تکریم اهل ادبیات واقعی باشد؛ نه تقویمی/ کتابم را برای تامین هزینه انتشار پیش فروش کردم!

روز ۲۷ شهریور، سالروز درگذشت استاد شهریار، شاعر ایرانی با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگ روز ملی شعر و ادب پارسی نامیده شده است که در این راستا به تبیین جایگاه ادبیات در عصر حاضر از زبان یکی از شاعران و نویسندگان برجسته گیلان و ایران پرداختیم.

سید ضیاءالدین شفیعی، شاعر و نویسنده ایرانی در گفت وگو با ایسنا، وضعیت ادبیات فارسی در دوره کلاسیک و دوره معاصر را به مثابه دو روی یک سکه دانست و اظهار کرد: در گذشته ادبیات فارسی به معنای جامع آن، اعم از نظم و نثر، در زمره اصلی ترین مصادیق قدرت بود و فرمانروایان دوست داشتند که علاوه بر سرزمین شاعران، خود شاعران را نیز تحت سیطره خودشان بگیرند و لذا دربار سلاطین پُر بود از شاعران بزرگی که نقش اساسی را در ادامه حیات و تثبیت و ترویج حکومت ها داشتند.

وی با اشاره به تلاش حکمرانان برای در صدر نگه داشتن هنر و ادبیات ولو به شکل ظاهری، افزود: در دوره معاصر به ویژه دهه های اخیر هنر و ادبیات جایگاه خودش را از دست داده و اهالی قدرت و سیاست به بهره کشی و استفاده لحظه ای از ادبیات و اهالی آن روی آورده اند. در واقع اهالی قدرت فقط مصرف کننده هنر هستند و در مشکلات و ناگواری ها اهالی هنر را تنها می گذارند.

این شاعر و نویسنده، اهل ادبیات متکی به قدرت حاکم را کم بنیه و سست بنیان دانست و همین عامل را یکی دیگر از دلایل تضعیف جایگاه ادبیات برشمرد و تصریح کرد: امروزه اهالی هنر و ادبیات برآمده از قدرت و ثروت هستند؛ با آن که از لوازم و امکانات و تمکن برخودارند، اما وقتی به صورت حرفه ای با آثارشان مواجه می شویم، خبری از بنیه و ریشه ادبی در شان نیست.

شفیعی، با بیان اینکه در گذشته ادبیات خودش یک رسانه بود و شناسایی همه علوم و معارف شرقی بر دوش ادبیات قرار داشت، خاطرنشان کرد: ادبیات نه تنها آیینه عرفان بود، بلکه زبان علوم تخصصی همچون ریاضیات و طب و نجوم و حتی ورزش ها و مهارت هایی مثل شطرنج و کشتی و تیراندازی نیز محسوب می شد، اما آهسته آهسته ادبیات به ویژه شعر شانه هایش را از کارکردهای رسانه ای سبک کرد و در سده اخیر شعر و ادبیات، خود نیازمند رسانه شد. رسانه ها هم به واسطه مخاطبان عامی که دارند، محتوای شعر و ادبیات را ترویج کرده و می کنند که موافق با نیاز مخاطبشان باشد و به معرفی شعر و شاعرانی می پردازند که آثارشان چندان قدرتمند و بنیه دار نیستند.

وی با اشاره به اثرگذاری قدرت در معرفی شاعران، اضافه کرد: حکومت به شاعرانی فرصت دیده شدن می دهد که رویکرد موافق دارند و لذا با خیل کثیری از شاعران واقعی و قدرتمند مواجه هستیم که دور از چشم رسانه ها باقی مانده اند و تن به رسانه های حکومتی نمی دهند.

جای خالی رسانه های موثر و حرفه ای در عرصه ادبیات

این شاعر و نویسنده، با بیان اینکه اضافه شدن رسانه های مجازی عرصه معرفی شعر و ادبیات را پیچیده تر کرده است، گفت: رسانه های مجازی معاصر سهل الوصول هستند و هر کسی با یک گوشی هوشمند می تواند در فضای مجازی و سامانه اجتماعی مطالب مطلوب خود را قرار گیرد و لذا با تعداد فراوانی از عرضه کنندگان شعر و ادبیات مواجه هستیم که سطح نازل دارند و ادبیات آنان فروکاسته و زمین گیر است.

وی جای خالی رسانه های موثر و حرفه ای را در عرصه های تخصصی فرهنگ و شعر و ادب بسیار مشهود دانست و به عنوان مثال عنوان کرد: اهل ادبیات می دانند که من سال هاست پیرامون سبک هندی که شاخه بزرگ ادبیات فارسی محسوب می شود، به صورت اختصاصی تلاش کرده ام که از جمله حاصل این تلاش‌ها انتشار اثری از بیدل دهلوی به نام «چهار عنصر» بوده است. کتابی که به دلیل سهل انگاری ها و بی تفاوتی های مدیران کلان فرهنگی بخت انتشار و پخش در ایران را نیافت و در افغانستان و تاجیکستان، بیشتر به دست مخاطبان رسید. اکنون که در ادامه همان مسیر معرفی آثار بزرگ شاعر سبک هندی کتای دیگر را با نام «مژگان شماری» تالیف و آماده انتشار کرده ام، متاسفانه علاوه بر اینکه مرارت های تالیف این کتاب را پشت سر گذاشتم، باید نگران تامین هزینه های انتشار آن هم باشم و به همین دلیل از دو هفته گذشته این اثر را برای آن که بخت چاپ در سرزمین خودمان را بیابد، به پیش فروش گذاشتم.

