«تنگ جیز» دشت خشت کازرون جای خوشگذرانی موسم نوروز

با سرازیر شدن گردشگران به « تنگ جیز» جای خوشگذرانی شاهزاده های ساسانی در دشت خشت کازرون استان پارس، جا دارد میراث فرهنگی، شهرداری کُنارتخته و شهرداری خشت نکته هایی را یادآور شوند و در رسانه ها بازتاب دهند تا این برجا مانده های نیاکانی آسیب نبینند. اکنون که با فرارسیدن بهار و نوروز گفتگو از گردشگری است باید گفت مردم ایران از دیر باز مردمی شادی طلب و خوشگذران بوده اند. حتا یورش تاتار، اسکندر، اعراب و مغول نیز نتوانست فرهنگ گردشگری و خوشگذرانی را از ملت ایران بگیرد. اگر فانوس روشنگری را به روزگار هخامنشی بتابیم، در خواهیم یافت که پیشینه شادی در فرهنگ ریشه دار است. از دیرباز تا به امروز مردم سراسر ایران به گردشگری که خمیر مایه تندرستی و شادی است دلبستگی ژرف دارند.

تجربه نشان داده موسم دل انگیز نوروز که با عوامل طبیعت هماهنگ است و بر اساس یک دورِ کامل گردش زمین به دور خورشید که چهار فصل و دوازده ماه سال را در بر می گیرد و بر روی هم ۳٦۵ روز و ۵ ساعت و ٤٨ دقیقه و ٤٦ ثانیه است این جشن آنچنان زیبا سر می رسد که گردشگری در خون رگ های شهروند ایرانی از روزگار هخامنشی تا به امروز جاری می شود. در دو هفته تعطیلات جشن نوروز دشت ها، کوه و دره ها سرشار از گردشگران سراسر کشور است.

در روزگار پیش از انقلاب بهمن کسی برای گردشگری به دشت پر ملال خشت کازرون نمی رفت. اما پس از انقلاب و نیاز بی چون و چرا به صنعت گردشگری مسافران نوروزی استان های شمالی کشور به هنگام سفر به بوشهر و شهرهای دیگر شاخاب پارس شیفته ی لیمو زار و نخلستان های پر پشت و سرسبز سر به فلک کشیده ی دشت خشت و مردم خونگرم با فرهنگ آن شدند و این دشت جان گرفت.

به تازگی خانم لیلا اوتادی هنرپیشه تئاتر، تلویزیون و سینمای ایران مستندی کوتاه ساخت و شبکه دو سیما آن را پخش کرد که بسیار زیبا و هنرمندانه بود. این هنرمند سرشناس در مستند «کُنارتخته و خشت» ، نخلستان های دشت خشت را هنرمندانه نشان داد و از پیشینه ی ایل های دشت گفت و با نمای هوایی، ژرفنای زیبای این بخش ناشناخته ی جنوب شیراز مرکز استان پارس را به نمایش گذاشت.

دیری نپایید در رسانه های تصویری نیز فیلمی از ساخته های هنرمند بومی کورش زارعی، در باره سفر گروه گردشگران سیمرغ شیراز به «تنگ جیز» و «باران زنی شاه نشین» شاهزاده های ساسانی دشت خشت کازرون پخش شد که بسیار زیبا بود. جا دارد به برگزار کنندگان این برنامه، کوهنوردان و گردشگران از زن و مرد که با اتوبوسی زیبا به دشت خشت کازرون برای دیدار از « تنگ جیز» آمدند سپاسگزاری کنیم.

آثار برجا مانده در «تنگ جیز» دشت خشت کازرون یادگار روزگار ساسانی است. آب چشمه‌ از فراز کوه با جویبار های کوچک رو به سوی درّه‌ سرازیر می‌باشد. در تورفتگی شیب کوه، با رویش آویشن، پرِ سیاوشان و خزه‌ها جویبار های کوچک چشمه جریان دارد. سنگ و خاک و خزه با یک در هم آمیختگی طبیعی قندیل بسته است. پیرامون قندیل‌های خزه بسته را بادام و انجیر کوهی و درختان دیگر فراگرفته و از سقف قندیل بسته که همچون مقرنس سقف عالی قاپوی اصفهان است، به گونه‌ی یک آبپاش بزرگ در تابستان و زمستان، آب فرو ‌می‌چکد. برای آن که به باران همانند است، به آن «باران‌زنی شاه‌نشین» می‌گویند. چرا که شاهزاده های ساسانی شهر بیشاپور کازرون برای گردش و خوشگذرانی به «تنگ جیز» دشت خشت کازرون می رفتند. در موسم نوروز و بهار با چهچهه‌ی بلبل و آواز کبک و تیهو، جای دلنشینی است.

درون درّه‌ی «تنگ جیز» یک حوض با جویبارهای سنگی و دیوارهای سنگچین شده نشان از کارهای شگفت روزگار ساسانی دارد. بی گمان در معماری گردشگاه خوشگذرانی درّه‌ی «تنگ جیز»، معماران شهرسازی بیشاپور همراه با مهندسان و معماران اسیر رومی دست داشته‌اند. بر فراز این کوه یک دژ نیز که بومی ها به آن قلعه می‌گویند، با سنگ و ساروج بالا رفته است که آثار آن تا به امروز برجا مانده و بر فراز کوه، درست رو به روی باغ های نخل و لیموی دهستان بُورِکی قرار دارد. این دژ اندکی یادآور دژ الموت قزوین بوده که برای ورود به آن تنها یک راه دشوار گذر داشته است.

در آغاز ورود به «تنگ جیز» آقای محمود گودرزی فرهیخته بومی دشت خشت همراه با عزیزان سر دسته کوهنوردان و بلدچین کاروان در گروه برای گردشگران به نکته های آموزنده ای در هوای پلیمه بهمن ماه اشاره و از مردم خونگرم دشت خشت سپاسگزاری کردند. پس از آن خانمی فرهیخته از گروه کوهنوردان و طبیعت گردان در راستای آنکه گردشگر می بایست تلاش کند به طبیعت آسیب وارد نشود نشان داد گردشگران و کوهنوردان با فرهنگ، دلواپس طبیعت و محیط زیست هستند.
این خانم گفتند هر چیزی را که همراه خود به طبیعت آوردید پس از گردش با خود آن را ببرید. نه چیزی جا بگذارید و نه چیزی از طبیعت با خود ببرید تا به طبیعت زیبا آسیب نرسد.
جا دارد همه ی آموزگاران، روزنامه نگاران، خبرنگار، شاعر، نویسنده و به ویژه شهردار کنارتخته مهندس عبدالرزاق دهقانی و همچنین شهردار خشت احمد رضا باقری به همراه سیدعلی هاشمی خبرنگار خوب و پر تلاش شهر خشت به گردشگران و ساکنان دشت خشت گوشزد نمایند تا نوجوانان از نوشتن یادبودی بر سنگ های دره خودداری کنند.

این کار را مسئولان آموزش و پرورش نیز در دبستان ها و دبیرستان ها می توانند به دانش آموزان بیاموزند. همچنین یادآور شوند تا گردشگران از چادر زدن بر آثار بر جا مانده باستانی و همچنین نشستن بر دیوار و جویبارهای باز مانده از روزگار ساسانی پرهیز نمایند. از سویی میراث فرهنگی نیز تابلو شناسنامه پیشینه آثار که زنگار بسته و نوشته ها خوانا نیست را نوآباد کند. پیشاپیش نوروز این جشن پر شور جمشیدی بر همگان فرخنده باد.

با تشکر از جناب آقای دکتر محمود دهقانی بابت ارسال این مطلب .