سوره بقره ، شاه بیت آیه 167 سوره بقره

وَ قَالَ الَّذِینَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا کَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ کَمَا تَبَرَّءُوُاْ مِنَّا کَذَلِکَ یُرِیهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَا تٍ عَلَیْهِمْ وَ مَا هُمْ بِخَارِجِینَ مِنَ‏ النَّارِ و (در آن موقع) پیروان گویند: اى کاش بار دیگرى براى ما بود (که به دنیا برمى‏گشتیم) تا از این پیشوایان بیزارى جوئیم، همانگونه که آنها (امروز) از ما بیزارى جستند. بدین سان خداوند اعمال آنها را که مایه حسرت آنهاست، به آنها نشان مى ‏دهد و هرگز از آتش دوزخ، بیرون آمدنى نیستند.

به فرموده روایات، در قیامت صحنه‏ ها و مواقف متعدّدى است. در برخى از آنها مُهر سکوت بر لب‏ها زده مى‏ شود وتنها با نگاه‏ هاى پرحسرت به یکدیگر نگریسته و گریه مى ‏کنند. در بعضى موارد، از همدیگر استمداد کرده و در صحنه ‏اى نسبت به هم ناله و نفرین مى ‏کنند.

در این آیه مى ‏خوانیم که پیروان کفر نیز از حمایت‏ها و عشق ورزى‏‌هاى خود نسبت به رهبرانشان به شدّت پشیمان مى ‏شوند، ولى دیگر کار از کار گذشته و تنها حسرتى است که در دل دارند و با زبان مى‏ گویند: اگر ما بار دیگر برگردیم، هرگز دنباله‏‌رو آنها نخواهیم بود. کسانى که اینقدر بى ‏وفا هستند که از ما در این روز تبرّى مى‏جویند، ما هم اگر به دنیا برگردیم، از آنان تبرّى خواهیم جست. آنها حسرت مى‏ خورند، ولى مگر از حسرت، کارى ساخته است.

در آیات متعدّد، کلمه «خلود» در مورد عذاب بکار رفته است. بعضى «خلود» را مدّت طولانى معنا مى ‏کنند، ولى از جمله ‏ى «و ماهم بخارجین من النّار» در این آیه استفاده مى ‏شود که «خلود» به معناى ابدیّت است، نه مدّت طولانى.

در روایات، نمونه‏ هایى از حسرت گنهکاران در قیامت به چشم مى‏ خورد که از جمله: کسانى هستند که اموال زیادى را براى وارثان خود مى‏ گذارند و خود در زمان حیات، کار خیرى نمى‏ کنند. آنان در آن روز مشاهده مى‏ کنند که اگر وارث از ارث او کار خوبى انجام داده، در نامه وارث ثبت شده و اگر کار بدى کرده، شریکِ جرم وارث قرار گرفته است. [تفسیر نورالثقلین، ج‏1، ص‏151]

نمونه دیگر اهل حسرت، آنانکه عبادات بسیار دارند، ولى رهبرى و ولایت علىّ‏ بن‏ ابى‏طالب علیهما السلام را نپذیرفته ‏اند. [بحار، ج‏27، ص 184]

انسان، داراى اختیار است. اگر چنین نبود، پشیمانى و حسرت و تصمیم مجدّد در او راه نداشت. پشیمانى و حسرت، نشانه ‏ى آن است که مى ‏توانستیم کار دیگرى انجام دهیم و تصمیم مجدّد، رمز آن است که انسان مى ‏تواند با اراده و اختیار، هر راهى را که صلاح بداند، انتخاب کند.

* پیام ها
1- طاغوت‏ها را رها کنیم. تا آنان ما را در قیامت رها نکرده‏ اند، آنها را در دنیا رها کنیم. «فنتبرّأ منهم»
2- در قیامت، چشم انسان حقیقت بین شده و بر کارهاى خود، حسرت مى‏خورد. «یریهم اللّه اعمالهم حسرات»
3- آرزوى برگشت هست، ولى برگشتى نیست. «لو أنّ لنا کرّة... وماهم بخارجین»



منبع: خبرگزاری رسمی حوزه