سدعظیمی”مَأرِب”که موش هامأمورتخریبش شدند!سدعرم

سدعظیمی که موش هامأمورتخریبش شدند!

ماجرای سیل اخیر(آخرمرداد۱۳۹۶)بیهارهندکه منجربه کشته شدن۵۰۰نفروآوارگی۱۰میلیون شدرا کارشناسان -کارموش ها می دانند که درادامه خواهیدخواند

در روزگاران پیش ؛ قوم « سبأ » در سرزمین یمن زندگی می کردند . آنها شهر و دیار بسیار زیبایی داشتند. سرزمین یمن مانند سایر نقاط عربستان ،فاقد نهر است و در موسم باران ، سیل های فراوان به راه می افتد و پس از خرابی بسیار، در ریگزارها فرو می رود وچون فصل باران تمام می شود مردم دچار بی آبی می گردند.

از اینرو مردم سبأ ، به فکر ساختن سدی افتادند تا سیلاب های کوهستان را در مخزنهای بزرگ و محکم ذخیره کنند و از آن همه خسارت و ویرانی جلوگیری کنند.

قوم سبأ ، سد بزرگ و تاریخی معروفی به نام سد مأرب یا سد عرم را ساختند. مردم این دیار در کشاورزی؛ مهارت فوق العاده ای داشتند و با ساختن این سد، آبها را ذخیره نموده ، باغها ، بوستانها و زمین های سر سبزی را بوجود آوردند. « سد مأرب ؛ مشتمل بر دقایق فنی مهم و شاهکارهای مهندسی بسیار است. باستان شناسان ؛ دو نقش ، کشف کرده اند که در یکی ، نام یک پدر و پسر از پادشاهان سبأ را ذکر کرده که در قرن هشتم قبل از میلاد می زیسته اند و بنای سد مأرب به آن دو نسبت داده شده است.» (۱)

برخی از مورخین اسلامی مانند : اصفهانی ، تاریخ انهدام سد را ۴۰۰ سال قبل از اسلام و برخی مانند: یاقوت حموی آن را در حدود قرن ششم میلادی، کمی قبل از ظهور اسلام و از نظر برخی مانند : ابن خلدون در قرن پنجم میلادی ذکر کرده اند.» (۲ )

علت ویرانی سد مأرب

لقد کان لسبإ فی مسکنهم آیه … فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم … (۳ )

قرآن علت ویرانی سد را پس از احداث باغستانها و وفور نعمت و امنیت ، اعراض و رویگردانی از خدا و ناسپاسی در برابر نعمات الهی، اختلاف و تفرقه ؛ ذکر می کند.

خداوند نیز آنان را مورد غضب قرار داد و سیل عرم را به ویرانی سد عظیم مأرب فرستاد و سرانجام آن همه بوستان های پر نعمتشان ؛ به صحرایی سوزان تبدیل گشت. و از آن همه درختان ، جز چند درخت سدر و گز و همچنین شوره زار باقی نماند. (۴ )

این کیفر کفران آنها بود، چرا که خداوند با لطف و مرحمتی که نسبت به بندگانش دارد؛ تا کسی کفران نعمت، نکند. مجازاتش نخواهد کرد! ذلک جزیناهم بما کفروا و هل نجازی إلا الکفور ( ۵)

سیل مأرب(عرم) – سیل موش ها

سیل ناشی از شکستن سد مأرب که به سیل عرم ؛ معروف است

عرم را به معنی موشهایی که سد را سوراخ کرده اند (۶)

این سد را بلقیس ، ( ملکه سبأ) در میان دو کوه از سنگ و قیر ساخته بود، و در آن شکافهایی تعبیه کرده بود که آب به مقدار احتیاج مردم از آن بیرون می ریخت، از اینرو ، بلاد سبأ از حاصلخیز ترین و باصفاترین بلاد عربستان شد.

