هژمونی دلار در معرض تهدید ارزهای دیجیتال

جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا نهم مارس (۱۸ اسفند) با امضای فرمانی اجرایی از آژانس‌های فدرال خواست تا خطرات استفاده از ارزهای دیجیتال و زمینه برای راه‌اندازی نسخه مجازی پول ملی این کشور را بررسی کنند.

به نوشته وال استریت ژورنال، این یک نوع دلار دیجیتال است که برخلاف دارایی‌های رمزنگاری خصوصی، مانند اسکناس‌های کاغذی، توسط سیستم فدرال رزرو، یک نهاد دولتی، پشتیبانی می‌شود.

به گفته کارشناسان، تصمیم بایدن برای ایجاد دلار دیجیتال، تلاشی ناامیدانه برای به دست آوردن جایگاه، در جهان دارایی‌های دیجیتال است که به عنوان پاسخی جایگزین برای تسلط تقریبا انحصاری دلار در جهان ظاهر شد.

به عقیده «اندرو آکرمن» کارشناس آمریکایی، کسانی که از این اقدام دفاع می‌کنند، تأیید می‌کنند که یک دلار دیجیتال می‌تواند جابجایی پول در سیستم مالی را تسریع و ارزان کند. اما اقدام رئیس‌جمهوری آمریکا که تاکنون در رد این روش موضع‌گیری کرده بود، جامعه جهانی را متعجب کرد و به سرعت این اقدام جدید سیاسی را زیر سوال برد.

پرسش‌هایی که اکنون مطرح می‌شوند اینکه آیا واشنگتن با افزایش بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال در معرض خطر است؟ آیا ارزهای دیجیتال، شانس واقعی برای جایگزینی دلار را دارند؟ پاسخ آکرمن مثبت است، هر چند به عقیده او، کاخ سفید اجازه نخواهد داد که از دیگر کشورهایی که ارز دیجیتالی را برای پرداخت‌های ملی و بین المللی در نظر می‌گیرند، عقب بماند.

این کارشناس می‌گوید: ممکن است ایالات متحده نخواهد که چین، برای نمونه، یک شبکه مالی بین‌المللی ایجاد کرده و از طریق ارز دیجیتال خود با دلار آمریکا رقابت کند.

تاثیر ارزهای دیجیتال

«ارنستو مولینا» دکترای علوم اقتصادی و عضو افتخاری آکادمی علوم کوبا، در مقاله «پول، سرمایه ساختگی و ارزهای دیجیتال: تأثیر آن‌ها بر اقتصاد جهان»، این دارایی‌ها را به عنوان ارزهای جهانی معرفی کرد که همیشه در معرض سیاست‌های یک کشور خاص قرار ندارند.

«همه می‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند و فوراً به هر کسی در هر کجای دنیا منتقل شوند. رمزارزها غیرمتمرکز هستند، یعنی تا کنون بازار رسمی برای آن‌ها وجود نداشته است و می‌توان از طریق آن‌ها به صورت ۲۴ ساعته در طول هفته فعالیت کرد».

مولینا معتقد است: اگرچه ارزهای دیجیتال نسبت به ارزهای سنتی بسیار جوان هستند، اما کم کم فرهنگ استفاده از آن‌ها در جهان در حال رشد است.

روش جایگزین دلار

تحلیلگران در این موضوع توافق نظر دارند که ظهور دارایی‌های دیجیتال ناشی از تضادها در مقیاس جهانی بین شرکت‌های بزرگ جهانی، دولت‌های سرمایه‌داری شمال و جنوب، و مبارزه برای تسلط بر چهار بازار اصلی کالا، سرمایه، فناوری و نیروی کار بوده است.

مولینا تاکید کرد: استفاده از رمزارزها به عنوان وسیله پرداخت، نشان‌دهنده رد کنترل ایالات متحده بر دلار به عنوان ارز جهانی است.

در حال حاضر اتحادیه اروپا ایجاد یورو دیجیتال را کلید زده است. بانک مرکزی این منطقه همچنین در حال بررسی استفاده از یوان (واحد پول رسمی چین) به عنوان ارز ذخیره است.

به گفته تحلیلگران، این دسته تصمیمات، خطر بزرگی برای واشنگتن به همراه دارد، زیرا از ۱۰ کشور دارای بیشترین انباشت طلا، پنج کشور متعلق به اروپا (آلمان، فرانسه، ایتالیا، هلند و سوئیس) و چهار کشور عضو اتحادیه اروپا هستند.

بنیاد جهانی دموکراسی و توسعه (Funglode) که یک سازمان غیردولتی مستقر در جمهوری دومینیکن است در تارنمای رسمی خود اعلام کرد تأثیر ارزهای رمزپایه بر سیاست‌های پولی جهان احتمالا قطعی است.

این مسئله، پیش زمینه نبرد بزرگ برای تقسیم جدید جهان است. مولینا تاکید کرد که از دست دادن قدرت تک قطبی مشهود است و این روند می‌تواند به تضعیف تبعیت مالی و پولی مردم از دلار آمریکا کمک کند.

بنیاد جهانی دموکراسی و توسعه تاکید کرد، رویداد مهمی که می‌تواند ضربه مهلکی به دلار وارد کند، کاشت ارزی است که حمایت نهادی آن توسط روسیه و چین ارائه می‌شود.

اولین گام‌های این ابتکار که به معنای چرخش در روابط بین‌الملل است، در سال ۲۰۱۷ انجام شد، زمانی که پکن اعلام کرد با حمایت مسکو ارز رمزنگاری شده «پترویوآن» را ایجاد کرده تا در معاملات نفت خام، جایگزین دلار نفتی آمریکا را به‌ عنوان ارز اصلی شود.

