صندوق سرمایهگذاری مشترک چیست؟ سرمایهگذاری در آنها چه سودی دارد؟
سرمایهگذاری بهعنوان راهحلی برای محافظت از پول در برابر تورم و همواره موردتوجه و توصیه بوده و حتی در کشورهایی که از تورم بالایی نیز رنج نمیبرند، همواره از موارد بااهمیت تلقی میشده است؛ حالآنکه در اقتصادی مانند ایران که در طول سنوات...
سرمایهگذاری بهعنوان راهحلی برای محافظت از پول در برابر تورم و همواره موردتوجه و توصیه بوده و حتی در کشورهایی که از تورم بالایی نیز رنج نمیبرند، همواره از موارد بااهمیت تلقی میشده است؛ حالآنکه در اقتصادی مانند ایران که در طول سنوات متمادی همواره تورمهای بالایی تجربه شده است، سرمایهگذاری از اهمیت دوچندانی برخوردار خواهد بود. بازار سرمایه در ایران در یک نگاه بلندمدت همواره از بازارهای جذاب برای سرمایهگذاری تلقی میشود که در صورت انجام سرمایهگذاریهای هوشمندانه میتواند عواید قابلتوجهی را در اختیار سرمایهگذاران قرار دهد. در این مقاله ابتدا توضیح مختصری دربارهی روشهای سرمایهگذاری ارائه خواهیم کرد و در ادامه به سراغ معرفی صندوق سرمایهگذاری مشترک بهعنوان یک ابزار مالی خواهیم رفت.
روشهای سرمایهگذاری
بهطورکلی روشهای سرمایهگذاری را میتوان به دو روش مستقیم و غیرمستقیم دستهبندی کرد. در سرمایهگذاری مستقیم، خود فرد سرمایهگذار شخصاً اقدام به سرمایهگذاری کرده و برای انجام بهتر امور آن لازم است تا از تواناییهای خاصی در زمینهی انتخاب محل سرمایهگذاری مناسب و مهارتهای تحلیلگری پیرامون آن برخوردار باشد. همچنین در کنار این موارد لازم است تا فرد سرمایهگذار وقت کافی را برای انجام امور مرتبط با سرمایهگذاری در اختیار داشته باشد.
حال ممکن است شرایط مطرح شده در بند قبلی در اختیار تعداد زیادی از افراد نباشد، اما آنها قصد سرمایهگذاری در بازارهای مختلف، از جمله بازار سرمایه را داشته باشند. در این شرایط سرمایهگذاری غیرمستقیم از طریق شرکتهای سبدگردان و صندوقهای سرمایهگذاری موضوعیت پیدا خواهد کرد. پیش از پرداختن به بحث سبدگردانها و موضوع اصلی این مقاله یعنی صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، لازم است تا توضیحاتی را در خصوص تفاوتهای بین سرمایهگذاری مشترک و غیرمشترک ارائه دهیم.
سرمایهگذاری مستقیم در برابر سرمایهگذاری غیرمستقیم
هرکدام از روشهای سرمایهگذاری نسبت به دیگری از مزایا و معایبی برخوردارند. به طور مثال در سرمایهگذاری غیرمستقیم، فرد سرمایهگذار مالکیت مستقیم در محل نهایی سرمایهگذاری را نخواهد داشت و بهاینترتیب طبیعتاً حق حضور در مجمع محل نهایی سرمایهگذاری را نیز ندارد و تنها و آن هم در صورت دارابودن واحدهای ممتاز صندوقهای سرمایهگذاری میتواند در مجمع مربوط به صندوقها شرکت کند. البته در سرمایهگذاری غیرمستقیم امکان استفاده و نیروی انسانی متخصص در سرمایهگذاری و بهرهگیری از دانش آنها امری است که سرمایهگذاری در صندوقها را جذاب میکند. بااینحال برای مقایسه سرمایهگذاری مستقیم و غیرمستقیم میتواند به مقالات مرتبط در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
صندوق سرمایهگذاری مشترک چیست؟
صندوق سرمایهگذاری مشترک نوعی ابزار مالی است که از طریق تجمیع وجوه افراد مختلف که قصد سرمایهگذاری در بازاری را دارند اما از وقت و تخصص لازم برای انجام آن کار برخوردار نیستند، اقدام به سرمایهگذاری کرده و سود حاصل از این سرمایهگذاری بین مدیران و گردانندگان صندوق و سرمایهگذاران تقسیم خواهد شد. بدین ترتیب از طریق تجمیع وجوه سرمایهگذاران مختلف و بهرهگیری از صرفههای ناشی از مقیاس، به بهبود وضعیت هزینههای مبادلاتی کمک شده و قدرت چانهزنی مدیران صندوق در برخی از حالتهای سرمایهگذاری نیز افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر سرمایهگذارانی که قصد سرمایهگذاری داشتند اما از دانش و تخصص لازم و همینطور وقت کافی برای انجام این کار برخوردار نبودند، با بهرهگیری از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک میتوانند از عواید موجود در سرمایهگذاری مدنظرشان برخوردار شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص صندوق سرمایهگذاری مشترک میتوانید به مقالات مربوطه در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
تفاوت صندوقهای سرمایهگذاری و سبدگردانها
صندوقهای سرمایهگذاری و شرکتهای سبدگردان از ابزارها و نهادهای مالی کمککننده به سرمایهگذاری غیرمستقیم هستند اما دارای برخی از تفاوتها با یکدیگر بوده و از این منظر سبب میشود تا مخاطبان آنها قدری متفاوت شوند و مهمترین تفاوت اثرگذار بر دستهبندی مخاطبان در این دو نهاد مالی، بحث حداقل وجه لازم برای سرمایهگذاری در هر یک از آنها است. برای شرکتهای سبدگردان، حداقل میزان سرمایهی نسبتاً بالایی موردنیاز است و در برخی از آنها حداقل وجه لازم حتی تا مبلغ ۵ میلیارد تومان نیز خواهد رسید.