موش ها-مأمورتخریب سد

اما چون مردم ناسپاسی کردند و سخنان پیامبران خود را نشنیدند ، خداوند موشهایی را فرستادکه آن سد را سوراخ کردند و در نتیجه ؛ سد در هم ریخت و سیل ، همه باغها و زراعت ها را از بین برد و مردم سبأ در نتیجه خشکی به جاهای دیگر مهاجرت کردند. (۷)

«فأعرضوا،فأرسلنا علیهم سیل العرم …؛قوم سبأ از خدا و نعمات الهی روی گرداندند،ما هم سیلی سخت و ویرانگر بر [سدّ عظیم] فرستادیم…».(۸)

در روزگاران پیش؛قوم «سبأ» در سرزمین یمن زندگی می کردند.آنها شهر و دیار بسیار زیبایی داشتند.

سرزمین یمن مانند سایر نقاط عربستان فاقد نهر است و در موسم باران سیل های فراوان به راه می افتند و پس از خرابی بسیار،در ریگزارها فرو می روند و چون فصل باران تمام می شود مردم دچار خشکی و بی آبی می گردند.

از این رو مردم سبأ به فکر ساختن سدی افتادند تا سیلاب های کوهستان را در مخزن های بزرگ و محکم ذخیره کنند و از آن همه خسارت و ویرانی جلوگیری کنند.

قوم سبأ،سد بزرگ و تاریخی معروف به سدّ مآرّب یا سدّ عرم ر ساختند.مردم این دیار در کشاورزی مهارت فوق العاده ای داشتند و با ساختن این سدّ،آب ها را ذخیره نموده و باغ ها و بوستان ها و زمین های سرسبزی را به وجود آوردند.:سدّ مآرب مشتمل بر دقایق فنی مهم و شاهکارهای مهندسی بسیار است.باستان شناسان دو نقش کشف کرده اند که در یکی،نام یک پدر و پسر از پادشاهان سبأ را ذکر کرده که در قرن هشتم قبل از میلاد می زیسته اند،و بنای سدّ مآرب به آن دو نسبت داده شده است.(۹)

برخی از مورخین اسلامی مانند:اصفهانی؛تاریخ انهدام سدّ را ۴۰۰ سال قبل از اسلام و برخی مانند یاقوت آن را در حدود قرن ششم میلادی،کمی قبل از ظهور اسلام و از نظر برخی مانند:ابن خلدون در قرن پنجم میلادی ذکر کرده اند(۱۰)

پاورقی

۱-باستان شناسی و جغرافیایی تاریخی قصص قرآن ، عبدالکریم بی آزار شیرازی ، ص۳۳۲

۲- الجواهر فی تفسیر القرآن ، سید محمد طنطاوی ، ج۱۶، ص۱۷۶- ۱۷۷

۳- سوره سبأ ، آیات۱۵الی۱۷

۴-سوره سبأ ، ۱۶

۵-سوره-سبأ ، ۱۷

۶-سوره سبأ،۱۶

۷- دائره المعارف فارسی ، غلامحسین مصاحب ، ج۳ – ص ۲۵۷۱- ۲۵۷۲

۸-سوره سبا،آیه ۱۶

(۹)-باستان شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن ـ عبدالکریم بی آزار شیرازیـ ص ۳۳۲٫

(۱۰)-تفسیر الجواهر ـ طنطاوی، ج ۱۶، صص:۱۷۶ ـ ۱۷۷٫

***

کفران نعمت قوم سبأ و سرانجام نکبت بار آن‏ها

قوم سبأ، جمعیتى داراى حکومت عالى و تمدن درخشان در سرزمین حاصلخیز یمن بودند و براى کشاورزى وسیع خود، سدهاى محکم بسیار زیادى ساخته بودند و از انواع نعمت‏ها بهره کافى داشتند، ولى بر اثر غرور و سرکشى از دستورهاى رسولان خدا، به مکافات سختى رسیدند به طورى که سرزمین آباد آن‏ها به بیابان خشک و سوزان، تبدیل شد. سرگذشت این قوم در قرآن در سوره سبأ آیه ۱۵ تا ۱۹ آمده است، اکنون به داستان زیر توجه کنید:

سَدیر مى‏گوید: در محضر امام صادق (ع) بودم، شخصى از امام پرسید: منظور از آیه (۱۹ سوره سبأ) چیست که خداوند مى‏فرماید:

