تنها مادر چاه قنات قابل بازدید جهان / مادر چاه قنات خورمیز و باغ دولت آباد!

قنات تاریخی عظیم دولت‌آباد

در هیچ قناتی در جهان امکان بازدید گردشگر از چاه مادر نیست و تنها دسترسی آسان از طریق پلکان پایاب فقط در حوض جوش قنات خورمیز و باغ دولت آباد است.باید ۸۴ پله در عمق ۳۰ متری مادر چاه قنات خورمیز و باغ دولت آباد را پایین بریم تا به حوض جوش که دقیقا جوش آب به صورت چشمه ای خروشان را می بینید و جریان آبی که داخل کانال های قنات میشود به وضوح مشخص است.

باغ دولت آباد یزد که از مشهورترین باغات ایرانی است و بلندترین بادگیر جهان را در دل خود جای داده، قناتی دارد که ماجرای شکایت‌کشی مردم مهریز از محمدتقی خان بافقی در پس آن نهفته است
البته یکی از این ماجراها نیز مربوط به گلایه مردم خورمیز مهریز است چرا که محمد تقی خان برای پر آب کردن قنات گسرش که همان قنات باقر آباد و از رشته‌های اصلی قنات دولت آباد است، مادر چاه جدیدی حفر کرده بود که امروز به حوض جوش شهرت دارد. حفر این چاه، آبدهی قنوات خورمیز را به شدت کاهش داد و مردم از این مسئله گلایه‌مند شدند، لذا اسباب و اثاثیه خود را جمع کرده و با تمام دارایی خود نزد شاه رفتند و خواستند برای آنها خانه دیگری پیدا کند.محمد تقی خان هم در این خصوص پذیرفت که بخشی از آب حوض جوش را به روستای خورمیز اختصاص دهد و برای تحقق وعده‌اش در فاصله هزار متری از حوض جوش و در دل زمین، مقسمی بر سر آبی که از حوض جوش جریان دارد، تعبیه شد که همچنان هم باقی مانده است.

قنات تاریخی عظیم دولت‌آباد متشکل از پنج رشته قنات است و قدمت آن به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد. آب این قنات از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گرفت. این آب پس از آبیاری بخشی از زمین‌های مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی، مسیری بیش از ۵۰ کیلومتر را طی کرده و به یزد می‌رسید. باغ دولت‌آباد هم از این طریق آبیاری می‌شد. نیما ایرانگرد تا کنون ۴۶۲ شهرستان رو گشته و تمام تجربه های سفرش رو استوری میکنه و هر شب میتونید نقطه به نقطه ایران رو در استوری ها ببینید.@nimairangard1