هشدار؛ مهاجرت 10 هزار پزشک

کمبود پزشک در ایران موضوعی است که در طول سال‌های اخیر بارها ازسوی جامعه پزشکان هشدار داده ‌شده است ولی مسئولان مربوط تاکنون این هشدار را جدی نگرفته‌اند.

به گزارش همشهری‌آنلاین، طبق گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، سرانه پزشک عمومی در حال حاضر ۱۳ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است. درحالی‌که این رقم در کشورهای پیشرفته حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ پزشک است. وضعیت سرانه پزشک متخصص از این هم نگران کننده‌تر است. به طوری که به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر در کشور تنها ۶۲ پزشک متخصص داریم. این آمار برای کشورهای اروپایی بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ پزشک و برای کشورهای منطقه ۱۴۳ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است.

همین تعداد پزشکانِ موجود نیز به درستی در کشور توزیع نشده‌اند. به طوری که ۴۵ درصد از پزشکان متخصص در شهر تهران فعالند که فقط ۱۱ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. و در ۵۰ درصد مناطق کشور، سرانه پزشک کمتر از ۳۸ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. البته اعداد و ارقام متفاوت هستند اما اصل کمبود پزشک را نمی‌توان انکار کرد.

سال گذشته ظرفیت رشته‌های تخصص پزشکی حدود ۷ درصد افزایش یافت تا کمبودها در چند سال آینده تا حدودی برطرف شود اما به گفته کارشناسان، این کار به تنهایی جواب نمی‌دهد. چراکه زندگی در ایران سخت شده و پزشک جوان ترجیح می‌دهد مهاجرت کند و در کشور دیگری از صفر شروع کند، اما در ایران سال‌ها درجا نزند.

کمبود پزشک

یکی از مهم‌ترین دلایل مواجهه کشور با کمبود پزشک، مهاجرت پزشکان از کشور است که در سال‌های اخیر روند افزایشی یافته و طبق آمارها و گزارش‌های موجود، بیشتر آنها به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس می‌روند. اما دلایل دیگری نیز برای کمبود پزشک در کشور وجود دارد؛ استقبال سرد دانشجویان از رشته‌های پزشکی، تغییر شغل پزشکان برای کسب درآمد بیشتر و ورود پزشکان به حوزه زیبایی برخی از این دلایل هستند. مشکلات اقتصادی موجب شده بسیاری از پزشکان رشته‌های مختلف، عطای رشته خود را به لقایش می‌بخشند و وارد مشاغل دیگر از جمله حوزه زیبایی می‌شوند. این موضوع علاوه بر آن که این حوزه را متشنج کرده و تحت تاثیر قرار داده، حوزه سلامت را هم با معضل جدیِ کمبود متخصص روبرو کرده است. موضوعی که به گفته دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه علمی متخصصین داخلی کشور در سال‌های آینده بدتر هم خواهد شد.

دکتر خسرونیا می‌گوید: ما همین الان با کمبود متخصص داخلی و پزشکانی که در رشته‌های مورد نیاز کشور تحصیل کرده‌اند، مواجه هستیم. سالانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر وارد تخصص داخلی می‌شوند اما درنهایت تعدادشان خیلی تغییر نمی‌کند و همچنان با کمبود مواجهیم. چون اینها یا دنبال ادامه تحصیل و گرفتن فوق تخصص می‌روند، یا به حوزه زیبایی ورود می‌کنند و معمولا از تخصص خود دست می‌کشند و یا مهاجرت می‌کنند. یک تعداد هم طبیعی است که سالانه فوت می‌کنند. ما همین الان در تهران ۱۰ متخصص داخلی خوب نداریم.

به گفته خسرونیا، پزشکانی هم که به دنبال ادامه تحصیل و گرفتن فوق تخصص هستند، طبعا رشته‌هایی را انتخاب می‌کنند که برایشان درآمد بیشتری داشته باشد. نه رشته هایی مثل عفونی و خون که مورد نیاز جامعه است و متخصص کم دارد. در حال حاضر به ازای هر ۷۰۰۰ زن در کشور فقط یک پزشک متخصص زنان وجود دارد و به گفته کارشناسان، علت ۲۰ درصد مرگ و میر مادران، دسترسی نداشتن به پزشک متخصص است. به خصوص در مناطق محروم و دورافتاده.

استقبال سرد از رشته پزشکی

رئیس جامعه متخصصین داخلی کشور با بیان این که تعداد پزشکان در همه گروه‌ها رو به کاهش است، عنوان می‌کند: البته این کاهش بیشتر در متخصصان داخلی، تخصص کودکان، جراح قلب کودکان، عفونی، خون و جراح مغز و اعصاب وجود دارد و این طور پیش برود، در آینده باید این تخصص‌ها را از کشور پاکستان وارد کنیم.

خسرونیا می‌گوید: در آینده نزدیک مخصوصا در شهرستان‌های دورتر کشور، احتیاج شدیدی به پزشک متخصص رشته‌های مختلف خواهیم داشت.

چند روز پیش، دکتر ایرج فاضل رئیس جامعه جراحان هم در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها گفته بود کمبود پزشک و خالی ماندن رشته‌های تخصصی به تدریج و با جدی شدن خطر واردات پزشک و نیازمند شدن به اعزام بیماران به خارج خودش را نشان خواهد داد. مجموع این مشکلات به افول پزشکی در ایران منجر می‌شود.

فاضل در ادامه بیان کرده بود که امروز استقبال از رشته پزشکی در کنکور یا ادامه تحصیل در رشته‌های تخصصی پزشکی با مشکل جدی مواجه شده است. به طوری که در آزمون‌های اخیر حتی یک داوطلب برای رشته جراحی عروق نداشتیم. بعضی دیگر از رشته‌های تخصصی هم خالی است و ۱۰ سال دیگر یا باید متخصصان این رشته‌ها را از خارج وارد کنیم یا بیماران را برای جراحی‌های تخصصی به خارج از کشور بفرستیم.

مهاجرت ۱۰ هزار پزشک فقط در ۲ سال

سال گذشته بود که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم نسبت به کمبود پزشک در کشور هشدار داده و گفته بود، طی ۲ سال گذشته ۱۰ هزار نفر از جامعه پزشکی کشور مهاجرت کردند و خیلی از استان‌ها با کمبود شدید پزشک به خصوص کمبود جراح مواجه‌اند و این مشکل می‌تواند در سال‌های آینده کشور را به دردسر بزرگی بیندازد. خیلی از استان‌های کشور حتی یک جراح قلب و عروق ندارند یا فقط یک جراح دارند! یا جراحی یک نوزاد یکی دو روزه کار هر پزشکی نیست و حتما باید متخصص این حوزه وجود داشته باشد. اما نداریم.

شهریاری با اشاره به این که ما برای بعضی از رشته‌های دانشگاهی اصلا داوطلب نداریم، تاکید کرده بود، مثلا در رشته بسیار مهمِ جراحی قلب و عروق که نیاز کشور هم است، تعداد داوطلبانی که قصد گرفتن فوق تخصص این رشته را داشته باشند، خیلی کم شده است. همچنین برای رشته‌های جراحی کودکان، طب اورژانس، طب بیهوشی، طب اطفال و تخصص داخلی تعداد داوطلبان بسیار کم است. چون افراد انگیزه‌ای برای کسب تخصص و فوق تخصص ندارند. البته ما هم خوب سیاستگذاری نکرده‌ایم که در این افراد انگیزه ایجاد شود.