فَقالُوا رَبَّنا باعِد بَینَ اَسفارِنا وَ ظَلَمُوا اَنفُسَهُم فَجَعلناهُم اَحادِیثَ وَ مَزَّقنا هُم مَمَزِّقٍ…؛

ولى (این قوم مغرور) گفتند: پروردگارا! میان سفرهاى ما دورى بیفکن (تا بینوایان نتوانند دوش به دوش ثروتمندان سفر کنند، و به این طریق) آنها به خود ستم کردند، و ما آنان را داستان،براى عبرت دیگران قرار دادیم، و جمعیّتشان را متلاشى ساختیم…

امام در پاسخ فرمود: منظور از این آیه، مردمى بودند که آبادى‏هاى به هم پیوسته و در تیررس همدیگر داشتند آبادى‏هایى که داراى نهرهاى جارى و اموال بسیار و آشکار بود، ولى در برابر نعمت‏هاى خدا، به جاى شکر، ناسپاسى کردند، و عافیت خدا را نسبت به خود، دگرگون نمودند اءنّ اللهَ لا یُغِیِّرُ بِقَومٍ حتّى یُغَیِّرُوا ما بِاَنفُسِهِم؛/۱۳ سوره رعد

همانا خداوند سرنوشت هیچ ملتى را تغییر نمى‏دهد، مگر آن که آن‏ها خود را تغییر دهند.

آن گاه خداوند سیل عَرِم را (با شکسته شدن سدهاى آن‏ها) به سوى آن‏ها فرستاد، به طورى که همه آبادى‏هایشان غرق در آب شده و ویران گشت، و اموالشان نابود شد، و باغ‏هاى پردرخت و پرمیوه آن‏ها به دو باغ بى‏ارزش با میوه‏هاى تلخ و درختان بى‏مصرف شوره گز و اندکى درخت سِدر، مبدل گردید

ذلِکَ جَزَینا هُم بِما کَفَروا وَ هَل نُجازِى اِلّا الکَفُورَ؛

این را به خاطر کفرشان، به آن‏ها جزا دادیم، و آیا ما جز کفران‏ کننده را به چنین مجازاتى، کیفر مى‏دهیم؟

تصویر سد عظیم مَأرِب

قوم سبأ از تمدن عظیمى برخوردار بودند، که پس از حکومت عظیم داوود و سلیمان علیه‏السلام، عظمت حکومت آن‏ها بر سر زبان‏ها افتاد. آن‏ها براى ذخیره ‏سازى آب و رونق کشاورزى، سد عظیمى به نام سد مأرب (بر وزن مغرب) در بین دو کوه بلق بنا کردند، آب فراوان، باغهاى بسیار وسیع و زیبا، و کشتزارهاى پربرکت ایجاد کردند، از شاخسارهاى درختان آن باغ‏ها آن قدر میوه آشکار شد که مى‏گفتند: هرگاه کسى سبدى روى سر بگذارد و از زیر آن‏ها بگذرد، پشت سر هم میوه در آن سبد مى‏ افتد و در مدت کوتاهى سبد پر از میوه ‏هاى گوناگون مى‏ شود.

آن‏ها داراى قریه‏ هاى به هم پیوسته و بسیار آباد بودندولى وفور نعمت به جاى شکر و سپاس، آن‏ها را سرمست و غافل نموده بود، تا آن جا که شکاف طبقاتى عمیقى بین آن‏ها ایجاد شده بود، زورمندانشان عده‏اى را به استضعاف و استثمار کشیده بودند به طورى که این درخواست جنون‏ آمیز را از خدا نموده و گفتند: فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَیْنَ أَسْفَارِنَا﴿سبإ: ١٩﴾؛ خدایا میان سفرهاى ما دورى بیفکن.

تا بینوایان نتوانند دوش به دوش ثروتمندان همسفر شوند منظورشان این بود که بین قریه‏ ها، خشکى باشد، و فاصله‏ ها زیاد گردد تا تهیدستان و افراد کم در آمد، و بى مرکب نتوانند مانند آن‏ها سفر کنند،حتی چراگاه هایشان ازفقراجدابود

موش‏هاى صحرایى به دیواره سد خاکى مأرِب رو آوردند، و دیوار سد را از درون سست کردند

از سوى دیگر بر اثر باران‏هاى شدید و سیل‏هاى عظیم، آب زیاد در پشت سد جمع گردید،

ناگهان سد در هم شکست و آن همه آب به جریان افتاد و همه آبادى‏ها و چهارپایان و کشتزارها و قصرها و خانه‏ هایشان غرق در آب شده و ویران و نابود گردید.

