سدعظیمی که موش هامأمورتخریبش شدند!
ماجرای سیل اخیر(آخرمرداد۱۳۹۶)بیهارهندکه منجربه کشته شدن۵۰۰نفروآوارگی۱۰میلیون شدرا کارشناسان -کارموش ها می دانند که درادامه خواهیدخواند
در روزگاران پیش ؛ قوم « سبأ » در سرزمین یمن زندگی می کردند . آنها شهر و دیار بسیار زیبایی داشتند. سرزمین یمن مانند سایر نقاط عربستان ،فاقد نهر است و در موسم باران ، سیل های فراوان به راه می افتد و پس از خرابی بسیار، در ریگزارها فرو می رود وچون فصل باران تمام می شود مردم دچار بی آبی می گردند.
از اینرو مردم سبأ ، به فکر ساختن سدی افتادند تا سیلاب های کوهستان را در مخزنهای بزرگ و محکم ذخیره کنند و از آن همه خسارت و ویرانی جلوگیری کنند.
قوم سبأ ، سد بزرگ و تاریخی معروفی به نام سد مأرب یا سد عرم را ساختند. مردم این دیار در کشاورزی؛ مهارت فوق العاده ای داشتند و با ساختن این سد، آبها را ذخیره نموده ، باغها ، بوستانها و زمین های سر سبزی را بوجود آوردند. « سد مأرب ؛ مشتمل بر دقایق فنی مهم و شاهکارهای مهندسی بسیار است. باستان شناسان ؛ دو نقش ، کشف کرده اند که در یکی ، نام یک پدر و پسر از پادشاهان سبأ را ذکر کرده که در قرن هشتم قبل از میلاد می زیسته اند و بنای سد مأرب به آن دو نسبت داده شده است.» (۱)
برخی از مورخین اسلامی مانند : اصفهانی ، تاریخ انهدام سد را ۴۰۰ سال قبل از اسلام و برخی مانند: یاقوت حموی آن را در حدود قرن ششم میلادی، کمی قبل از ظهور اسلام و از نظر برخی مانند : ابن خلدون در قرن پنجم میلادی ذکر کرده اند.» (۲ )
علت ویرانی سد مأرب
لقد کان لسبإ فی مسکنهم آیه … فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم … (۳ )
قرآن علت ویرانی سد را پس از احداث باغستانها و وفور نعمت و امنیت ، اعراض و رویگردانی از خدا و ناسپاسی در برابر نعمات الهی، اختلاف و تفرقه ؛ ذکر می کند.
خداوند نیز آنان را مورد غضب قرار داد و سیل عرم را به ویرانی سد عظیم مأرب فرستاد و سرانجام آن همه بوستان های پر نعمتشان ؛ به صحرایی سوزان تبدیل گشت. و از آن همه درختان ، جز چند درخت سدر و گز و همچنین شوره زار باقی نماند. (۴ )
این کیفر کفران آنها بود، چرا که خداوند با لطف و مرحمتی که نسبت به بندگانش دارد؛ تا کسی کفران نعمت، نکند. مجازاتش نخواهد کرد! ذلک جزیناهم بما کفروا و هل نجازی إلا الکفور ( ۵)
سیل مأرب(عرم) – سیل موش ها
سیل ناشی از شکستن سد مأرب که به سیل عرم ؛ معروف است
عرم را به معنی موشهایی که سد را سوراخ کرده اند (۶)
این سد را بلقیس ، ( ملکه سبأ) در میان دو کوه از سنگ و قیر ساخته بود، و در آن شکافهایی تعبیه کرده بود که آب به مقدار احتیاج مردم از آن بیرون می ریخت، از اینرو ، بلاد سبأ از حاصلخیز ترین و باصفاترین بلاد عربستان شد.
موش ها-مأمورتخریب سد
اما چون مردم ناسپاسی کردند و سخنان پیامبران خود را نشنیدند ، خداوند موشهایی را فرستادکه آن سد را سوراخ کردند و در نتیجه ؛ سد در هم ریخت و سیل ، همه باغها و زراعت ها را از بین برد و مردم سبأ در نتیجه خشکی به جاهای دیگر مهاجرت کردند. (۷)
«فأعرضوا،فأرسلنا علیهم سیل العرم …؛قوم سبأ از خدا و نعمات الهی روی گرداندند،ما هم سیلی سخت و ویرانگر بر [سدّ عظیم] فرستادیم…».(۸)
در روزگاران پیش؛قوم «سبأ» در سرزمین یمن زندگی می کردند.آنها شهر و دیار بسیار زیبایی داشتند.