شفیعی، با انتقاد از برخورد تشریفاتی با روز شعر و ادب فارسی، گفت: متاسفانه شاهد اعتنای واقعی به ادبیات به ویژه از سوی مسئولان نیستیم و آنها به شعر و ادبیات به منزله موضوعی تزیینی نگاه می کنند لذا رسانه های آگاه و دلسوز باید با حداکثر قدرت به میدان بیایند و این نگاه را بشکنند و یک تلاش جمعی را برای احیای جایگاه شعر و ادبیات سامان بدهند و بزرگداشت های سوری و تشریفاتی را کنار بگذارند.

این شاعر و نویسنده، با بیان اینکه بزرگداشت ادبیات و اهالی شعر به یک مناسبت تقویمی خلاصه شده است، ادامه داد: جایگاه اصلی ادبیات با تکریم واقعی اهل ادبیات حفظ و احیا می شود؛ نه با بزرگداشت های شعاری و صوری و تقویمی و رسانه ای! این در حالی است که روزگاری در ایران ادبیات واقعا قدر می دید و بر صدر می نشست.

وی با اشاره به تلاش مردم و اهالی ادبیات تاجیکستان برای حفاظت از زبان فارسی در دوران حکمرانی شوروی، خاطرنشان کرد: به دنبال تسلط شوروی بر تاجیکستان نوشتن به خط فارسی جرم بود، اما مردم این کشور ادبیات را با جان خودشان حفظ کردند؛ متاسفانه اکنون شاهد چنین جانفشانی هایی برای ادبیات فارسی در سرزمین خودمان نیستیم.

اهالی ادبیات تب بُری برای مصائب جامعه نباشند

شفیعی، بر لزوم پاسداشت آثار سترک فارسی تاکید کرد و یادآور شد: دشوارترین شرایط حیات در قطب وجود دارد؛ به گونه ای که زندگی برای موجودات را خارج از تحمل می کند، اما پنگوئن ها با قرار گرفتن در کنار هم زندگی و ادامه حیات را برای خود ممکن می کنند؛ ای کاش اهالی شعر و ادبیات نیز در کنار هم قرار بگیرند تا بتوانیم شرایط هرچقدر نامناسب را به نفع خود تغییر دهیم. البته نیازمند تمرین با هم بودن و در کنار هم قرار گرفتن هستیم و کسری از طاقت هر نفر اگر در کنار کسری از طاقت دیگری جمع شود در نهایت به طاقت بزرگ تر منجر می شود و می توانیم روزگار بی فرهنگی رایج را پشت سر بگذاریم.

وی با بیان اینکه متاسفانه اهل ادبیات در امتحان تحمل شرایط و قرار گرفتن در کنار یکدیگر موفق نیستند، اظهار کرد: برای به تنگنا افتادن یک شاعر همه باید به اعتراض برخیزند، برای موفقیت یک اثر هنری همه هنرمندان باید شادی کنند و برای شکست یک هنرمند همه اهالی هنر باید فریاد بزنند.

این شاعر و نویسنده، جوانه زدن دوباره ادبیات را مستلزم انجام وظیفه اهالی قدرت و سیاست در قبال تاریخ و فرهنگ کشور دانست و بیان کرد: اهالی سیاست نباید از اهالی ادبیات به عنوان تب بُر برای مصائب جامعه استفاده کنند و فقط در مناسبت های تقویمی به یاد هنر، ادبیات و شعر بیافتند.

به گزارش ایسنا، سید ضیاءالدین شفیعی، شاعر و نویسنده ایرانی است که در دهم اردیبهشت ۱۳۴۴ و از پدر و مادری گیلانی در مشهد متولد شد و در آغاز دهه ۶۰ در شهرستان رودسر گیلان اقامت گزید.

در همان سال‌ها به ادبیات گرایش پیدا کرد و پس از انتشار مقالاتی در روزنامه‌ها و مجلات، آثارش به شکل کتاب در قالب‌های شعر، نثر و داستان منتشر گردید. نخستین کتابش در سال ۱۳۷۲ با نام «سرود مرد غریب» منتشر شد. او ابتدا لیسانس پیراپزشکی و سپس فوق لیسانس ارتباطات و سرانجام دکترای ادبیات فارسی گرفت.

«شرح خواب‌های گمشده»، «انار»، «پشت به سایه‌ها و صداها»، «اردی بهشت‌های فراوان گذشته‌اند»، «سکوت آزاد است»، «خیال‌های شهری»، «افکار و اندیشه‌های سید جمال الدین اسدآبادی»، «بیدارتر از صبح»، «برگونه‌های ماه»، «شب یک رویا»، «دلتنگی آسمان»، «من مرگ را او خطاب می‌کنم»، «شاید عاشق شده باشم»، «حالا نوبت خداست»، «خیال‌های شهری»، «با معذرت از عشق»، «یک کلمه افتاده است»، «چهار عنصر بیدل»، «بعد از سکوت»، «آیینه‌های مکدر» و «دودمان کافه سوخت» از جمله آثار سید ضیاءالدین شفیعی است.

انتهای پیام