هیچ فیلمی برای همیشه در کمد باقی نمیماند
روایت چند سینماگر از اکران نشدن فیلم «عصبانی نیستم» فرنوش ارسخانی «عصبانی نیستم» یکی از مهمترین و جنجالیترین فیلمهای سینمای ایران است که طی چهار سال متوالی شرایط بحرانی را برای نزدیک شدن به اکران سپری کرده است. درحالیکه قرار بود این فیلم از 29 آذر ماه امسال اکران شود و مجوزهای لازم برای آغاز نمایشش، از سوی سازمان...
روایت چند سینماگر از اکران نشدن فیلم «عصبانی نیستم»
فرنوش ارسخانی
«عصبانی نیستم» یکی از مهمترین و جنجالیترین فیلمهای سینمای ایران است که طی چهار سال متوالی شرایط بحرانی را برای نزدیک شدن به اکران سپری کرده است. درحالیکه قرار بود این فیلم از ۲۹ آذر ماه امسال اکران شود و مجوزهای لازم برای آغاز نمایشش، از سوی سازمان سینمایی و وزارت ارشاد صادر شده بود، برخی از رسانهها و شخصیتهای سیاسی اصولگرا مخالفت خود را با اکران فیلم رضا درمیشیان اعلام کردند و حتی نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس از قول وزیر ارشاد اعلام کرد که «عصبانی نیستم» اکران نخواهد شد.
این اتفاق باعث شد برخی از سینماگران از ثبات و قاطعیت نداشتن وزارت ارشاد نسبت به قول و قرارهایش با هنرمندان سخن بگویند و خیلی صریح و شفاف درباره مطالبات خود از دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد صحبت کنند.
تجاوز آشکار به حقوق فیلمساز
ابوالحسن داوودی
ماجرای فیلم «عصبانی نیستم» من را یاد یک زخم قدیمی میاندازد. چون من هم برای اکران فیلم «زادبوم» سختیهای بسیاری متحمل شدم و«زادبوم» هم مثل «عصبانی نیستم» گرفتار مداخله یکسری جریانها در اکران شد. من هنوز هم از اتفاقی که برای «زادبوم» افتاد، ناراحت و متاثر هستم و فکر میکنم اگر قرار باشد «عصبانی نیستم» هم مثل «زادبوم» اکران شود، همان بهتر که اکران نشود! چون ممکن است هنگام اکران، یک فعالیت سازمانیافته اساسی شکل بگیرد که مانع موفقیت و دیده شدن فیلم بشود. متاسفانه در این حرکت ناجوانمردانه، در کمال تاسف همه شریک هستند؛ از حوزه هنری گرفته تا وزارت ارشاد و فارابی. آنها خواسته یا ناخواسته در این جریان دخیل میشوند و شرایطی را فراهم میکنند که در ارتباط بین مخاطب تاثیر بگذارند. این اتفاقات، تجاوز آشکار به خصوصیترین حقوق آدمهایی است که زندگیشان را صرف تولید محصولشان میکنند و انتظار دارند آن را به دست مخاطبان خودشان برسانند. اما گاهی وقتها رفتارهایی که از جانب بخشی از همکاران خودمان (از شورای صنفی گرفته تا کسانی که مسئولیت سینمای کشور را به عهده دارند) نسبت به این فیلمها شکل میگیرد، خیلی ناجوانمردانه است! البته این نوع رفتارها و این مشکلات حاصل شرایط امروز زندگی در ایران است و متاسفانه باید بپذیریم.
من با رضا درمیشیان بسیار همدرد هستم و به او تاکید میکنم که بخش مثبت این اتفاق را نگاه کند. شاید این اتفاق، عدو شود سبب خیر است. شاید این اتفاق باعث میشود «عصبانی نیستم»، بیشتر در اذهان مردم باقی بماند. به قول معروف هیچوقت هیچ فیلمی در کمد باقی نمیماند و همیشه یک راهی برای عرضه شدن پیدا میشود.
بههرحال غافلگیری، خاصیت جامعه ماست. ما معمولا عادت کردیم که خارج از نظم و قاعده زندگی کنیم. و متاسفانه حاصلش آن چیزی است که الان با آن مواجه هستیم. برای همین من خیلی تعجب نمیکنم از اینکه این فیلم اکران نشود. من همچنان به دلیل فشار و ناامیدی که بعد از اکران فیلم «زادبوم» سراغم آمده، اعتقاد دارم که آن جریان سازمانیافتهای که در اکران همه توان خودش را به کار میبرد که یک فیلم مطرح نشود و به دست تماشاگر نرسد، اتفاقی است که خیلی بیشتر به فیلم و فیلمساز ضربه میزند. فیلم «عصبانی نیستم» بالاخره جزو فیلمهایی است که در یک شرایطی دیده شده، یک عدهای آن را دیدهاند و یک استاندارد اولیهای برایش متصور شدند و این بهعنوان آبرو و حیثیت و توان فیلم باقی مانده است.
