بخش مجازی نمایشگاه کتاب تنها در حوزه بین‌الملل فعال است

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، یکی از ویژگی‌های مهم و منحصر به فرد نمایشگاه‌ بین‌المللی کتاب تهران، در میان سایر نمایشگاه‌های کتابی که در ایران برگزار می‌شود، ابعاد بین‌المللی آن است. بعد از دو سال که نمایشگاه کتاب به شکل مجازی برگزار شد، جنبه‌های بین‌المللی سی‌وسومین نمایشگاه کتاب که از تاریخ ۲۱ تا ۳۱ اردیبهشت برگزار می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

افشین شحنه‌تبار مدیر انتشارات شمع‌ومه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، درباره اقداماتی که تا دو هفته مانده به برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب برای فعالیت در این حوزه انجام شده‌است، گفت: تا این لحظه هنوز هیچ برنامه مدونی از موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و مسئولانی که متولی نمایشگاه کتاب هستند، درباره برنامه‌هایی که می‌توانیم در این نمایشگاه اجرا کنیم، اعلام نشده‌است. در حوزه بین‌الملل فقط بخش مجازی نمایشگاه کتاب فعال است.

انتشارات شمع‌ومه در دوره‌هایی که نمایشگاه به شکل حضوری برگزار می‌شد، در بازار نشر و رایت سنتر، فعالیت زیادی داشت. شحنه‌تبار درباره اختصاص فضا به فعالان حوزه بین‌المللی در نمایشگاه بیان کرد: هنوز مشخص نیست که آیا فضای فیزیکی به اقدامات بین‌المللی اختصاص داده می‌شود یانه؟ همچنین مشخص نیست ناشران و آژانس‌های ادبی می‌توانند چه اقداماتی در بخش بین‌الملل داشته‌باشند. وقتی از مسئولان سوال می‌کنیم هنوز برنامه مسئولان مشخص نشده‌است.

امیدوارم تا یک هفته مانده به نمایشگاه این مسائل مشخص شود

شحنه‌تبار با تاکید بر اینکه برای دعوت از ناشران و فعالان نشر در حوزه بین‌الملل باید ماه‌ها قبل برنامه‌ریزی و به آن‌ها اطلاع‌رسانی شود، ادامه داد: هیچ سالی تا این اندازه فضا نامشخص نبود. به همین دلیل نمی‌توانیم برای نشست‌های نمایشگاه و جلسه‌ها با ناشران خارجی برنامه‌ریزی کنیم. تغییرات و اظهارنظرهایی که درباره مکان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب اتفاق افتاد، رویدادهای نادری بود، زیرا نمایشگاهی به بزرگی و اعتبار نمایشگاه بین‌المللی کتاب باید ماه‌ها قبل از برگزاری، برنامه‌ریزی دقیق داشته‌باشد و آن را رسانه‌ای کند.

او افزود: امیدوارم تا یک هفته مانده به نمایشگاه این مسائل مشخص شود. البته یک هفته مانده به برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کسی نمی‌تواند از مهمان خارجی برای حضور در نمایشگاه دعوت کند، زیرا دعوتنامه به غیرایرانی‌ها باید حداقل ۶ ماه قبل از زمان برگزاری نمایشگاه کتاب فرستاده‌شود.

به گفته مدیر انتشارات شمع‌ومه، برنامه نمایشگاه‌های بین‌المللی بزرگ مانند نمایشگاه کتاب فرانکفورت از سال قبل به صورت دقیق و کامل مشخص است. در چنین نمایشگاه‌هایی محل غرفه‌ها، نشست‌ها و جلساتی که میان ناشران و فعالان برگزار خواهدشد، کاملا مشخص است و طبق برنامه‌ریزی دقیق جلو می‌رود.

اجاره غرفه فعلا مختص ناشران داخلی است

مدیر انتشارات شمع‌ومه تشدید برخی از مشکلات در برگزاری نمایشگاه حضوری کتاب را به دلیل وقفه دوساله در برگزاری این نمایشگاه اعلام کرد و افزود: این مشکلات در سال‌های قبل هم وجود داشته‌است و تشدید آن را می‌گذاریم روی اینکه نخستین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب بعد از همه‌گیری بیماری کرونا است. اجاره غرفه فعلا مختص ناشران داخلی است. البته صحبت‌هایی شده‌است که می‌خواهند غرفه‌هایی را به برخی از سفارتخانه‌ها هم تخصیص بدهند. برای مثال درارتباط با نشر شاهنامه با سفارت مکزیک در ارتباط هستم، آن‌ها هم مستاصل مانده بودند که آیا غرفه‌ای به آن‌ها داه می‌شود و نمی‌دانستند که چه نوع برنامه‌هایی می‌توانند داشته‌باشند.

به گفته شحنه‌تبار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران جای آزمون و خطا نیست، نمایشگاهی که ۳۲ دوره از آن گذشته است قاعدتا باید حرفه‌ای‌تر پیش برود. البته این اتفاق در دیگر کشورها هم اتفاق می‌افتاد و تعدادی از نمایشگاه‌های بین‌المللی چند ماه مانده به برگزاری آن‌ها، به دلیل همه‌گیری کنسل شدند. این در حالی است که در ایران عکس این مسائل مطرح است و با اینکه به زمان برگزاری نمایشگاه‌بین‌المللی نزدیک می‌شویم، هنوز برنامه‌های این نمایشگاه مشخص نیست.

وی افزود: بین‌المللی بودن نمایشگاه به معنی این نیست که چند ناشر خارجی در این نمایشگاه غرفه داشته‌باشند یا اینکه چند جلد کتاب خارجی در آن فروخته شود. بلکه باید فضایی برای تبادل رایت فراهم شود، داد و ستدهای حقوق مادی و معنوی اثر در آن رد و بدل شود. نمایشگاه تهران جرئی از نمایشگاه‌های بین‌المللی دنیا است و باید معنی حرفه‌ای‌تر به آن ببخشیم.

هنوز تقویم بین‌المللی دقیقی در حوزه نشر نداریم

مدیر انتشارات شمع‌ومه با تاکید بر لزوم توجه به تجربیات کارشناسان و مسئولانی که سال‌ها در حوزه بین‌الملل فعالیت کردند، افزود: کنار گذاشتن افراد باتجربه‌ای که سال‌ها در این فضا فعال بودند، خلایی به وجود می‌آورد. با توجه به تجربه سال‌های گذشته به خصوص یک دهه پیش، می‌توانستیم عملکرد حرفه‌ای در بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب داشته‌باشیم، این درحالی است که هنوز تقویم بین‌المللی دقیقی در حوزه نشر نداریم و فقط شنیدم که در نمایشگاه فرانکفورت امکان حضور داریم.

به گفته شحنه‌تبار برای جبران عقب‌ماندگی چندین دهه‌ای ادبیات ایران، نیاز به حضور جدی‌تر در فضای بین‌الملل است.

وی افزود: موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران باید برنامه دقیق یکساله ارائه دهد، تا ناشر بتواند برای آن برنامه‌ریزی کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید دقیق‌تر و جدی‌تر در این موضوع فعال باشد و گرنه زحمت‌های این سال‌ها نادیده گرفته می‌شود.