سریال ناتمام قاچاق

فیلمی که نیمه شهریور ماه سال‌گذشته برای نخستین‌بار در ونیز به نمایش درآمد و البته خبرهایی از توقیف شدنش در کشور به گوش رسید؛ حالا نسخه باکیفیتی از این فیلم که فرآیند تولیدش نزدیک به دو سال‌طول کشیده بود، در برخی کانال‌های تلگرامی منتشر و‌هزاران بار دانلود شده‌است.

«شب، داخلی، دیوار» هشتمین فیلمی است که امسال به روشی غیرقانونی منتشر می‌شود. پیش از این «برادران لیلا» به‌کارگردانی سعید روستایی، «جنگ‌جهانی سوم» به‌کارگردانی هومن سیدی، «خط فرضی» به‌کارگردانی فرنوش صمدی، «تفریق» به‌کارگردانی مانی حقیقی، «بی‌‌‌‌‌رویا» به‌کارگردانی آرین وزیر‌‌‌‌‌دفتری، «ارادتمند، نازنین، بهاره، بیتا» به‌کارگردانی عبدالرضا کاهانی و «اورکا» به‌کارگردانی سحر مصیبی، هفت فیلمی هستند که از ابتدای امسال قاچاق شده‌اند. اگر میانگین فروش ۲۰‌میلیارد‌تومانی فیلم‌های اکران شده امسال را درنظر بگیریم، قاچاق این فیلم‌ها دست‌‌‌‌‌کم ۱۶۰‌میلیارد‌تومان به اقتصاد سینما آسیب زده است.

رکوردداران

در هشت فیلمی که امسال قاچاق شده‌اند، ترانه علیدوستی و نوید محمدزاده با بازی در سه فیلم رکورددار بازی در فیلم‌های قاچاقی هستند. ترانه در فیلم‌های «برادران لیلا»، «تفریق» و «اورکا» بازی کرده و نوید در فیلم‌های «برادران لیلا»، «تفریق» و «شب، داخلی، دیوار»، همچنین طناز طباطبایی و سحر دولتشاهی دو بازیگری هستند که هریک در دو فیلم قاچاق‌شده امسال به‌عنوان بازیگر حضور داشته‌‌‌‌‌اند. هر دو در فیلم «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» حضور داشتند و همچنین طناز در «بی رویا» سحر هم در «خط فرضی» بازی کرده‌‌‌‌‌اند. هومن سیدی هم تهیه‌کننده دو فیلم قاچاقی بوده و جالب اینکه آرین وزیر دفتری هم در دو فیلم قاچاق‌شده به‌عنوان نویسنده حضور داشته‌است.

یک دوسیه قاچاق

طبق برخی گزارش‌ها از سال‌۱۳۸۵ تاکنون دست‌‌‌‌‌کم ۳۹ فیلم قاچاق شده‌اند، یعنی به‌طور میانگین هر سال‌تقریبا دو فیلم قاچاق شده و این در حالی است که آمار امسال به تنهایی ۸ فیلم است، اگرچه برخی از این فیلم‌‌‌‌‌ها پس از اکران آنلاین قاچاق شده‌اند و برای رفع مشکل نیازمند تقویت زیرساخت‌های امنیتی اکران آنلاین هستیم اما بخش عمده‌ای از آنها از مجاری نامعین انتشار یافته‌‌‌‌‌اند. ادامه داشتن رویه قاچاق فیلم، تهیه‌‌‌‌‌کنندگان را به‌تدریج برای سرمایه‌گذاری و ساخت فیلم بی‌‌‌‌‌انگیزه می‌کند و برای جلوگیری از یک بی‌‌‌‌‌انگیزگی بزرگ و ضربه‌‌‌‌‌زننده، شناخت این مجاری نامعین انتشار غیرقانونی فیلم و محکومیت آنها و البته رسانه‌‌‌‌‌ای‌شدن این محکومیت‌‌‌‌‌ها، در اولویت نهادهای سینمایی مسوول است. بخشی از جنبه‌های لو رفتن یک فیلم، مادی و اقتصادی است و بخش دیگر معنوی و خسارت‌‌‌‌‌های اعتباری است. یک سرمایه‌گذار وقتی برای ساخت یک اثر هزینه می‌کند، طبیعتا به‌دنبال بازگشت آن است ولی اگر قرار باشد با توقیف یا لو رفتن فیلمش، سرمایه اولیه‌‌‌‌‌اش را هم به‌دست نیاورد، دیگر بودجه‌و تمایلی برای سرمایه‌گذاری مجدد نخواهد داشت. بخش دیگر این است که یک گروهی دور هم جمع می‌شوند و کاری را می‌سازند و می‌خواهند که حاصل زحماتشان را ببینند و وقتی که این اتفاق نمی‌افتد، تمام آن هنرمندان و اعضای تیم سازنده سرخورده می‌شوند. این ماجرای لو رفتن یا توقیف فیلم‌‌‌‌‌ها، خسارات مادی و معنوی توام با یکدیگر دارد. تا زمانی‌که ما مخاطب را از رفتن به سینما محروم کنیم، این یعنی صدمه به لایه‌‌‌‌‌های فرهنگی که کاهش مخاطب را هم به‌همراه دارد.

واکنش جلیلوندها

ساعاتی پس از لو رفتن فیلم در شبکه‌های اجتماعی، برادران جلیلوند به‌عنوان کارگردان و تهیه‌کننده اثر، متنی را در قالب یک بیانیه منتشر کردند. آنها نوشتند: دیری نپایید که فیلم «شب، داخلی، دیوار» اثری که اول متعلق به مردم ایران است و سپس به همه عواملی که در تولید آن نقشی داشتند، به جمع فیلم‌های قاچاق‌شده در سینمای ایران پیوست؛ و چه اتفاق تلخ پرتکراری!

ولیکن اگر این اتفاق‌بار دیگر نوری بتاباند بر دلیل و ریشه‌‌‌‌‌های قاچاق فیلم‌هایی که سیستم ممیزی و سانسور، راه حیات و حق طبیعی آنها را به خفقان کشانده است، رنج آن را به‌جان می‌خریم...آن روز که گفتید باید فیلم «شب، داخلی، دیوار» را به تیغ سانسور شما بدهیم تا بتواند در فستیوال‌‌‌‌‌های خارجی رقابت کند یا اکران شود،‌تن به این کار ندادیم؛ چراکه معتقد بودیم حق ما است که آزادانه بسازیم و نمایش دهیم و همچنین حق مخاطب است که خودش با هر اثری مواجه‌شده و دیگرانی قیم‌‌‌‌‌مأبانه برایش تصمیم نگیرند و حال که «شب، داخلی، دیوار» هم قاچاق شده‌است، گرچه معتقدیم هیچ اثر فرهنگی‌هنری نباید بدون رعایت حقوق مولف در دسترس عموم قرار گیرد، اما چون به‌خوبی می‌دانیم که ریشه‌‌‌‌‌های این اتفاق کجاست، لذا فیلم خود را تقدیم به همه تماشاگران آن می‌کنیم و امیدواریم آنچه در این اثر و لایه‌‌‌‌‌های مختلف آن روایت شد، نقش روشنگرانه خود را ایفا کند.»

• کلاف پیچیده قاچاق در سینما
• تکلیف «برادران لیلا» بعد از قاچاق گسترده
• «شنای پروانه» رکورد اکران آنلاین را شکست
• قاچاق فیلم «خروج» همزمان با اکران آنلاین
• واکنش کانون کارگردانان به قاچاق فیلم «رستاخیز»