بوده، بنایی گنبدی و مدور داشته و به وسیله هفت پله از سطح اصلی جدا شده است.

کف حوضخانه با سنگ صاف و صیقل داده شده مفروش بوده و دو کفه با ارتفاع ۳۰ سانتیمتر دارد که ویژه اقامه نماز است. دو طاقچه قدیمی در طرفین شمالی-جنوبی دیواره حوضخانه به چشم می خورد و یک تیرک چوبی بر ورودی سمت راست بنا بسته شده که ظاهراً حفاظتی در برابر ترک بزرگ بوجود آمده در بخشی از گنبد و دیواره آن است. از بنای یاد شده بعنوان مکانی برای وضو گرفتن استفاده می شده که آب آن از چشمه ای که از کوه جریان دارد تامین می شود و دوباره از آن سرریز می گردد. کلا آب وضوخانه های مهاباد به وسیله قنات هایی که از چند چشمه کوههای اطراف سرچشمه می گرفته، تامین می شده است که آب آنها پس از گذشت سالها هنوز هم جاری است. قبر شاه درویش و چند تن دیگر در این محوطه دیده می شود.