نارنجی‌پوش مهرجویی: در روز طبیعت همه نارنجی‌پوش شویم!

همزمان با ۱۳ فررودین ماه روز طبیعت باید یادی کنیم از داریوش مهرجویی کارگردان سرشناس سینمای ایران که همواره دغدغه محیط زیست داشت، تا جایی که فیلم «نارنجی‌پوش» را ساخت، فیلمی که داستان حامد آبان (حامد بهداد) عکاس حرفه‌ای مجلات و روزنامه‌ها است که با خواندن کتابی چنان تحت تاثیر پالایش محیط زیست و مبارزه با آشغال زایی می‌شود و با لباس نارنجی مخصوص رفتگران به شهرداری می‌پیوندد و با عنوان «نارنجی پوش لیسانسه» به شهرت می‌رسد و....

داریوش مهرجویی که مهر ماه سال گذشته در منزل‌اش به همراه همسرش وحیده محمدی‌فر به قتل رسید، گفته بود: « هردفعه پایم را از تهران بیرون می‌گذارم، مثل این آدمهای عصبی چشمهایم خیره به این کناره جاده‌هاست، آشغال‌هایی که ریخته‌اند و هست و می‌ماند. مثلا این شیشه‌های آب معدنی ولش کنید تا دو هزار سال می‌ماند. هیچ چیز تجزیه‌اش نمی‌کند یا این قوطی‌ها و حلبی‌ها و پلاستیک‌ها. من حیرت می‌کنم که چه قدر آشغال از توی ماشین بیرون ریخته‌اند، کنار جاده ردیف پر از آشغال شده و همین طور اضافه می‌شود و اضافه می‌شود و این مسئولین محیط زیست همین جور نشسته‌اند خنثی و بی‌تفاوت.»

کارگردان فیلم‌های چون «هامون»، «اجاره نشین‌ها» و «گاو» با اشاره به سکانس پایانی فیلمش «نارنجی‌پوش» یادآور شده بود: « آن چیزی که آخر فیلم می‌گوییم آرزوی من است، همیشه در ذهنم بود که یک بسیجی بشود، یک عده‌ای بیایند این کیسه‌ها را در دستشان بگیرند و در این جاده‌ها حرکت کنند و کامیون‌ها دنبالشان بیایند و این آشغال‌ها را جمع کنند و یک خرده مردم را شستشوی مغزی بدهند که نریزید این آشغالها را ، بیرون نریزید، خودتان آن‌ها را تمیز کنید، همان طور که اتاق خانه‌تان را جارو می‌زنید و تمیز می‌کنید. در فیلم هم گفتم کنار زاینده رود می‌روید سرتاسر چمن سبز و زیبا یک دانه آشغال هم نمی‌بینید؛ حتی سطل آشغال‌ها خالی است ، با این که هر روز کلی آدم می‌آید و می‌رود و آنجا می‌نشیند و پیک نیک می‌کند و می‌خورند و می‌آشامند و کباب باد می‌زنند ولی یک ذره آشغال حتی یک ته سیگارنیست. اما اینجا هرچی به طرف بالای کشور می‌روید فرهنگ زیباشناسی و تمیزی ما تحلیل می‌رود. ما نیابد هر جای با صفا و تمیزی را کثیف کنیم. »

مهرجویی ادامه داده بود:«من حیرت می‌کنم که چرا این سازمان محیط زیست که اتفاقا خیلی هم عریض و طویل است کاری نمی‌کند. نمونه بارزش همین جنگل عباس آباد. بوی تعفن و کثافتش جوری است که نمی‌توانید نفس بکشید. نمی‌دانم از فرط تنبلی است یا چیز دیگری که این کامیون‌های پر از آشغال به جای این که ببرند بار آشغال‌شان را تحویل بدهند هُری می ریزند پایین در جنگل. تمام این جنگل بدبخت گوشه و کنارش پراز آشغال است و دارند طبیعت را داغون می کنند. فیلم «نارنجی‌پوش» می‌گوید آشغال‌های دور و بر را پاک کنیم و ذهن را هم از آشغال پاک کنیم تا آشغال درون ذهن و جسم ما نفوذ نکند تا دزدی، دروغ و ریا در جامعه کمتر شود.»

داریوش مهرجویی در گفت‌وگویی هم درباره فیلم «نارنجی‌پوش» گفته بود:« قصدم این بود که به پاکیزگی و زیباشناختی بیشتر توجه داشته باشیم؛ اما از آنجا که اگر ما دو نسل عقب برویم اجدادمان هم چادرنشین و قبیله‌ای بوده‌اند و هنوز المان روستایی و قبیله‌ای در خون ماست و نسبت به «آشغال‌زایی» خیلی بی‌تفاوت هستیم هر چیزی که می‌خوریم بیرون و در محیط زیست می‌ریزیم. هنوز یاد نگرفته‌ایم چگونه صحیح و سالم با محیط برخورد کنیم . خود این جریان نیز یک فرهنگ ‌می‌خواهد که من تمامی‌ سعی و تلاش خود را به کار گرفتم تا این فرهنگ‌سازی را از طریق این فیلم به مردم مخصوصا جوان‌ها نشان دهم.

البته هدف فیلم من فقط این نبود که بگویم محیط زیست خود را پاکیزه نگه داریم و شعارهای کلیشه‌ای بدهم؛ بلکه این مساله را به گونه‌ای نشان مخاطب دادم تا ذهن خود را از چیزهایی که آنها را آزار ‌می‌دهد پاک کند.»

کارگردان «هامون» سخنانش را اینگونه ادامه داد: «همه جای این مملکت طبیعت‌های زیبایی دارد که بخش عمده‌ای از آنها را آشغال گرفته است؛ دلم می‌خواهد«نارنجی‌پوش» هشداری باشد به مسوولان محیط زیست که این مملکت را تمیز نگه دارند چون طبیعت ما دارد از بین می‌رود. همچنین امیدوارم اکران «نارنجی‌پوش» تاثیر دلخواهم را در جامعه بگذارد و در رفع معضل آشغال‌هایی که دارد طبیعت ما را نابود می‌کند، کمکی بکند.»

«نارنجی پوش» داستان حامد آبان (حامد بهداد) عکاس حرفه‌ای مجلات و روزنامه‌ها است که با خواندن کتابی چنان تحت تاثیر پالایش محیط زیست و مبارزه با آشغال زایی می‌شود که با لباس نارنجی مخصوص رفتگران به شهرداری می‌پیوندد و با عنوان «نارنجی پوش لیسانسه» به شهرت می‌رسد اما اعتبار و محبوبیت حامد زندگی خصوصی و خانوادگی او را با سیلی از فراز و نشیب های عاطفی تند و ناگهانی به سمت و سویی دیگر می‌برد...

این فیلم در سی امین جشنواره بین المللی فیلم فجر برنده چهار سیمرغ بلورین (بهترین فیلم سینمای آسیا، جایزه بین المذاهب ، جایزه ویژه هیات داوران و بهترین تدوین) شده بود. همچنین در شش رشته دیگر ، بهترین بازیگر نقش اول زن: لیلا حاتمی بهترین بازیگر نقش دوم زن: میترا حجار، بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم نامه و بهترین صدابرداری کاندیدای دریافت جایزه شده بود.

حامد بهداد ، لیلا حاتمی، میترا حجار، طناز طباطبایی، همایون ارشادی، فردوس کاویانی، اردشیر رستمی، امید روحانی، محمدجوادجعفرپور، مهیار پورحسابی، کیانوش گرامی و... بازیگران اصلی «نارنجی پوش» هستند.