سرزمین یمن مانند سایر نقاط عربستان فاقد نهر است و در موسم باران سیل های فراوان به راه می افتند و پس از خرابی بسیار،در ریگزارها فرو می روند و چون فصل باران تمام می شود مردم دچار خشکی و بی آبی می گردند.
از این رو مردم سبأ به فکر ساختن سدی افتادند تا سیلاب های کوهستان را در مخزن های بزرگ و محکم ذخیره کنند و از آن همه خسارت و ویرانی جلوگیری کنند.
قوم سبأ،سد بزرگ و تاریخی معروف به سدّ مآرّب یا سدّ عرم ر ساختند.مردم این دیار در کشاورزی مهارت فوق العاده ای داشتند و با ساختن این سدّ،آب ها را ذخیره نموده و باغ ها و بوستان ها و زمین های سرسبزی را به وجود آوردند.:سدّ مآرب مشتمل بر دقایق فنی مهم و شاهکارهای مهندسی بسیار است.باستان شناسان دو نقش کشف کرده اند که در یکی،نام یک پدر و پسر از پادشاهان سبأ را ذکر کرده که در قرن هشتم قبل از میلاد می زیسته اند،و بنای سدّ مآرب به آن دو نسبت داده شده است.(۹)
برخی از مورخین اسلامی مانند:اصفهانی؛تاریخ انهدام سدّ را ۴۰۰ سال قبل از اسلام و برخی مانند یاقوت آن را در حدود قرن ششم میلادی،کمی قبل از ظهور اسلام و از نظر برخی مانند:ابن خلدون در قرن پنجم میلادی ذکر کرده اند(۱۰)
پاورقی
۱-باستان شناسی و جغرافیایی تاریخی قصص قرآن ، عبدالکریم بی آزار شیرازی ، ص۳۳۲
۲- الجواهر فی تفسیر القرآن ، سید محمد طنطاوی ، ج۱۶، ص۱۷۶- ۱۷۷
۳- سوره سبأ ، آیات۱۵الی۱۷
۴-سوره سبأ ، ۱۶
۵-سوره-سبأ ، ۱۷
۶-سوره سبأ،۱۶
۷- دائره المعارف فارسی ، غلامحسین مصاحب ، ج۳ – ص ۲۵۷۱- ۲۵۷۲
۸-سوره سبا،آیه ۱۶
(۹)-باستان شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن ـ عبدالکریم بی آزار شیرازیـ ص ۳۳۲٫
(۱۰)-تفسیر الجواهر ـ طنطاوی، ج ۱۶، صص:۱۷۶ ـ ۱۷۷٫
***
کفران نعمت قوم سبأ و سرانجام نکبت بار آنها
قوم سبأ، جمعیتى داراى حکومت عالى و تمدن درخشان در سرزمین حاصلخیز یمن بودند و براى کشاورزى وسیع خود، سدهاى محکم بسیار زیادى ساخته بودند و از انواع نعمتها بهره کافى داشتند، ولى بر اثر غرور و سرکشى از دستورهاى رسولان خدا، به مکافات سختى رسیدند به طورى که سرزمین آباد آنها به بیابان خشک و سوزان، تبدیل شد. سرگذشت این قوم در قرآن در سوره سبأ آیه ۱۵ تا ۱۹ آمده است، اکنون به داستان زیر توجه کنید:
سَدیر مىگوید: در محضر امام صادق (ع) بودم، شخصى از امام پرسید: منظور از آیه (۱۹ سوره سبأ) چیست که خداوند مىفرماید:
فَقالُوا رَبَّنا باعِد بَینَ اَسفارِنا وَ ظَلَمُوا اَنفُسَهُم فَجَعلناهُم اَحادِیثَ وَ مَزَّقنا هُم مَمَزِّقٍ…؛
ولى (این قوم مغرور) گفتند: پروردگارا! میان سفرهاى ما دورى بیفکن (تا بینوایان نتوانند دوش به دوش ثروتمندان سفر کنند، و به این طریق) آنها به خود ستم کردند، و ما آنان را داستان،براى عبرت دیگران قرار دادیم، و جمعیّتشان را متلاشى ساختیم…
امام در پاسخ فرمود: منظور از این آیه، مردمى بودند که آبادىهاى به هم پیوسته و در تیررس همدیگر داشتند آبادىهایى که داراى نهرهاى جارى و اموال بسیار و آشکار بود، ولى در برابر نعمتهاى خدا، به جاى شکر، ناسپاسى کردند، و عافیت خدا را نسبت به خود، دگرگون نمودند اءنّ اللهَ لا یُغِیِّرُ بِقَومٍ حتّى یُغَیِّرُوا ما بِاَنفُسِهِم؛/۱۳ سوره رعد
همانا خداوند سرنوشت هیچ ملتى را تغییر نمىدهد، مگر آن که آنها خود را تغییر دهند.