این در حالی است که حداقل وجه لازم برای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری به میزان یک واحد از آنها است و اگر صندوقها قابل معامله باشند حداقل وجه لازم معادل پانصد هزار تومان خواهد بود.
اما علت این امر در آن است که سبدگردانها به واسطهی نحوهی ارائهی خدماتشان و منحصربهفرد بودن سبدهای ارائه شده به سهامداران به واسطهی سطح ریسکپذیری آنان، حداقل سرمایهی بیشتری را طلب خواهند کرد. البته این دو ابزار و نهاد مالی دارای برخی تفاوتهای دیگر نیز هستند که برای آشنایی بیشتر با آنها مطالعهی مقالهی مقایسهی صندوقهای سرمایهگذاری و سبدگردانها را در سایت آکادمی دانایان به شما توصیه میکنیم.
انواع صندوق سرمایهگذاری مشترک از منظر نوع مبادله
صندوقهای سرمایهگذاری بهطورکلی و از منظر نحوهی مبادله به دو دستهی مبتنی بر ساختار صدور و ابطال و قابل معامله تقسیم میشوند. صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله یا ETF صندوقهایی هستند که با داشتن کد بورسی میتوان اقدام به سرمایهگذاری در آنها کرده و بستر معاملاتی آنها نیز همان بستری است که برای مبادلات سهام شرکتها در دسترس بوده و توسط کارگزاریهای بورسی ارائه میشود. قیمت این صندوقها بهصورت لحظهای و برخط در تایم معاملاتی مربوط به صندوقها قابلمشاهده بوده و عمدتاً دارای بازارگردان برای تسهیل امر نقدشوندگی هستند.
اما صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال، قابل معامله در فضای بورسی نیستند و برای سرمایهگذاری در آنها میبایست از طریق سایت خود صندوقها و شعب آنها برای دسترسی آنلاین به بستر معاملاتیشان مراجعه کرد. در این نوع از صندوقها قیمت بهصورت لحظهای قابلمشاهده نیست و روزانه یکبار و پس از اتمام ساعات معاملاتی، ارزش خالص دارایی آنها مطابق دستورالعملهای موجود محاسبه و ارائه خواهد شد. درخواست صدور واحدهای این صندوق و همچنین ابطال آنها نیز با فاصلهی زمانی حدوداً دو الی سه روز کاری پس از درخواست و کشف قیمت واحدهای صندوق، به اجرا در خواهد آمد. رکن بازارگردان در این صندوقها موضوعیت نداشته و آنها اغلب از رکن ضامن نقدشوندگی برخوردار هستند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اینگونه از صندوقهای سرمایهگذاری میتوانید به مقالات مرتبط در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
انواع صندوقهای سرمایهگذاری مشترک از منظر محل سرمایهگذاری
صندوقهای سرمایهگذاری مشترک از منظر تفاوت در محل سرمایهگذاری به دستههای متعددی تقسیمبندی میشوند که در این مقاله بهاختصار در خصوص سه نوع از آنها توضیحاتی را ارائه میدهیم و برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، مطالعهی مقالات مرتبط با آن را در سایت آکادمی دانایان به شما توصیه میکنیم.
صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت یکی از انواع صندوقهای سرمایه گذاری مشترک است که از طریق تجمیع وجوه سرمایهگذاران خرد اقدام به سرمایهگذاری در ابزارهای با درآمد ثابت میکند. ابزارهای مبتنی بر درآمد ثابت، مواردی هستند که با سرمایهگذاری در آنها میتوان به سودی بدون ریسک و قطعی، هرچند نهچندان قابلتوجه و چشمگیر دست پیدا کرد. مواردی نظیر اوراق، سپردهی بانکی، گواهی سپردهی بانکی و مواردی ازاینقبیل از ابزارهای درآمد ثابت محسوب میشوند. چیزی در حدود ۸۰ درصد از داراییهای صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت به سرمایهگذاری در ابزارهای با درآمد ثابت اختصاص پیدا کرده و از این نظر اینگونه از صندوقهای سرمایهگذاری بسیار کمریسک هستند.
صندوق سرمایه گذاری در سهام
نوع دیگری از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، صندوقهای سرمایهگذاری در سهام هستند که عمدهی تمرکز آنها بر روی سرمایهگذاری در سهام و حقتقدم آنها است. همچنین این صندوقها میتوانند تا درصد محدودی از دارایی خود را به سرمایهگذاری در سایر صندوقها اختصاص دهند. بازار سهام همواره با تحولات خاص خود مواجه بوده و از این نظر با تأثیرپذیری از اخبار و اتفاقات مختلف نوساناتی را تجربه است. طبیعتاً صندوق سرمایهگذاری سهامی که بخش زیادی از داراییهای خود را در بازار سهام سرمایهگذاری میکند نیز از این قاعده مستثنی نیست و از تحولات بازار سهام تأثیر میپذیرد؛ بنابراین میتوان گفت سرمایهگذاری در قالب صندوق سرمایهگذاری سهامی برای افراد ریسکپذیر مناسبتر خواهد بود. البته فراموش نکنیم که ریسک و بازدهی با یکدیگر رابطهی مستقیم دارند و به عبارت بهتر میتوان گفت بازدهی پاداشی برای پذیرش ریسک است و به همین علت در صورتپذیرش سطح بالاتری از ریسک، افراد میتوانند بازدهیهای بالاتری را نیز تجربه کنند.
صندوق سرمایهگذاری مختلط
صندوق سرمایهگذاری مختلط را میتوان بهعنوان راهحلی میانی بین صندوقهای با درآمد ثابت و صندوقهای سهامی دانست. همانطور که بیشتر اشاره کردیم، صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت تقریباً صندوقی بدون ریسک بوده و مطابق با آنچه در خصوص رابطهی ریسک و بازدهی مطرح کردیم، بازدهی این صندوقها نیز چندان قابلتوجه نخواهد بود. اگرچه این صندوقها برای دوران رکود بازار سهام، محل مناسبی برای سرمایهگذاری هستند. از سوی دیگر صندوقهای سهامی در عین پربازده بودن ریسک زیادی را نیز به همراه دارند. اما اگر بتوان ترکیبی از این دو نوع دارایی را داشت میتوان با پذیرش ریسکی معقول، بازدهی قابلتوجهی را نیز به دست آورد. صندوق سرمایهگذاری مختلط با ارائهی ترکیبی از سرمایهگذاری در اوراق بهادار و سرمایهگذاری در سهام و حقتقدم و مواردی نظیر آن، ضمن کاهش ریسک نسبت به صندوق سهامی، بازدهی بیشتری نسبت به صندوق با درآمد ثابت را نیز ارائه میدهد. برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص صندوقهای سرمایهگذاری مختلط میتوانید به مقالهی مربوط به آن در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به ارائهی توضیحات مختصری پیرامون روشهای سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم پرداختیم و همچنین در خصوص صندوق سرمایه گذاری مشترک بهعنوان ابزاری برای سرمایهگذاری غیرمستقیم توضیحاتی ارائه دادیم. واقعیت آن است که امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا درصد زیادی از فعلان بازار مالی از طریق صندوقهای سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری میکنند اما متأسفانه در ایران به دلیل آشنایی کمی که با این ابزار وجود دارد، در عین سودآور و ارزنده بودن سهم چندان قابلتوجهی را به خود اختصاص نداده است. از این روی آشنایی بیشتر با این ابزارهای مالی میتواند باعث کسب بازدهیهای قابلتوجهی در زمینهی سرمایهگذاری در بازارهای مختلف شود. صندوق سرمایهگذاری مشترک دارای انواع متعدد دیگری نیز هست که در این مقاله به آنها پرداخته نشده و از شما دعوت میکنیم تا به جهت کسب اطلاع بیشتر در خصوص آنها به مقالات موجود در سایت آکادمی دانایان مراجعه کنید.