ماجرای محاسبه ترافیک تلگرام؛ چرا وزیر ارتباطات از مجلس کارت زرد گرفت؟

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اخیرا از نمایندگان مجلس کارت زرد گرفت. اما ماجرا از چه قرار بود و چرا نمایندگان به آذری جهرمی کارت زرد دادند؟

اخیرا محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با حضور در نشست علنی مجلس به دلیل عدم ارائه پاسخ قانع‌کننده به پرسش یکی از نمایندگان کارت زرد گرفت. عباس مقتدایی، نماینده اصفهان از وزیر ارتباطات خواست تا در خصوص عدم تشریح و شفاف‌سازی در مورد مفاد قرارداد با تلگرام و دلیل محاسبه ترافیک بین‌الملل برای کاربران این شبکه اجتماعی (پیش از فیلترینگ) با وجود استقرار CDNهای تلگرام در کشور توضیح دهد. در واقع سوال از وزیر ارتباطات این بود چرا هنگامی که سرورهای تلگرام به ایران آمد، ترافیک برای مردم به صورت نیم بها محاسبه نشد؟

انتقال سرور تلگرام به ایران در سال ۹۶ پیش از فیلترینگ

در سال ۱۳۹۶ معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص انتقال سرورهای تلگرام به ایران گفت تلگرام پذیرفت تا سرور این پیام رسان به کشورمان منتقل شود و با مصوبه شورای عالی فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی که خواهان کار در ایران هستند باید سرور خود را به ایران منتقل کنند و برای این کار نیز به آنها فرصت داده شده است.

مدتی بعد مسئولان تلگرام پیش از این که این پیام رسان فیلتر شود اعلام کرده بودند برای افزایش سرعت بارگذاری در این پیام رسان از سرورهای توزیع محتوا یا CDN در برخی کشورها از جمله ایران استفاده کرده‌ایم. گفتنی است طبق آمار وزارت ارتباطات، ۹ ماه استقرار CDNهای تلگرام در ایران باعث صرفه‌جویی ۲.۷ میلیون یورویی در خرید شده بود.

در همین راستا به تازگی عباس مقتدایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد هنگامی که سرورهای تلگرام به ایران انتقال پیدا کرد، باید از مردم تعرفه ۵۰ درصدی برای تلگرام دریافت می‌شد اما تعرفه ۱۰۰ درصدی از مردم اخذ شده که این موضوع نشان‌دهنده اهمال کاری وزیر ارتباطات است. این نماینده مجلس در ادامه گفته‌های خود بیان کرد:

با این کار ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان پول از جیب مردم برای استفاده از تلگرام دریافت شده است و در آخرین بررسی‌های کارشناسی به این نتیجه رسیدم که حداقل هزاران میلیارد تومان از جیب مردم برداشت شده است.

پاسخ وزیر ارتباطات

آذری جهرمی در پاسخ به این پرسش عنوان کرد:

۲۰ مردادماه ۹۵ در دولت یازدهم سند تدوین الزامات شبکه ملی اطلاعات به تصویب رسید و قرار شد تعرفه‌گذاری به گونه‌ای باشد که خدمات داخلی شبکه ملی اطلاعات بر خدمات خارجی مزیت رقابتی داشته باشد و نرخ ترافیک داخلی باید حداقل نصف قیمت بین‌الملل در نظر گرفته شود. در ابتدای سال ۱۳۹۶ برخی اپراتورها با استناد به این مصوبه بسته‌های اختصاصی برای قیمت ارزان‌تر پیام رسان‌های خارجی ارائه کردند که این باعث تذکر جدی دادستان کل کشور شد. در تبصره ۱۸ بودجه ۱۴۰۰ هم مجلس شورای اسلامی مزیت رقابتی برای پیام رسان‌های داخلی را مورد تاکید قرار داد. جمع‌بندی مجلس انقلابی این بود که با تعرفه‌گذاری از پیام رسان داخلی حمایت شود. در طرح جدید نمایندگان برای مدیریت فضای مجازی هم خدمات داخلی به تفصیل تعریف شده و حمایت از خدمات داخلی مورد تاکید قرار گرفته است. بنا بر همه این قوانین و مقررات اگر حتی سرورهای خارجی هم در کشور مستقر شوند شامل ترافیک نیم‌بها نخواهند شد.

چرا مجلس قانع نشد؟

پس از توضیحات وزیر ارتباطات، از مجموع ۲۲۸ نمایندگان مجلس، ۶۳ رای موافق و ۱۳۵ رای مخالف به ثبت رسید و به دلیل قانع‌کننده نبودن پاسخ آذری جهرمی، به وی کارت زرد داده شد. کارشناسان بر این باورند دلایل وزیر ارتباطات به دلیل وجود مصوبه‌های قانونی عمل بر خلاف مصوبه‌ها موجود قابل قبول نیست.

مثلا طبق مصوبه ۲۶۶ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعرفه استفاده از ترافیک داخلی مشخص شده است و همین مصوبه تا به امروز پایه تعیین تکلیف خدمات داخلی و خارجی بوده است.

منتقدان بر این باورند که آذری جهرمی در این ماجرا ترافیک تلگرام را به اپراتورها به اسم ترافیک بین‌الملل به فروش رساند و به همین دلیل اپراتورها نیز این ترافیک را به کاربران به اسم ترافیک بین‌الملل فروخته و طی آن تعرفه ترافیک کامل را از کاربران دریافت کردند.