آن گاه خداوند سیل عَرِم را (با شکسته شدن سدهاى آنها) به سوى آنها فرستاد، به طورى که همه آبادىهایشان غرق در آب شده و ویران گشت، و اموالشان نابود شد، و باغهاى پردرخت و پرمیوه آنها به دو باغ بىارزش با میوههاى تلخ و درختان بىمصرف شوره گز و اندکى درخت سِدر، مبدل گردید
ذلِکَ جَزَینا هُم بِما کَفَروا وَ هَل نُجازِى اِلّا الکَفُورَ؛
این را به خاطر کفرشان، به آنها جزا دادیم، و آیا ما جز کفران کننده را به چنین مجازاتى، کیفر مىدهیم؟
تصویر سد عظیم مَأرِب
قوم سبأ از تمدن عظیمى برخوردار بودند، که پس از حکومت عظیم داوود و سلیمان علیهالسلام، عظمت حکومت آنها بر سر زبانها افتاد. آنها براى ذخیره سازى آب و رونق کشاورزى، سد عظیمى به نام سد مأرب (بر وزن مغرب) در بین دو کوه بلق بنا کردند، آب فراوان، باغهاى بسیار وسیع و زیبا، و کشتزارهاى پربرکت ایجاد کردند، از شاخسارهاى درختان آن باغها آن قدر میوه آشکار شد که مىگفتند: هرگاه کسى سبدى روى سر بگذارد و از زیر آنها بگذرد، پشت سر هم میوه در آن سبد مى افتد و در مدت کوتاهى سبد پر از میوه هاى گوناگون مى شود.
آنها داراى قریه هاى به هم پیوسته و بسیار آباد بودندولى وفور نعمت به جاى شکر و سپاس، آنها را سرمست و غافل نموده بود، تا آن جا که شکاف طبقاتى عمیقى بین آنها ایجاد شده بود، زورمندانشان عدهاى را به استضعاف و استثمار کشیده بودند به طورى که این درخواست جنون آمیز را از خدا نموده و گفتند: فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَیْنَ أَسْفَارِنَا﴿سبإ: ١٩﴾؛ خدایا میان سفرهاى ما دورى بیفکن.
تا بینوایان نتوانند دوش به دوش ثروتمندان همسفر شوند منظورشان این بود که بین قریه ها، خشکى باشد، و فاصله ها زیاد گردد تا تهیدستان و افراد کم در آمد، و بى مرکب نتوانند مانند آنها سفر کنند،حتی چراگاه هایشان ازفقراجدابود
موشهاى صحرایى به دیواره سد خاکى مأرِب رو آوردند، و دیوار سد را از درون سست کردند
از سوى دیگر بر اثر بارانهاى شدید و سیلهاى عظیم، آب زیاد در پشت سد جمع گردید،
ناگهان سد در هم شکست و آن همه آب به جریان افتاد و همه آبادىها و چهارپایان و کشتزارها و قصرها و خانه هایشان غرق در آب شده و ویران و نابود گردید.
از آن همه درختان و کشتزارهایشان، تنها چند درخت تلخ اراک و شوره گز و سِدر به جاى ماندمرغها و پرندگان خوش آواز از آن جا کوچ کردند و بومها و زاغها در خرابه هاى قوم سبأ، لانه گرفتند.
ذلِکَ جزَیناهُم بِما کَفَرُوا وَ هَل نُجازِى الّا الکَفُورَ؛
این هلاکت را به خاطر کفرشان به آنها وارد ساختیم، و آیا جز کفرانکننده را به چنین مجازاتى کیفر مىدهیم؟!
بى اعتنایى به دعوت پیامبران
قوم سبأ داراى سیزده شهر آباد بودند، و در هر شهرى پیامبرى از جانب خداوند آنها را به سوى خدا دعوت مى نمود، و به آنها مىگفت: از نعمتهاى خدا بخورید و بهرهمند شوید، ولى شکر خداى یکتا را به جا آورید، تا خداوند نعمتش را بر شما بیفزاید، آن خدایى که چنین شهر پاک و خوش آب و هوا و به دور از هر گونه حشرات و آلودگىها به شما عطا کرده است.
