(تصاویر) راز شومی که سلسله باستانی شانگ چین با خود به زیر خاک برد

نمی‌توان منکر تاریخ منحصر‌به‌فرد و غنی چین شد. هزاران سال قبل از زمانِ ما، سلسله‌ها و فرهنگ‌های چین در هنر‌ها و فنون متنوع تبحر یافتند و پیشگامِ مهارت‌هایی بودند که بعد‌ها جهانی که اکنون می‌شناسیم را شکل داد. از اشیاء استثنائیِ ساخته‌شده از زمرد تا گلدان‌های آیینیِ بزرگِ برنزی و مجتمع‌های بزرگ تشییع‌جنازه، چینی‌ها با مهارت‌های خارق‌العاده و توجه متمرکزشان روی جزئیات، آثار فراوانی خلق کردند.

اما آن سلسله‌های قدرتمند اولیه ـ شاملِ سلسله شانگ ـ به یک رفتارِ نگران‌کننده هم معروف بودند و آن قربانی کردنِ انسان‌ها بود. ما درباره این سنتِ تاریک چه می‌دانیم؟

خاندانِ سلطنتی شانگ به همراه بردگانِ قربانی دفن می‌شدند

سلسله شانگ یک سلسله سلطنتی در چین بود که از حدود ۱۶۰۰ قبل‌ازمیلاد تا ۱۰۴۵ قبل‌ازمیلاد، در دره رودخانه زرد حکومت می‌کرد. شانگ سلسله‌ای قدرتمند و طولانی بود و دوره‌ای مهم را در تاریخ چین باستان رقم زد. این سلسله هم‌چنین نخستین سلسله چینی در تاریخ این کشور است که شواهد باستان‌شناسی آن را ثبت و از آن حمایت کرده‌اند.

سال‌ها کاوش در محوطه‌های باستانی سلسله شانگ انبوهی از اقلامِ شگفت‌انگیز از اشیاء سلطنتی ساخته‌شده از یشم، تا گلدان‌های برونزی و بسیاری از دفینه‌های حیرت‌انگیز را به دست آورده است. شاید سلسله شانگ نخستین دوره از تاریخ چین باشد که از قلمروِ افسانه‌های باستانی به قلمرو واقعیت پا نهاده است.

اما باستان‌شناسان در طی کاوش‌های‌شان اکتشافی غیرمنتظره را رقم زدند که باعث شد بفهمند تاریخ این منطقه شوم‌تر از چیزی بوده که تصورش را می‌کردند. باستان‌شناسان از کشفِ قربانی‌های انسانی در مقبره‌های باستانی سلسله شانگ جا خوردند، اسکلت‌های بردگانِ مقتول در این مقبره‌ها به دقت کارگذاشته شده بود و به عملی سیاه و شوم شهادت می‌داد. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد تا قبل از روی کار آمدنِ سلسله ژو این اعمالِ ترسناک به‌طور کامل ناپدید شده است.

یکی از مهم‌ترین اکتشافاتِ مربوط به قربانی‌های انسانی در چین به مقبره فو هائو مرتبط است. فو هائو یکی از چندین همسرِ پادشاه وو دینگ و کشیش و ژنرالی قدرتمند بود. یکی از چندین مقبره سلطنتی در شهرِ باستانیِ یینکسو، یکی از آخرین پایتخت‌های سلسله شانگ، به او تعلق داشت.

محققان در داخلِ مقبره فو هائو انواعی از اقلام ارزشمند را یافتند که تعدادشان به هزاران عدد می‌رسید. اما آنچه کنجکاوی آن‌ها را تحریک کرد، بقایای انسان و حیوان در داخلِ این مقبره سلطنتیِ متعلق به سلسله شانگ بود. به‌نظر می‌رسید که بانو فو هائو تنها دفن نشده بود.

