«قهرمان هم‌سن و دغدغه‌های نوجوانان» مهمترین ایده‌های نوشتن کتاب

به گزارش روابط عمومی اداره‌کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان گلستان، اگر اهل خواندن داستان و شعر کودک باشید، احتمالا نام «راحمه شهریاری » به گوشتان خورده است، نویسنده و شاعر نام‌آشنای کودک! به مناسبت فرارسیدن ایام نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تصمیم گرفتیم با او مصاحبه ای داشته باشیم.اولین سوالی که از شهریاری پرسیدیم، این بود که از کی و چطور فهمیدید می توانید بنویسید؟

شهریاری: اول اولش، چهارم ابتدایی بودم، یک شعر نوشتم و همان موقع مدرسه، من را به کانون پرورش فکری و کارگاه ادبی معرفی کرد.‌ من هم رفتم. اما چون ساعت کارگاه ادبی بعد از مدرسه بود و ساعت ناهار و من هم گرسنه بودم، خیلی توی کارگاه تمرکز نداشتم و دو سه جلسه بیشتر نرفتم. برای همین، حالا که خودم مربی ادبی هستم، وقتی ساعت کارگاهم، بعد از مدرسه ی اعضا هست، به آنها می¬گویم، حتما یک لقمه برای خودتان بیاورید و قبل از کارگاه بخورید.

ایده‌ی نوشتن کتاب‌هایت از کجا می‌آید؟

شهریاری: موقع نوشتن برای بچه¬ها، باید خودت را هم¬قد آنها کنی. شاید برای بزرگترها، دنیا را از نگاه کودکان دیدن، کار دشواری باشد، اما توجه به جزئیات برای کودکان جذاب‌تر است و اصولاً خودشان هم همینطور دنیا را می بینند. ایده نوشتن چه برای مخاطب بزرگسال، چه کودک، ممکن است هرجایی و در هر زمانی، ذهنت را قلقلک بدهد. اما زاویه ی دید به موضوعات است که مخاطبش را تفکیک می¬کند.

برای تو سخت‌ترین لحظه‌ی نوشتن چه زمانی است؟

شهریاری: نوشتن¬های سفارشی. نوشتن برای سوژه و موضوعی که دغدغه¬ی خودت نبوده و پیشنهاد دیگری است. البته گاهی از دل همین پیشنهادها، نوشته¬های خوبی درمی آید. گاهی هم خب، خیلی خشک و بی¬روح می¬شود.

جذاب‌ترین بخش نوشتن؟

شهریاری: نوشتن برای سوژ¬ ای که تجربه زیستی و عاطفی¬ات باشد، به نظرم جذاب¬تر است.

معمولا چه‌قدر طول می¬کشد که یک کتاب را بنویسی؟

شهریاری: دقیقا منظورتان کتاب است یا یک اثر؟ یک اثر ممکن است در لحظه نوشته و تمام شد و برود در صف ویرایش. گاهی هم پیش آمده یک اثر شروع شده و مدتها ناتمام مانده و یک سال بعد تمام شده. البته این بیشتر در شعرها اتفاق می¬افتاد. با این حال پاسخ به این پرسش هم متغیر است.

معمولا کجا می‌نویسی؟ خانه؟ بیرون؟ باغ؟ کتابخانه؟

شهریاری: همه جا. هر جا. به قول حافظ« هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار»

آیا تا به حال بازخورد جالبی از مخاطب‌های کتابت داشته‌ای که برای خودت پررنگ باشد؟

شهریاری: بله. در کتاب «تُرجه» که مجموعه شعر و داستان کودک است، یک داستان نوشته‌ام به اسم «خندک و وولوک» که ماجرای موش پُرورجه وورجه‌ای بود که همه‌ی گربه‌ها آرزوی خوردنش را داشتند؛ اما نصیب رییس گربه‌ها، اخمک می‌شود. اما وولک آنقدر در شکم اخمک وول خورد که حسابی قلقلکش گرفت و از خنده غش کرد و از آن به بعد خندک صدایش می‌زدند. بازتاب این داستان را در جمع کودکانی دیدم که قبلا این کتاب را خوانده بودند و هرکسی که در جمعشان اخم می‌کرد، قلقلک می‌دادند و می‌گفتند ما خندکت می‌کنیم. تاثیری که این داستان روی کودکان داشت، خیلی برایم جالب و پررنگ بود.

کتاب محبوبت چیست؟الان در حال خواندن چه کتابی هستی؟

شهریاری: چه سوال سختی؛ مثل اینکه ببرندت به بهشت و بگویند فقط یک میوه بچین. حوزه علاقمندی من متنوع است. کودک و نوجوان جای خودش و حوزه¬ی بزرگسال جای خودش. اما چون حال و هوای این مصاحبه در حوزه¬ی کودک و نوجوان است، در همین زمینه پاسخ می¬دهم. در حوزه داستان کودک، من نوشته¬های آقای محمدرضا شمس را خیلی می¬پسندم. سیب و جیب. سیب کچل. صبحانه¬ی خیال و.... اما الان در حال حاضر مشغول خواندن رمان نوجوان «دروازه مردگان» حمیدرضا شاه¬آبادی هستم که هم قلم بسیار خوبی دارند و هم سوژه¬های نابی. بی¬دلیل نیست که این کتاب جزو کتاب¬های پرخواننده¬ی نوجوانان شده¬است. اما کتابهای محبوب من قطعا فقط همین¬ها نیستند.

رابطه‌ات با کتاب الکترونیکی و صوتی چیست؟

شهریاری: بسیار. مخصوصا وقتی که مشغول کار خانه، مخصوصا آشپزی هستم معمولا کتاب صوتی گوش می¬دهم.

از کانون پرورش فکری و تاثیر آن بر کودکان و نوجوانان بفرمایید.

شهریاری: مسلما کانون یک مکان امن برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانان این مرز و بوم است. من قلبا دلم برای کودکان و نوجوانانی که هنوز نتوانستند عضو کانون بشوند، می‌سوزد. جدای از از دست دادن فعالیت‌های متنوع فرهنگی، ادبی و هنری، همین که نمی‌توانند کتابی که کاملا با گروه سنی‌شان متناسب‌سازی شده را امانت بگیرند خیلی حسرت‌آور است.

تجربه‌ داستان نویسی برای نوجوانان را در مقایسه با بزرگسالان چطور ارزیابی می‌کنید؟

شهریاری: چیزی که داستان نوجوان را جذاب می‌کند و باعث می‌شود مخاطب خاص خود را پیدا کند، یکی قهرمان هم‌سن و سال نوجوانان است و یکی پرداختن به دغدغه‌های روحی و اجتماعی و... نوجوانان. دیدن از نگاه‌ها، نه نگاه از بالا؛ قطعا نویسنده‌ای خوب از پس آن برمی‌آید که هم‌زیستی با نوجوانان را داشته باشد و دنیایشان را درک کند.

اصلا تا کنون برای نوجوانان نوشته اید؟

شهریاری: شعر و نمایشنامه بله. داستان خیر. شاید یک روز بنویسم.

منتظر کار بعدی شما در چه فضایی و برای کدام گروه سنی باشیم؟

شهریاری: من هم کار آماده‌ی چاپ برای بزرگسال دارم و هم کودک. هر دو زمینه‌ی شعر.

از شما بابت وقتی که در اختیار ما قرار دادید، متشکریم.

شهریاری: خواهش میکنم

سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در این نمایشگاه با آثار خود حضور دارد.