اما وقتی این فیلم اکران شود و در اکران عملا با شکست روبهرویش بکنند و کاری کنند که این فیلم نتواند با تماشاگر ارتباط برقرار کند، دیگر نمیتوان برایش کاری کرد. مثل زندهای میماند که راحت گذاشتند توی قبر و رویش را پوشاندند و گذاشتند ذره ذره نفسش خالی بشود. من به رضا درمیشیان توصیه میکنم از این فضایی که هست، با عقل استفاده کند و بگذارد فیلم زنده بماند، حتی اگر اکرانش به دارازا بکشد، و نگذارد یکدفعه فیلمش جوانمرگ شود…
خفه شدیم از این همه مبصر!
کیومرث پوراحمد
من «عصبانی نیستم» را همان سال که در خانه سینما نمایش داده شد، دیدم؛ فیلم و کارگردانى رضا درمیشیان فوقالعاده و درخشان بود. بازى نوید هم عالى بود. همانجا بهش گفتم خیلى زود سوپراستار میشوى، و شد. همینجا توى پرانتز بگویم که امیدوارم نوید محمدزاده قدر خودش را بداند و وارد دار و دسته بازى این سوپراستارهاى قلابى و درپیتى نشود. آنها که در تاریخ سینما ماندگار شدهاند، بیشتر از هنرشان پرستیژ و خوى حرفهای داشتهاند.بههرحال من خیلى تحت تاثیر فیلم قرار گرفتم. «عصبانی نیستم» مسئله کوچک اما مهمى را که صدمات زیادی در پی داشته، مطرح میکند؛ مسئله دانشجویان ستارهدار. فیلمساز متعهد و خوشقریحه ما این مسئله حاد دانشجویی را در فیلمش مطرح میکند… الان چهار سال از ساخت آن فیلم گذشته و الان هم دیگر وجود ندارد. حالا چرا نباید آن فیلمِ شریف، متعهد، هنرمندانه و درخشان اکران شود؟! چرا باید جوان مستعدی مثل رضا درمیشیان را اینقدر تحت فشار قرار دهند! رضا درمیشیان بچه این مملکت است، فرزند خلف ایران است و توی این مملکت بزرگ شده. پدر و مادرش اسراییلی نیستند و خودش هم جاسوس اسراییل نیست! فیلمِ به این درخشانى ساخته… فیلمش را نمایش بدهید که مردم ببینند! من نمیدانم مسئولین کى میخواهند بفهمند که با پاک کردن صورت مسئله، مسئله حل نمیشود. اگر قرار بود با این کار مشکلی حل شود، خیلى از مسائلمان تا حالا حل شده بود. چقدر باید بلا نازل شود سر یک فیلم تا اکران شود. رضا درمیشیان چند بار باید پروانه نمایش بگیرد و فیلمش نشان داده نشود! آقای روحانی چرا یک تمهیدی نمیاندیشید که وزارت ارشاد قاطعیت داشته باشد و پروانه نمایشش، پروانه نمایشی باشد که هیچکس نتواند روی آن حرف بزند. چرا؟!
چند تا مبصر باید داشته باشیم که برای اکران یک فیلم اجازه بدهند! ما در دهه 60 و 70، فقط یک مبصر در سینما داشتیم، آن هم وزارت ارشاد بود. همان یک مبصر از سرمان هم زیاد بود. باور کنید همین یک مبصر بس است! سینما چند تا مبصر باید داشته باشد؟! خفه شدیم از این همه مبصر!
آقایان! حضرات! رها کنید سینما را…
الان که دارم این حرفها را میزنم، تپش قلبم بالا رفته و حالم بد است، خیلى بد، واى به حال رضا درمیشیان.
از عصبانی نیستم نترسید
ابوالفضل جلیلی
به نظرم یکی دو سالی است که دارند با فیلم «عصبانی نیستم» بازی میکنند، وگرنه دولتی که اینقدر شهید داده و دورههای مختلف جنگ را پشت سر گذاشته، بعید است که از اکران یک فیلم بترسد! فکر نمیکنم اکران یک فیلم اینقدر خطرناک باشد که یک سیستم ایدئولوژیک از آن وحشت داشته باشد! اینکه هی فیلم را تا مرز اکران جلو میبرند و پس میکشند، بیشتر به یک بازی سیاسی شبیه است، مثل خیلی از بازیهای دیگر. چرا با فیلمهای من این کارها را نمیکنند. وقتی نخواهند فیلمی را نمایش دهند، خیلی راحت میگویند فیلمتان را نمایش نمیدهیم!
