درد و علائم دیسک کمر و دیسک گردن به کجا می زند؟

کمردرد یکی از اصلی‌ترین علل ناتوانی فیزیکی در سراسر جهان است به طوری که، نزدیک به ۳۰ درصد از افراد بطور دائمی از کمردرد رنج میبرند. تخمین زده می شود که ۸۰ درصد از افراد در برهه‌ای از زندگی خود دچار کمردرد می شوند و این کمردرد اغلب میتواند عواقب جبران ناپذیری را برای سلامتی و برای جنبه عاطفی و اقتصادی زندگی آنها داشته باشد.

در پی فتق دیسک، تکه‌ای از پوسته بیرونی دیسک (آنولوس فیبروزوس) در اثر پارگی یا شکاف، به داخل کانال نخاعی وارد میشود. دیسک‌هایی که دچار فتق میشوند معمولا در مراحل اولیه‌ی انحطاط قرار دارند. کانال نخاعی نیز محل قرارگیری عصب نخاعی است که در آن فضای اضافه برای تکه دیسک جابجا شده بر اثر فتق دیسک وجود ندارد. بنابراین، این جابجایی یا فتق دیسک به عصب نخاعی فشار وارد میکند و اغلب باعث ایجاد دردی میشود که ممکن است شدید باشد.

فتق دیسک در هر نقطه‌ای از ستون فقرات ممکن است رخ دهد. اما فتق دیسک عمدتا در ستون فقرات ناحیه کمری دیده میشود و ممکن است در ستون فقرات ناحیه گردن نیز رخ دهد. ناحیه‌ای که درد در آن احساس میشود نیز به این بستگی دارد که کدام ناحیه از ستون فقرات درگیر شده باشد.

برخی از علل رایج فتق دیسک کدامند؟

یکی از علل فتق دیسک، آسیب‌های ناشی از صدمات ناگهانی و انحطاط تدریجی دیسک است.

آسیب یا صدمات: وارد شدن ضربه ناگهانی به ستون فقرات میتواند باعث پارگی لایه خارجی دیسک بین مهره‌ای شود. این آسیب یا ضربه ممکن است در پی افتادن از بلندی،‌ تصادفات رانندگی یا در نتیجه‌ی ضربه‌های دیگر به ستون فقرات باشد. علاوه بر این، بلند کردن یا کشیدن اجسام سنگین نیز میتواند باعث بروز فتق دیسک شود. بیماری دژنراتیو دیسک: بیماری دژنراتیو دیسک نیز به مرور زمان و با افزایش سن فرد رخ میدهد. در این حالت مقداری از مایع ژله مانند داخلی دیسک از بین میرود. این امر منجر به نازک شدن دیواره دیسک‌های بین مهره‌ای و در نتیجه به مرور زمان باعث پارگی آن میشود.

عوامل متعددی وجود دارند که میتوانند خطر بروز فتق دیسک را افزایش دهند. پوسچر یا وضعیت نامناسب بدن و چاقی و ژنتیک نیز جزو عواملی هستند که خطر بروز فتق دیسک را افزایش میدهند. مشاغلی که شامل بلند کردن مکرر اجسام سنگین میشوند نیز جزو عوامل تشدید کننده‌ی خطر فتق دیسک هستند.

فتق دیسک چه حسی دارد؟

شما لزوما خود دیسک را در ستون فقراتتان حس نخواهید کرد. در اغلب موارد فتق دیسک احساس نمیشود. گاها نیز به علت درد ناشی از فتق دیسک ممکن است مجبور باشید کمر خود را صاف‌تر نگهدارید اما به غیر از آن، عملا فتق دیسک علائم دیگری نخواهد داشت.

در چه حالت و چه زمانی متوجه بروز فتق دیسک خود خواهید شد؟

ممکن است متوجه شوید که خم شدن برای برداشتن چیزی از روی زمین برایتان سخت شده، و این امر هم میتواند بخاطر درد و هم در پی ضعف عضلانی رخ دهد. حتی ممکن است به هنگام چرخیدن و یا حمل اجسام سنگین نیز درد شدیدی را حس کنید.

همچنین ممکن است در پی رفتارهای ناخودآگاهتان متوجه فتق دیسک خود شوید. این بدان معناست که شما حرکات و پوسچر یا وضعین بدنی خود را به گونه‌ای تطبیق میدهید که باعث تسکین درد و ضعف عضلانی شما شوند. این مورد شامل مواردی اعم از قرار دادن مچ پا روی زانو در هنگام نشستن و یا راه رفتن بیشتر باشد.

گاها همین تغییرات کوچک، منجر به تشخیص فتق دیسک می شود. ممکن است متوجه شوید که به مرور زمان در اکثر موارد از یک پای خود بیشتر استفاده میکنید و وزن بدن را عمدتا بروی آن پا منتقل میکنید. این افزایش فشار بروی یک پا میتواند منجر به بروز درد در سایر نواحی بدن اعم از لگن شود. چنین تغییراتی میتواند دلیل مراجعه شما به پزشک باشد. در نتیجه یک تست ام آٰر آی (MRI) سریع برای بررسی بافت‌های نرم و رباط‌های باسن ممکن است نشان دهنده فتق دیسک در ستون فقرات شما باشد.