مجله آمریکایی متخصص در امور مالی فوربس به تازگی از تصمیم چین برای تأیید فروش ارز دیجیتال خود، یوان دیجیتال، از طریق یک شرکت واحد به نام YuanPay Group خبر داد.

«تان انگ چن» تحلیلگر مالی، در گفتگو با فوربس خاطر نشان کرد جامعه علمی بر این باور است که ارز دیجیتال چینی ممکن است حتی در ۱۰ سال آینده از بیت کوین، اولین و پر استفاده‌ترین ارز دیجیتال، بهتر عمل کند.

«شورای دومینیکن برای روابط بین‌الملل» (CDRI) نیز اعلام کرد: این ابتکارات تجاری و استفاده از ارزهای دیجیتال رونق مهمی برای اقتصادهای جهانی ایجاد کرده و منجر به یک تغییر پارادایم مرتبط در اقتصاد جهانی شده و گامی تعیین‌کننده برای سرنگونی رهبری ایالات متحده خواهد بود.

ارزهای دیجیتال در مقابل تحریم‌ها

از زمان پایان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۴۵، ایالات متحده با استفاده از شعارهای «ضد کمونیسم»، «دفاع از حقوق بشر» و «مبارزه با تروریسم»، از قدرت اقتصادی خود برای تحریم کشورهایی که با منافع سیاسی آن همخوانی ندارند، استفاده کرده است.

بسیاری از کشورها از جمله کوبا، ایران، جمهوری دموکراتیک خلق کره، ونزوئلا، نیکاراگوئه و اخیراً روسیه، قربانی اقدامات یکجانبه اعمال شده توسط دولت‌های گوناگون کاخ سفید شده‌اند.

از پایان سال ۲۰۲۱، دولت بایدن یک کمپین غیرمنطقی را علیه کرملین بر سر بحران مرزی اوکراین به راه انداخته است، حضور نظامی در اروپای شرقی را با همدستی متحدانش در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) افزایش داده و به تنش‌ها بین غول اوراسیا و کی‌یف دامن زده است.

از زمان تصمیم روسیه در ماه فوریه مبنی بر آغاز عملیات ویژه علیه اوکراین، آمریکا و دیگر کشورهای غربی با هدف حمله به اقتصاد مسکو، تحریم‌هایی را علیه این کشور اعمال کردند.

با این حال، در سه ماه گذشته استفاده از بیت کوین در روسیه با رشد بالایی مواجه است.

به نوشته روزنامه ال اکونومیستا اسپانیا، بزرگترین دولت جهان باعث استفاده از دارایی‌های دیجیتال شده است، چرا که شهروندان این دست دارایی‌ها را راه از دست ندادن قدرت خرید و راهی برای دور زدن اقدامات قهری می‌بینند.

اما در واقع چرا این اتفاق می‌افتد؟ «لورا لاچ» روزنامه‌نگار اروپایی در مقاله‌ای که در یورونیوز منتشر شد، توضیح داد که وقتی کشوری تحریم‌های اقتصادی را اعمال می‌کند، بانک‌ها نقش اساسی دارند. آن‌ها همچون چشمانی هستند که همه چیز را می بینند، بانک‌ها مسئول نظارت بر هر گونه نقل و انتقال پول هستند. این در حالی است که ارزهای رمزنگاری شده، بانک‌ها را نابینا می‌کنند؛ بازار ارزهای دیجیتال به هیچ نهاد برتر پاسخ نمی‌دهد و کسی نیست که بر نقل و انتقالات نظارت کند.

طبق اعلام Funglode، دارایی‌های دیجیتال در هنگام اعمال سیاست‌های پولی سنتی، به‌ویژه سیاست‌هایی که تلاش می‌کنند از طریق کاهش ارزش پول رقابت‌پذیری به دست آورند، مانع بزرگی هستند.

به این ترتیب، کشورهایی مانند روسیه در حال آماده شدن برای اجتناب از تسلیم شدن به دلار و قدرت ایالات متحده به لطف این جایگزین‌های رایگان و ناشناس هستند.

ارزهای دیجیتال آمدند تا با وجود چالش ها بمانند

همزمان با مزایای ارزهای دیجیتال باید توجه داشت که آن‌ها به طور کلی مزیت نیستند. ارزهای دیجیتال که در ظاهر، گردش پول جهانی را تسریع خواهند کرد، بسیار پر نوسان هستند. کارشناسان اقتصادی و دانشگاهی توصیه می‌کنند در سرمایه‌گذاری‌های احتمالی در این دارایی‌ها بسیار دقت شود.

مولینا ایراد دیگری که به رمزارزها وارد است را برگشت ناپذیری عملیات از طریق فناوری بلاک چین می‌داند که در صورت بروز خطا می‌تواند مشکل‌ساز شود.

حمله مجرمان سایبری نیز دور از ذهن نیست، اگرچه به گفته کارشناسان، آمارها ناچیز است و احتمال کلاهبرداری بیشتری در سیستم بانکی و مالی سنتی وجود دارد.

در ادامه این گزارش آمده است، نمی‌توان در کوتاه مدت پیش‌بینی کرد که آیا با تقویت هر چه بیشتر ارزهای دیجیتال، تغییری در قدرت مالی جهانی ایجاد می‌شود یا خیر با این حال آنچه از آن اطمینان داریم اینکه گذر زمان قطعا باعث تثبیت فرهنگ ارزهای دیجیتال خواهد شد.

در پایان اینکه ارزهای رمزپایه برای ماندن به وجود آمده‌اند و نبرد برای از بین بردن هژمونی دلار آمریکا از مدت‌ها قبل آغاز شده است.