ولى آنها به نصایح پیامبران گوش نکردند، و بر غرور و طغیان خود افزودند، در نتیجه خداوند بر آنها غضب کرد، و موشهاى صحرایى را به درون دیوار سد آنها فرستاد، و از سوى دیگر سیل عَرِم فرا رسید،
و دو باغ پربرکتشان مبدل به دو باغ ناچیز، با چند میوه تلخ و درختان شوره گز و اندکى درخت سدر گردید.
آلوده کردن نان“ناسپاسی” وقحطی
در روایتى از امام صادق (ع) نقل شده: من وقتى که غذایى را از ظرفى مى خورم، ته ظرف را با انگشت و زبانم مى لیسم که هیچ باقى نماند، تا آن جا که ترس آن دارم خدمتگذارم مرا حریص و آزمند بخواند، ولى این کار من به خاطر حرص و طمع نیست بلکه (به خاطر ترک اسراف است، توضیح این که:) قومى از اهالى ثرثار (همان قوم سبأ) در میان وفور نعمت زندگى مىکردند، آنها از مغز گندم، نان تهیه مىکردند (ولى به قدرى اسرافکار و ناسپاس بودند که) با همان نانها محل مدفوع کودکانشان را پاک مىنمودند، به گونهاى که از انباشتن همین نانهاى آلوده کوهى از نان به وجود آمده بود.
همانگونه که قوم بنی اسرائیل که درنعمتهاغوطه وربودند واما این نعمتها دلشان رازده بود وازپیامبرشان تقاضای غذاهای دیگرداشتند
از “من” و “سلوى” (دو غذاى آسمانى) خسته شدیم و تقاضاى پیاز و سیر و عدس از خدا کردند
مرد صالحى در حال عبور، زنى را دید که با نان محل مدفوع کودکش را پاک مىکند، به آن زن گفت: واى بر شما! از خدا بترسید تا مبدأ خدا بر شما غضب کند، و نعمتش را از شما بگیرد.
آن زن در پاسخ به طور مسخره آمیز و مغرورانه گفت: برو بابا! گویا ما را از گرسنگى مىترسانى، تا هنگامى که ثرثار (آب پربرکت این سرزمین) جریان دارد، ما هیچگونه ترسى از گرسنگى نداریم.
طولى نکشید که خداوند بر آن هوسبازان و رفاه طلبان اسرافکار غضب کرد، آب که مایه حیات است از آنها گرفته شد، قحطى زده شدند، کار به جایى رسید که همه اندوخته هاى غذائیشان تمام شد و مجبور شدند که به سوى آن نانهاى آلوده انباشته که مانند کوهى شده بود، هجوم ببرند، و سر صف به نوبت بایستند تا از آن نان که جیره بندى شده بود، جیره خود را برگیرند.
رابطه کفران نعمت باقحطی
در مورد رابطه کفران: عمت و قحطى و فلاکت، روایات متعدد وجود دارد.
و در آیه ۱۱۲ و ۱۱۳ سوره نحل مىخوانیم:
وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً قَرْیَهً کَانَتْ آمِنَهً مُّطْمَئِنَّهً یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّن کُلِّ مَکَانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللّهِ فَأَذَاقَهَا اللّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا کَانُواْ یَصْنَعُونَ – وَ لَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِّنْهُمْ فَکَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَ هُمْ ظَالِمُونَ؛
خداوند براى آنها که کفران نعمت مىکنند، مثلى زده است منطقه آبادى را که امن و آرام و مطمئن بوده و همواره روزیش به طور فراوان از هر مکانى فرامى رسیده، امّا نعمت خدا را کفران کردند، و خداوند به خاطر اعمالى که انجام مىدادند، لباس گرسنگى و ترس را در اندامشان پوشانید – پیامبرى از خود آنها به سراغشان آمد، اما او را تکذیب کردند، و عذاب الهى آنها را فروگرفت در حالى که ظالم بودند.
به گفته بعضى از مفسران، دو آیه فوق در مورد قوم سبأ نازل شده است.
