عوامل اصلی واگرایی در انتظارات

مهرداد حاجی زاده فلاح با اشاره به وظایف دولت در خصوص تسهیل فضای کسب و کار و حمایت از صنایع پیشران اعلام کرد: واگذاری سهام و صندوق، هدایت اعتبار و استفاده از ظرفیت هلدینگ‌های زیرمجموعه بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ دولتی از جمله وظایف دولت در این زمینه است.

وی افزود: چشم انداز اقتصادی در نیمه اول سال ۲۰۱۵ در اکثر اقتصاد‌های پیشرفته، رضایت بخش نبود. گرچه انتظار می‌رفت رشد تولید ناخالص داخلی بالاتر از سال گذشته باشد، اما تورم هیچ نشانی از بازگشت به روند صعودی را نشان نداده بود. بی ثباتی مانند افت قیمت نفت تا حد بسیاری عامل تورم بود، اما حتی قبل از شوک نفت به نظر نمی‌رسید رشد قیمت‌ها با بهبود اقتصادی همراه باشد.

این کارشناس اقتصادی مطرح کرد: چارچوب نظری که معمولاً برای تحلیل پویایی تورم در کوتاه مدت استفاده می‌شود بر اساس منحنی فیلیپس است که تورم اقتصاد را به شکاف بین تولید بالقوه و بالفعل مرتبط می‌کند. بر اساس این رابطه، نرخ تورم زمانی پایدار خواهد بود که تولید ناخالص داخلی واقعی برابر با تولید ناخالص داخلی بالقوه باشد. در حالی که انحراف در تولید واقعی از رقم بالقوه، باعث ایجاد فشار تورمی یا کاهش تورم می‌شود.

وی ابراز کرد: وقتی نرخ واقعی بیکاری بالاتر از بیکاری ساختاری باشد، شدت رکود باعث ایجاد شکاف تولید بسیار بیشتر از سایر رکود‌ها می‌شد. به عنوان مثال در مورد اقتصاد اسپانیا، اگرچه شش فصل متوالی رشد تولید ناخالص داخلی را تجربه کرده، اما میزان استفاده ناکافی از منابع تولید آن هنوز در مقایسه با سطح قبل از بحران بسیار بالا است.

حاجی زاده فلاح گفت: طبق تحقیقات عامل اصلی این واگرایی در انتظارات، قیمت نفت است که به نظر می‌رسد خانوار‌ها به شدت به آن واکنش نشان می‌دهند. به عبارت دیگر، افزایش قیمت نفت از سال ۲۰۰۹ تا حد بسیاری روند تورم پس از رکود بزرگ در آمریکا را توجیه می‌کند.

وی ابراز کرد: جهانی شدن دومین عاملی است که توضیح می‌دهد چرا تورم کمتر به وضعیت ادواری داخلی یک کشور وابسته است. کاهش موانع تجاری و هزینه‌های حمل و نقل باعث شده، کالا‌های تولید شده به راحتی با کالا‌های تولید شده در کشور دیگر جایگزین شوند. به طوری که قیمت داخلی این کالا‌ها نمی‌تواند تفاوت زیادی با قیمت کالا‌های مشابه تولید شده در خارج داشته باشد؛ لذا قیمت آن‌ها به شکاف تولید محلی و استفاده از منابع در سطح جهانی بستگی دارد. این اثر به طور فزاینده‌ای در توضیح پویایی تورم اهمیت دارد.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: تورم پایین با توجه به تزریق عظیم نقدینگی توسط بانک‌های مرکزی ممکن است در ابتدا شگفت انگیز به نظر برسد. در کوتاه مدت می‌توان انتظار داشت به دلیل شوک ناشی از قیمت نفت، تورم پایین باقی بماند، ولی در میان مدت با افزایش کشش بهبود اقتصادی و بسته شدن شکاف تولید به سطوح بسیار نزدیک‌تر به اهداف بانک‌های مرکزی بازمی‌گردد.

فلاح خاطر نشان کرد: ثبتی کردن ۳۰ درصد مجوز‌های کسب‌وکار، اعتبار انحصاری اسناد رسمی و تقویت حقوق مالکانه، بالابردن هزینه تغییر مکرر مقررات و هزینه لغو تعهدات دستگاه‌های حاکمیتی و مالیات ستانی از فعالیت‌های سوداگرانه و سود‌های نامولد از جمله اقدامات دولت جدید برای رشد اقتصادی است.