ناگفتههای جامانده از عصبانی نیستم
رضا درمیشیان: عصبانى نیستم! اما بىنهایت ناامید، ناامید، ناامید، غمگین، دلسرد، تنها، تنها، تنهاتر، افسرده، تلخ، تلختر هستم. عصبانى نیستم! اما با اشک نوشتم، با اشک ساختم و با اشک شاهد اتفاقاتش هستم. صدها بار بازبینى در شوراهاى مختلف، دریافت پنج پروانه نمایش و سه بار ثبت تاریخ اکران در شوراى صنفى، بالا و پایینرفتنهاى مختلف و… و…
من بهعنوان تهیهکننده و کارگردان فیلم «عصبانى نیستم!» بههیچعنوان از اکران انصراف ندادهام و تمامى نقلقولهایى را که مىشود، تکذیب مىکنم و همچنان پیگیر نمایش این فیلم هستم. عصبانى نیستم! هرچند فیلمم بهراحتى ذبح و قربانى مىشود، چون سازندهاش در هیچ اردوگاه سیاسىاى نیست و هیچ پشتوانهاى ندارد. عصبانى نیستم!
حمید فرخنژاد: باز هم جلوگیری غیرقانونی از نمایش یک فیلم دارای مجوز اکران، باز هم واکنش مقتدرانه خانه معظم سینما در دفاع از حقوق اعضا.
محمدعلی ابطحی: بیانیه … یک دانشگاه علیه فیلم «من عصبانی نیستم» یک امر طبیعی و قابل فهم است. مخالف این فیلم هستند و حق دارند اعلام کنند. اما وقتی شورای صنفی نمایش فیلم بعد از این بیانیه علیرغم اعلام زمان اکران، نمایش فیلم را لغو میکند، بدترین ضربه را به حاکمیت سیاسی و اقتدار نظام میزنند. آن هم در زمانی که وزیر ارشاد فعلی هم روحانی است، هم متدین است، هم جناحی نیست، هم قانونمدار، هم مورد تایید مراجع تقلید و بزرگان نظام، و بهانه سیاسی مخالفت با شخص وزیر وجود ندارد.
عبدالرضا کاهانی: دوستان ارشادی و غیرارشادی؛ اشتباه از من بود. نباید خوشحال میشدم و نباید به سازندگان فیلم «عصبانی نیستم» تبریک میگفتم. لطفا فیلم را اکران کنید. قول میدهم خوشحال نباشم و بدانید که از همین حالا دارم اشک میریزم.
حواشی مهم فیلم
«عصبانی نیستم» مدتهاست به یکی از پرچالشترین فیلمهای سینمای ایران تبدیل شده، تا جایی که پس از پنج بار دریافت پروانه نمایش و تشکیل کمیته بررسی فیلمهای توقیفی، اکران آن در هالهای از ابهام قرار دارد.
1. «عصبانی نیستم» اشارات صریحی به هشت سال دوران ریاست جمهوری محمود احمدینژاد دارد و داستان یک دانشجوی اخراجی و ستارهدار است. فیلم یک موقعیت اجتماعی را از دیدگاه یک جوان نمایش میدهد.
2. بعد از نمایش فیلم در بیستودومین جشنوار فجر و فشار دلواپسان فیلم تا چهار سال از اکران باز ماند.
3. «عصبانی نیستم» در جشنواره فیلم فجر در رشتههای مختلفی کاندیدا شده بود. نوید محمدزاده با انتخاب آرای هیئت داوران بهعنوان بهترین بازیگر نقش اول مرد شناخته شده بود و قرار بود سیمرغ به او تعلق بگیرد. اما به دلیل فشار مسئولان فرهنگی دولت روی رضا درمیشیان، او بهناچار فیلمش را از بخش رقابتی جشنواره بیرون کشید و نتوانست هیچ جایزهای بگیرد.
4. اردیبهشت ماه امسال در اقدام کاملا غافلگیرانهای، نسخه قاچاق فیلم با آرم بازبینی ارشاد به بیرون آمد و این اقدام موجب شکایت او از عوامل توزیع قاچاق فیلم شد.
5. پس از اکران نشدن «عصبانی نیستم» در 29 آذر ماه، سیدمحمد حسینی، وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی که یکی از مخالفان اصلی این فیلم بود، دوباره به اظهار نظر درباره این فیلم پرداخت و گفت که این فیلم بدون مجوز ساخته شده. اما درمیشیان در واکنش به ادعای او، تصویر پروانه ساخت فیلم سینمایی «عصبانی نیستم!» را در پاسخ به اظهارات سراسر کذب او منتشر کرد.
6. ۱۲ نفر از نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون فرهنگی در تذکری کتبی به وزیر ارشاد درباره جلوگیری از اکران «عصبانی نیستم!» نوشتند: فیلم «عصبانی نیستم!» با مجوز قانونی تولید و در مراحل بعدی اصلاحات اعمال شده، اما اطلاعات واصله حاکی از تاخیر غیرموجه در اکران این فیلم است. از وزیر محترم ارشاد توقع میرود که عقبنشینی نکند و در مورد اکران «عصبانی نیستم!» بدون فوت وقت اقدام و نتیجه را گزارش کند.
7. دلیل اصلی اکران نشدن فیلم در تاریخ ذکرشده نزدیک بودن به 9 دی است. طبق شنیدههای خبرنگار چلچراغ، فیلم قرار است بعد از جشنواره فیلم فجر اکران شود.