امام صادق (ع) فرمود: پدرم (امام باقر) ناراحت مى شد از این که دستش را که غذایى به آن چسبیده بود، با دستمال پاک کند بلکه به خاطر احترام غذا دست خود را مى مکید، و یا اگر کودکى در کنار او بود، و چیزى از غذا در ظرفى باقى مانده بود، ظرف او را پاک مىکرد. و مى فرمود:
گناه مىشود چیزى از غذا از سفره بیرون مى ریزد، و من به جستجوى آن مى پردازم، به حدى که خادم منزل مى خندد (که چرا دنبال یک ذره غذا مىگردم؟)
سپس افزود:
جمعیتى قبل از شما مى زیستند، خداوند نعمت فراوان به آنها داد، اما طغیان و ناشکرى و اسراف کردند تا آن جا که بعضى از آنها به دیگران گفتند: پاک کردن محل مدفوع با سنگ که خشن است، موجب رنج است، به جاست که با نان محل مدفوع را پاک کنیم که نرم است و همین کار را کردند. خداوند بر آنها غضب کرد، حشراتى کوچکتر از ملخ به سراغ آنها فرستاد، آن حشرات آن چنان بر رزق و روزى آنها مسلط شدند که همه را حتى درختان آنها و هر چه را که خوردنى بود خوردند، فشار گرسنگى و کمبود غذا به جایى رسید که آنها به همان نانهاى آلوده (که با آنها قبلاً استنجاء کرده بودند) هجوم آوردند، و آنها را خوردند، و این حادثه همان است که در قرآن در دو آیه فوق(نحل ۱۱۲ و ۱۱۳) بیان مىکند./قصه هاى قرآن – محمد محمدى اشتهاردى
توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:
عصاى سلیمان (ع) را موریانه اى خورد، و سد عظیم مارب را موش صحرایى سوراخ کرد،
پرستوهامأمورکشتن اصحاب فیل شدند
پشه موجب مرگ نمرودشد
هدهدخبری راآوردکه دانشمندان دربارسلیمان ازآن بیخبربودند
تا این انسان مغرور بداند مواهب مادى هر چند عظیم باشد و خیره کننده گاه با یک نسیم در هم مى ریزد و به وسیله یک حشره یا یک حیوان کوچک زیر و رو مى شود
راجیو رانجان، وزیر منابع آب این ایالت گفته است موش ها با ایجاد حفره در سد ها موجب رسوخ آب شده اند.او گفته است ذحایر مواد غذایی ساکنان روستاهای واقع در نزدیکی سدها باعث جذب موش ها شده است.
به گفته او سوراخ هایی که توسط موش ها به وجود آمده باعث سست شدن دیواره سدها شده است.مخالفین از این توضیحات وزیر انتقاد کرده و گفته اند دولت برای مقابله با سیل که هر سال اتفاق می افتد، آمادگی کافی ندارد.
کارشناسان می گویند سیل های سال جاری که ناشی از باران های موسمی هستند بدترین سیل طی چندین دهه بوده اند.فعالان مخالف دولت را متهم کرده اند که به هنگام ساختن راه ها و زیرساخت های دیگر بر ضرورت ساخت زهکشی مناسب توجه نکرده است
به گزارش ایرنا،بارندگی شدید در مناطق شمال و شرق پاتنا مرکز ایالت بیهار و مناطق هم مرز این ایالت در نپال که از چند روز گذشته آغاز شده همچنان ادامه دارد.
به گفته مقامات محلی،بخش هایی از مناطق ‘پورنیا کاتیهار’،’موتیهاری’ و’مادپورا’ به همراه دهها روستا در محاصره سیل قرار گرفته است.
رادیو سراسری هند در گزارشی اعلام کرد هم اکنون ۴۳ گروه امدادی در حال امداد رسانی به مردم مناطق سیل زده هستند.
براساس این گزارش ،سیل ناشی از باران های چند روز گذشته بخش های وسیعی از مناطق شمالی و شرقی پاتنا مرکز ایالت بیهار را به زیر آب برد و به تاسیسات زیربنایی ،جاده ها و پل ها خسارت سنگینی وارد کرده است .
هم اکنون دوهزار و ۳۰۰ قایق درحال امداد رسانی به سیل زدگان بیهار هستند.
دولت ایالت بیهار در گزارشی با اعلام بی خانمان شدن حدود ۱۰ میلیون نفر براثر سیل اعلام کرد دولت هر خانواده ای که تحت تاثیر سیل قرار گرفته شش هزار و ۲۱۶ دلار کمک می کند.
براساس گزارش های منتشر شده براثر وقوع سیل و رانش زمین از ابتدای سالجاری میلادی تاکنون بیش از ۶۰۰ نفر در سراسر کشور جان خود را از دست داده اند.
باران های موسمی (مانسون)که از ژوئن تا سپتامبر به طور منظم در هند ادامه دارد همه ساله خسارت جانی و مالی زیادی دراین کشور برجای می گذارد./۲۷مرداد۱۳۹۶ایرنا
آمارکشته هارااز۱۶۰الی۵۱۷گفته انددرمنابع مختلف