از آن همه درختان و کشتزارهایشان، تنها چند درخت تلخ اراک و شوره گز و سِدر به جاى ماندمرغ‏ها و پرندگان خوش آواز از آن جا کوچ کردند و بوم‏ها و زاغ‏ها در خرابه ‏هاى قوم سبأ، لانه گرفتند.

ذلِکَ جزَیناهُم بِما کَفَرُوا وَ هَل نُجازِى الّا الکَفُورَ؛

این هلاکت را به خاطر کفرشان به آن‏ها وارد ساختیم، و آیا جز کفران‏کننده را به چنین مجازاتى کیفر مى‏دهیم؟!

بى اعتنایى به دعوت پیامبران

قوم سبأ داراى سیزده شهر آباد بودند، و در هر شهرى پیامبرى از جانب خداوند آن‏ها را به سوى خدا دعوت مى ‏نمود، و به آن‏ها مى‏گفت: از نعمت‏هاى خدا بخورید و بهره‏مند شوید، ولى شکر خداى یکتا را به جا آورید، تا خداوند نعمتش را بر شما بیفزاید، آن خدایى که چنین شهر پاک و خوش آب و هوا و به دور از هر گونه حشرات و آلودگى‏ها به شما عطا کرده است.

ولى آن‏ها به نصایح پیامبران گوش نکردند، و بر غرور و طغیان خود افزودند، در نتیجه خداوند بر آن‏ها غضب کرد، و موش‏هاى صحرایى را به درون دیوار سد آن‏ها فرستاد، و از سوى دیگر سیل عَرِم فرا رسید،

و دو باغ پربرکتشان مبدل به دو باغ ناچیز، با چند میوه تلخ و درختان شوره گز و اندکى درخت سدر گردید.

آلوده کردن نان“ناسپاسی” وقحطی

در روایتى از امام صادق (ع) نقل شده: من وقتى که غذایى را از ظرفى مى ‏خورم، ته ظرف را با انگشت و زبانم مى‏ لیسم که هیچ باقى نماند، تا آن جا که ترس آن دارم خدمتگذارم مرا حریص و آزمند بخواند، ولى این کار من به خاطر حرص و طمع نیست بلکه (به خاطر ترک اسراف است، توضیح این که:) قومى از اهالى ثرثار (همان قوم سبأ) در میان وفور نعمت زندگى مى‏کردند، آن‏ها از مغز گندم، نان تهیه مى‏کردند (ولى به قدرى اسرافکار و ناسپاس بودند که) با همان نان‏ها محل مدفوع کودکانشان را پاک مى‏نمودند، به گونه‏اى که از انباشتن همین نان‏هاى آلوده کوهى از نان به وجود آمده بود.

همانگونه که قوم بنی اسرائیل که درنعمتهاغوطه وربودند واما این نعمتها دلشان رازده بود وازپیامبرشان تقاضای غذاهای دیگرداشتند

از “من” و “سلوى” (دو غذاى آسمانى) خسته شدیم و تقاضاى پیاز و سیر و عدس از خدا کردند

مرد صالحى در حال عبور، زنى را دید که با نان محل مدفوع کودکش را پاک مى‏کند، به آن زن گفت: واى بر شما! از خدا بترسید تا مبدأ خدا بر شما غضب کند، و نعمتش را از شما بگیرد.

آن زن در پاسخ به طور مسخره ‏آمیز و مغرورانه گفت: برو بابا! گویا ما را از گرسنگى مى‏ترسانى، تا هنگامى که ثرثار (آب پربرکت این سرزمین) جریان دارد، ما هیچگونه ترسى از گرسنگى نداریم.