علائم فتق دیسک

فتق دیسک ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. گاها بیماران به دلایل دیگری به پزشک مراجعه میکنند و در جواب تست ام آٰر آی خود با فتق دیسک مواجه میشوند. با این حال، در اکثریت موراد بیماران علائم کمی دارند. میزان این علائم ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. ۱۲ مورد از نشانه‌ها و علائم رایج فتق دیسک عبارتند از:

درد ضعف عضلانی درد سیاتیک گزگز دست و پا اسپاسم عضلانی شدید شدن رفلس‌های تاندونی بی حسی سوزن و سوزن شدن سوزش بی حسی دست سفتی گردن از دست دادن کنترل روده

ویژگی بارز علائم فتق دیسک در تداوم آنهاست. همه ما بعد از یک روز فعالیت شدید فیزیکی، احساس ناراحتی میکنیم اما علائم فتق دیسک با این مورد متفاوت است و میتواند مداوم بوده و احتمالا طی روزها، هفته‌ها یا ماه‌های بعدی، بدتر شود. از اینرو، در صورتی که کمر درد شما چندین هفته ادامه داشت یا چند مورد از علائم فوق الذکر را داشتید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.

درد

میزان درد نیز ممکن است از خفیف تا حاد و طاقت فرسا متغیر باشد. همچنین درد ممکن است برود و بیاید. بسته به محل بروز فتق دیسک، درد ممکن است در دست‌ها، پاها، تمام قسمت‌های پشت بدن، کمر یا گردن نیز رخ دهد. این درد ممکن است مزمن و یا تیز و گزنده باشد. شدت این درد نیز میتواند بسته به میزان فعالیت و زمان بروز آن متفاوت باشد.

ضعف عضلانی

فتق دیسک می تواند باعث شود که فشار زیادی بر عصب اطراف ستون فقرات وارد شود. به مرور زمان این فشار بر عصب‌ها میتواند منجر به ضعف عضلانی شود. ضعف عضلانی نیز در نتیجه‌ی اجتناب از استفاده از دست و پا و یا حتی بصورت ناخودآگاه رخ میدهد.

درد سیاتیک

عصب سیاتیک جزو طولانی‌ترین عصب‌های بدن است که از قسمت تحتانی ستون فقرات کمری شروع شده و از پشت باسن و لگن در امتداد پا به کف پاها میرسد. درد سیاتیک ممکن است در هر نقطه‌ای در طول عصب سیاتیک رخ دهد. بسیاری از مردم سیاتیک را نوعی بیماری میدانند اما این واژه معرف نوع درد است. فتق و بیرون زدگی دیسک ناحیه کمر میتواند منجر به بروز درد سیاتیک شود که ممکن است به مرور زمان با بدتر شدن وضعیت، این درد نیز تشدید شود.

سفتی گردن

فتق دیسک در قسمت بالایی ستون فقرات و گردن میتواند منجر به سفتی گردن و ایجاد درد به هنگام حرکت دادن گردن شود و حتی دامنه حرکتی گردن شما را محدود کند.

گزگز

گزگز و نوعی احساس خارشی نیز حس میشود که شبیه به زمانی است که اندامی مانند دست یا پای ما خواب میرود و بعد از بیدار شدن اندام چنین حسی به شما دست میدهد.

مور مور، احساس خواب‌رفتگی و سوزن سوزن شدن دست و پا همچنین میتواند نشانه‌ای از آسیب عصبی ناشی از فتق دیسک باشد.

سوزن سوزن شدن

سوزن سوزن شدن در هر نقطه‌ای در امتداد کمر، پاها، لگن یا دست‌ها می تواند رخ دهد و ممکن است با درد نیز همراه باشد و یا بدون درد باشد. این احساس سوزن سوزن شدن همچنین به فشار وارده به اعصاب اطراف مهره‌ها نیز مربوط می شود.

اسپاسم عضلانی

اسپاسم عضلانی ممکن است بطور متناوب رخ دهد و میتواند عمدتا آزاردهنده باشد تا ناتوان کننده.

شدید شدن رفلس‌های تاندونی

این نشانه‌ی فتق دیسک، ممکن است با اسپاسم عضلانی نیز همراه باشد.

سوزش

توضیح حالت سوزش ممکن است تا حدودی سخت باشد اما زمانی که دچار آن شوید کاملا خواهید فهمید که منظور چیست. مثلا فرض کنید بقدری به آتش نزدیک شده‌اید که گرمای بیش از حدی را حس میکنید که با درد نیز همراه است. برخی از بیماران مبتلا به فتق دیسک این نشانه را به عنوان علائم اصلی فتق دیسک تجربه میکنند.

از دست دادن کنترل روده

اگر دچار این حالت بودید سریعا به پزشک مراجعه کنید. این علائم به خودی خود برطرف نمیشود و نادیده گرفتن آن نیز میتواند جان شما را به خطر بیندازد.