خدایا! مرا از هر لغزش و خطا دور نگه دار

پیامبر اکرم (ص) در چهاردهمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ لاتُؤَاخِذْنِی فِیهِ بِالْعَثَرَاتِ وَ أَقِلْنِی فِیهِ مِنَ الْخَطَایا وَ الْهَفَوَاتِ وَ لاتَجْعَلْنِی فِیهِ غَرَضا لِلْبَلایا وَ الْآفَاتِ بِعِزَّتِک یا عِزَّ الْمُسْلِمِینَ. خدایا مرا در این ماه بر لغزش ها سرزنش مکن، و از خطاها و افتادن در گناهان دور بدار، و هدف بلاها و آفات قرار مده، به عزّتت ای عزّت مسلمانان.

حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) به خبرنگار معارف ایرنا گفت: ما باید همیشه بپذیریم که امکان خطا هست و یکی از موانعی که بر سر راه پذیرش حق وجود دارد، این است که فکر کنیم به مقامی رسیده ایم که دیگر خطا نمی کنیم. لذا از خدا می خواهیم که ما را از هرگونه لغزش و خطا دور گرداند و به هر اندازه که مراقبت کنیم، ممکن است در مواردی پای انسان بلغزد ولی مشکل اینجاست که انسان بعد از لغزش دچار خطا و گناه شود.

وی درباره تفاوت لغزش و گناه گفت: لغزش‌ها شامل مواردی است که انسان هنوز به مرحله گناه نرسیده است. مانند مواردی که انسان حسادت می کند یا کینه کسی را به دل می گیرد. یعنی ممکن است در چنین مواردی گناهی برای انسان نوشته نشود ولی باید بدانیم همین لغزش ممکن است آدمی را به ورطه گناه بکشاند. در دعای روز هفتم ماه مبارک رمضان نیز از خدا خواستیم تا در مرحله اول ما را از لغزش ها و در مرحله دوم از گناهان دور کند.

این استاد حوزه افزود: در این دعا در واقع می گوییم خدایا اگر در مسیر عدالت و انصاف اشتباه یا خطایی کرده ام و مرتکب گناهی شده ام، اشتباه مرا بپذیر و توبه ام را قبول کن که اگر این کار را نکنی و خطاهای مرا نبخشی و برای هر کدام از خطاها و اشتباهاتم مرا مواخذه کنی، هدف تیر بلا و مشکلات قرار می گیرم. اگر امروز می بینیم که بسیاری از مردم ناراحت و گرفتار هستند و با بسیاری از مشکلات دست و پنجه نرم می کنند، دلایل مختلفی دارد ولی یکی از دلایل آن عمدتا اشتباهات خودمان است و در برخی موارد نیز آزمون های الهی است. بر همین اساس از خدا می خواهیم که تا ما را هدف بلاها و آفات قرار ندهد و می گوییم خدایا به عزت خودت ای کسی که می توانی عزت بخش مسلمانان باشی ما را از این آفات حفظ کن.

برخی از کارشناسان معتقدند انجام هر گونه خطا و گناه به دلیل جهل و هوای نفس است. حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری استاد معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان گفت: در این دعا از خدا می خواهیم به خاطر لغزش هایی که انجام می دهیم ما را مواخذه نکند و ما را مورد عفو و بخشش قرار دهد. انسان به دلیل داشتن هوای نفس، جهل ونادانی، صفت های رذیله و امثال آن، همواره در معرض خطا و گناه است. این مساله که لطف خدا شامل حال انسان شود و خدا گناهان او را بیامرزد و به خاطر لغزش ها او را مجازات نکند، یکی از بزرگترین نعمت های الهی برای انسان است.

وی افزود: گاهی اوقات انسان مرتکب خطایی می شود و سپس متوجه خطای خود می شود و به استغفار می پردازد اما گاهی انسان متوجه اشتباه خود نمی شود. آنچه در این دعا از خدا طلب می کنیم این است که هر دو نوع گناه ما را عفو کند و ما را به خاطر گناهانمان مجازات نکند. خدایی که به انسان توفیق روزه داری و دعا و مناجات می دهد در واقع زمینه های بخشش گناه را برای او فراهم می آورد.

این حافظ قرآن کریم ادامه داد: گاهی مجازات های الهی آشکار است و انسان را متنبه می کند اما گاهی آن قدر این مجازات ها پنهان است که انسان متوجه مجازات نمی شود و گمان می کند کارهای او درست است در حالی که این امر، نوعی مجازات الهی است، کما اینکه ممکن است لذت بردن از گناه خود یکی از مجازات های الهی باشد.

وی با اشاره به آیه سوم سوره حجر گفت: کسانی که گناه می کنند و مشکلی برای آنها پیش نمی آید و زندگی راحتی دارند، افرادی هستند که دچار خشم الهی می شوند و مشمول این آیه شریفه هستند که «ذرهم یاکلو و یتمتعوا و یلههم الامل فسوف یعلمون» یعنی بگذار آنها بخورند و بهره گیرند و آرزوها آنان را غافل سازد ولی به‌زودی خواهند فهمید.

شاه فضل ادامه داد: در فراز دیگر این دعا از خدا می خواهیم ما را از انجام گناه و خطا بازدارد. گناه یکی از بزرگترین موانع برای پیشرفت معنوی انسان است. گناهان ظاهری و باطنی باعث می شود انسان توفیق انجام کار خیر را از دست بدهد و باطنش به خباثت و آلودگی برسد. گاهی اوقات توفیق الهی نصیب انسان می شود و خدا به روش های مختلف مانع انجام گناه می شود. مانند آنچه برای حضرت یوسف اتفاق افتاد و خدا فرمود «کذلک لنصرف عنه السوء و الفحشا» یعنی ما گناه را از یوسف برداشتیم. اینکه خدا به انسان در ترک گناه کمک کند توفیق و عنایت بزرگی است که فرد را به مراتب بالای انسانی می رساند.

این کارشناس مذهبی افزود: در این دعا از خدا می خواهیم هر گاه از روی جهل و بی خبری گرفتار هوای نفس و گناه شدیم، توفیقش را شامل حال ما کند و ما را از ارتکاب به گناه بازدارد. ماه رمضان بهترین فرصت برای ترک گناه و بندگی خداست و دعاهای وارد شده در این ماه بهترین خواسته ها را برای ما به ارمغان می آورد.

در سومین فراز از خدا می خواهیم آفات و بلایای طبیعی و غیر طبیعی را از ما دور بدارد. زندگی انسان در این دنیای مادی در معرض انواع خطر ها و آسیب هاست. از فقر و بیماری گرفته تا بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله و امثال آن. از انسان های شرور تا مال و فرزندی که می تواند گریبان انسان را بگیرد بلایایی است که همواره پیرامون ما وجوددارد و هر لحظه ممکن است یکی از آنها انسان را گرفتار نماید.

شاه فضل افزود: کسانی که با وضعیت بدن انسان آشنایی دارند، می دانند هزاران هزار خطر در هر لحظه، بدن انسان را تهدید می کند به گونه ای که مثلا با بسته شدن یک رگ در مغز، جان انسان به خطر می افتد و با مثلا به هم ریختن نظم تولید آنزیم های بدن انسان مشکلات عدیده ای برای فرد به وجود می آورد. اینها نمونه ای از خطرهای فراوانی است که پیرامون انسان وجود دارد و ما در این دعا توفیق نجات از آنها را از خدا می خواهیم. در پایان دعا نیز خدا را به مقام عزت و شکست ناپذیریش قسم می دهیم و از او می خواهیم به مسلمین جهان عزت عنایت بفرماید.