طولى نکشید که خداوند بر آن هوسبازان و رفاه‏ طلبان اسرافکار غضب کرد، آب که مایه حیات است از آن‏ها گرفته شد، قحطى زده شدند، کار به جایى رسید که همه اندوخته ‏هاى غذائیشان تمام شد و مجبور شدند که به سوى آن نان‏هاى آلوده انباشته که مانند کوهى شده بود، هجوم ببرند، و سر صف به نوبت بایستند تا از آن نان که جیره بندى شده بود، جیره خود را برگیرند.

رابطه کفران نعمت باقحطی

در مورد رابطه کفران: عمت و قحطى و فلاکت، روایات متعدد وجود دارد.

و در آیه ۱۱۲ و ۱۱۳ سوره نحل مى‏خوانیم:

وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً قَرْیَهً کَانَتْ آمِنَهً مُّطْمَئِنَّهً یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّن کُلِّ مَکَانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللّهِ فَأَذَاقَهَا اللّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا کَانُواْ یَصْنَعُونَ – وَ لَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِّنْهُمْ فَکَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَ هُمْ ظَالِمُونَ؛

خداوند براى آنها که کفران نعمت مى‏کنند، مثلى زده است منطقه آبادى را که امن و آرام و مطمئن بوده و همواره روزیش به طور فراوان از هر مکانى فرامى ‏رسیده، امّا نعمت خدا را کفران کردند، و خداوند به خاطر اعمالى که انجام مى‏دادند، لباس گرسنگى و ترس را در اندامشان پوشانید – پیامبرى از خود آن‏ها به سراغ‏شان آمد، اما او را تکذیب کردند، و عذاب الهى آنها را فروگرفت در حالى که ظالم بودند.

به گفته بعضى از مفسران، دو آیه فوق در مورد قوم سبأ نازل شده است.

امام صادق (ع) فرمود: پدرم (امام باقر) ناراحت مى‏ شد از این که دستش را که غذایى به آن چسبیده بود، با دستمال پاک کند بلکه به خاطر احترام غذا دست خود را مى‏ مکید، و یا اگر کودکى در کنار او بود، و چیزى از غذا در ظرفى باقى مانده بود، ظرف او را پاک مى‏کرد. و مى‏ فرمود:

گناه مى‏شود چیزى از غذا از سفره بیرون مى ‏ریزد، و من به جستجوى آن مى‏ پردازم، به حدى که خادم منزل مى ‏خندد (که چرا دنبال یک ذره غذا مى‏گردم؟)

سپس افزود:

جمعیتى قبل از شما مى ‏زیستند، خداوند نعمت فراوان به آن‏ها داد، اما طغیان و ناشکرى و اسراف کردند تا آن جا که بعضى از آن‏ها به دیگران گفتند: پاک کردن محل مدفوع با سنگ که خشن است، موجب رنج است، به جاست که با نان محل مدفوع را پاک کنیم که نرم است و همین کار را کردند. خداوند بر آن‏ها غضب کرد، حشراتى کوچک‏تر از ملخ به سراغ آن‏ها فرستاد، آن حشرات آن چنان بر رزق و روزى آن‏ها مسلط شدند که همه را حتى درختان آن‏ها و هر چه را که خوردنى بود خوردند، فشار گرسنگى و کمبود غذا به جایى رسید که آن‏ها به همان نان‏هاى آلوده (که با آن‏ها قبلاً استنجاء کرده بودند) هجوم آوردند، و آن‏ها را خوردند، و این حادثه همان است که در قرآن در دو آیه فوق(نحل ۱۱۲ و ۱۱۳) بیان مى‏کند./قصه ‏هاى قرآن – محمد محمدى اشتهاردى‏

توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:

عصاى سلیمان (ع) را موریانه اى خورد، و سد عظیم مارب را موش صحرایى سوراخ کرد،

پرستوهامأمورکشتن اصحاب فیل شدند

پشه موجب مرگ نمرودشد

هدهدخبری راآوردکه دانشمندان دربارسلیمان ازآن بیخبربودند

تا این انسان مغرور بداند مواهب مادى هر چند عظیم باشد و خیره کننده گاه با یک نسیم در هم مى ریزد و به وسیله یک حشره یا یک حیوان کوچک زیر و رو مى شود