ضرورت استفاده از ظرفیت دانش‌آموختگان دکترا در فعالیت‌های پژوهشی

پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم در پنجاه و ششمین نشست معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی کشور با موضوع برنامه‌های اجرایی تحقق فرمان مقام معظم رهبری در سال پیش‌رو گفت: در همه جای دنیا استفاده از ظرفیت دانش آموختگان دکترا در قالب دوره های پسا دکترا یک اصل پذیرفته شده و جاری است. ما نیز در کشور خود نباید از این ظرفیت غافل شویم چرا که تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و کادر پژوهشی دانشگاه ها تقریباً ثابت است. در حالی که نیازهای پژوهشی کشور همه ساله رو به افزایش است. در چنین حالتی تنها امکان مناسب و مطلوبی که برای ادامه فعالیت‌های پژوهشی وجود دارد ایجاد دوره های پسا دکترا است که در این زمینه وزارت‌علوم برنامه جدی دارد و آیین نامه‌ها و بخشنامه‌های جامعی با همکاری معاونت‌های آموزشی و فناوری در حال تدوین است.

صالحی افزود: برنامه‌های کلان معاونت پژوهشی شامل ایجاد مرجعیت علمی، افزایش اثربخشی پژوهش‌ها، تقویت دیپلماسی علم و فناوری، نگاشت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشور، اثربخشی و ماموریت‌گرایی در پژوهش‌های علوم پایه، انسانی و اجتماعی و ترویج و فرهنگ سازی علم و فناوری است.

نظام نوآوری باید پیوسته باشد

او تاکید کرد: نظام نوآوری، نظامی پیوسته است و هیچ حلقه‌ای را نمی‌توان نادیده گرفت ولی می‌توانیم حلقه‌های آن را بومی‌سازی کنیم.پژوهش‌های بنیادین تا سطح آمادگی (TRL) های یک تا چهار باید در دانشگاه‌ها انجام شود. بنابراین تحقیقات بنیادین و کاربردی وظیفه دانشگاه‌هاست. نوآوری از تحقیقات بنیادین شروع شده و به تحقیقات کاربردی و بعد تولید محصول می‌رسد.

صالحی گفت:ضریب تبدیل پژوهش‌های بنیادین به فناوری مناسب نیست و باید ضریب تجاری‌سازی را بالا ببریم.

به گفته معاون پژوهشی وزیر علوم هر چه پژوهش‌های دانشگاهی مساله‌محورتر باشد، تجاری‌سازی بیشتر می‌شود و موفق‌تر خواهد بود.

طرح ملی پسادکتری برای استفاده از ظرفیت دانش‌آموخته‌های دکتری

معاون پژوهشی وزیر علوم ادامه داد: تعداد اعضای هیأت علمی و حتی نیروهای پژوهشی در کشور ما و حتی در دنیا تقریباً ثابت شده اما نیازهای ما در پژوهش و فناوری اضافه می‌شود؛ بنابراین باید از ظرفیت تحصیلات تکمیلی استفاده کنیم.

وی گفت: در آمریکا سال ۲۰۲۰، حدود ۶۵ هزار و ۶۸۱ نفر دانشجوی پسادکتری، ۲۹ هزار و ۶۶۱ نفر دانشجوی دکتری، ۲۸۳ هزار و ۳۳۵ نفر دانشجوی دکتری وجود داشته‌اند؛ یعنی به ازای هر ۴۰۳ دانشجوی دکتری یک پژوهشگر پسادکتری در این کشور وجود داشته است.

صالحی اظهار کرد: این آمار در ایران در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ شامل ۱۵۰ هزار دانشجوی دکتری بوده که ۱۵ هزار نفر دانش آموخته شده‌اند. همچنین فقط حدود ۳۰۰ یا ۴۰۰ نفر جذب هیأت علمی می‌شوند. بنابراین باید از ظرفیت تحصیلات تکمیلی بیشتر استفاده کرد.

او گفت: باید سعی کنیم سهم پژوهش را که اکنون کمتر از نیم درصد از کل تولید ناخالص داخلی است به ۴ درصد برسانیم.