تحقیق درباره هویتِ کسانی که قربانی شدند

باستان‌شناسان در زیرِ جسدِ فو هائو گودال کوچکی متحوی جسدِ ۶ سگ را که به طرزی آیینی قربانی شده بودند، پیدا کردند. دلیلِ احتمالیِ حضور این سگ‌ها محافظت از بانوی‌شان در زندگیِ پس‌از‌مرگ عنوان شد. اما این تنها یافتۀ هولناک باستان‌شناسان نبود. حفاری‌هایی که در کنار جسد انجام شد، به یافتنِ بقایای ۱۶ نفر انجامید که همگی قربانی و با دقت دفن شده بودند. سلسله شانگ راز‌های تاریکی را دل خود پنهان کرده بود.

مقبره غم‌انگیز فو هائو تنها مورد از این دست نبود. عملیاتِ باستان‌شناسی در طی سا‌ل‌ها در یینکسو انجام و منجر به کشفِ یک گورستان وسیع شد که خاندان سلطنتی در آن دفن شده بودند. بسیاری از مقبره‌های موجود حاوی بقایای انسانی بودند. علاوه‌برآن، در این گورستان ۲۵۰۰ گودال قربانی نیز کشف شد.

نیایش و خشنود‌کردنِ خدایان باستان به‌وضوح برای سلسله شانگ اهمیت داشته است. انبوهی از استخوان‌های حیوان و صدف که بعد‌ها در این زمین‌ها پیدا شد، این عقاید را با قوتِ بیش‌تری تأیید کرد. این اشیاء اشکالی از ابزار‌های روحانی بودند که پیشگویان از آن‌ها استفاده می‌کردند. روی برخی از آن‌ها نوشته‌هایی هست که مستقیم به این پرسش که آیا انسان یا حیوان مورد نظر باید قربانی شود یا نه، پاسخ می‌دهند.

یینکسو، آخرین پایتختِ سلسله شانگ، قطبِ قربانی‌های انسانی در آن دوران در نظر گرفته می‌شود. محققان باور دارند که در طی ۲۰۰ سال آخرِ حکومتِ این سلسله بیش‌از ۱۳۰۰۰ انسان در این شهر قربانی شدند. اکثریتِ این افراد مردانی بودند که بینِ ۱۵ تا ۳۵ سال سن داشتند. تحقیقات بیش‌تر نشان داد که عملِ قربانی کردنِ انسان‌ها به صورت توده‌ای و دسته‌جمعی صورت می‌گرفته و طی آن ۱۵ تا ۵۰ نفر هم‌زمان کشته می‌شدند. بزرگ‌ترین واقعه قربانی انسان با کشتنِ حداقل ۳۳۹ نفر به‌صورت هم‌زمان رخ داده است.

دور‌ه‌ای تاریک در تاریخِ چینِ باستان

به‌لطفِ تکنولوژی‌های مدرن، باستان‌شناسان توانسته‌اند بقایای قربانیانِ انسانی در طولِ دورانِ سلسله شانگ را با جزئیاتِ زیاد مطالعه کنند. یکی از اصلی‌ترین یافته‌ها این بود که اکثریتِ قربانیانِ آیینی چندین سال قبل‌از مرگ‌شان در یینکسو زندگی می‌کرده‌اند که نشان می‌دهد آن‌ها احتمالاً برده بوده‌اند. این موضوع با موقعیتِ تاریخی شانگ که مدام با همسایگان‌اش در دشمنی و جنگ بود، هم‌خوانی دارد.

تحقیقات نشان می‌دهند که بسیاری از این قربانیان نسبتی با سلسله شانگ نداشتند و در آن زمان خارجی محسوب می‌شدند. مقایسه بقایایِ این جمجمه‌ها با بقایای جمجمه تایوانی‌ها و مردمانِ هاینان، نشان می‌دهد که جمجمه قربانیان شباهتِ زیادی به چینی‌های مدرن دارد.

منبع: راهنماتو