جدایی فجر

چندسالی است که بخش «بین‌الملل جشنواره فیلم فجر» خود را از سرمای زمستان دور کرده و در بهاران با گرم‌شدن هوا به استقبال میهمانان و شرکت‌کنندگان خود می‌رود.
این جدایی از بخش «ملی» با برنامه‌ریزی‌های مدون و هدفمندی همراه شد که روند و رشد آن را امروز می‌توان بعد از چند دوره برپایی آن مشاهده کرد. بخش «بین‌الملل» با رصدکردن جشنواره‌های روز دنیا به شناخت خوبی از برپایی یک جشنواره بین‌الملل رسیده است. چندی پیش جشنواره ملی فیلم فجر در بهمن‌ماه به پایان رسید که با افت کیفی زیادی همراه بود؛ هم آثار انتخاب‌شده چنگی به دل نزدند و هم برنامه‌ریزی این جشنواره از پختگی خوبی برخوردار نبود! نمایش بیست‌واندی فیلم در یک جشنواره ملی رقم بسیار ناچیزی به شمار می‌آید، زیرا جشنواره ملی فجر در هر دوره یک دبیر و یک نشانی جدید پیدا می‌کند و سیاست و ارزش‌گذاری‌های خود را به طور ناگهانی تغییر داده و همین تصمیم‌گیری‌های سنتی و ناپخته فرصت مناسبی را در اختیار تیم اجرائی جشنواره نمی‌گذارد تا نقاط ضعف و قوت خود را بهتر شناسایی کند.
این جشنواره که تا چهار سال دیگر 40 ساله می‌شود، با سلایق جدید و اعمال‌نظرهای عجولانه‌ای که از سوی مدیران آن گرفته شده به چهل‌تکه‌ای تبدیل شده که ابهت و شور گذشته خود را از دست داده است.
اما نیمه دیگر جشنواره فیلم فجر با نام «جشنواره جهانی فیلم فجر» که معرف همگان است در عرض چندسال با داشتن یک تیم و دبیری ثابت؛ یعنی«رضا میرکریمی» به قوام خوبی رسیده و فیلم‌های مناسبی را از سوی کارشناسان و مشاوران بین‌الملل خود شناسایی کرده و در تقویم جشنواره قرار می‌دهد.
این روند صعودی تا آنجا پیش رفته که امسال «مبلغ ورودی 20 دلار» برای ثبت‌نام فیلم‌ها از شرکت‌کنندگان گرفته شده، اما باوجوداین استقبال زیادی از آن صورت گرفته است. در این دوره بیش از هزارو 600 فیلم از کشورهای زیادی در جشنواره شرکت کردند که نشان‌دهنده مدیریت درستی است که می‌تواند مبلغ «32 هزار دلار» را مازاد بر بودجه خود دریافت کند که چنین چیزی به نوبه خود در سینمای ایران و منطقه یک پدیده نادر است.
این در حالی است که بخش بین‌الملل جشنواره فجر تافته جدابافته‌ای از بخش ملی نیست و هر دوی آنها تحت نظارت «وزارت ارشاد» مدیریت و سیاست‌گذاری می‌شوند، اما خروجی کیفی این دو جشنواره بسیار متفاوتند. بخش‌های نو و متفاوتی در چند دوره «جشنواره جهانی فیلم فجر» دیده شده که یکی از آنها «دارالفنون» نام دارد که چیزی شبیه همان بخش «استعدادهای نوی جشنواره برلین» است که دبیر این بخش «مازیار میری» است. بخش «دارالفنون» با دعوت از استادان مجرب و بین‌المللی در تعلیم و تربیت فیلم‌سازان نوپای ایرانی به‌همراه شرکت‌کنندگان خارجی کوشا بوده که امسال نزدیک به 55 دانشجو از کشورهای مختلف در آن شرکت کرده‌‌اند که به نوبه خود رقم چشمگیری است. مروری بر دو سینمای گرجستان و ایتالیا نیز در برنامه‌های این دوره دیده می‌شود که هر دو کشور تا به امروز فیلم‌سازان بزرگی را به تاریخ سینما هدیه داده‌‌اند که دیدن آثار این فیلم‌سازان می‌تواند مفید باشد. این روزها اسامی میهمانان بین‌المللی نگاه بسیاری از کارشناسان و خبرنگاران را در ایران به خود جلب کرده است. 300 میهمان از 78 کشور جهان که از همان بدو ورود توسط یک تیم اجرائی تا انتهای جشنواره همراهی می‌شوند. در میان اسامی این میهمانان نام «فرانکو نرو»، بازیگر مشهور ایتالیایی، به چشم می‌خورد که در کارنامه هنری او تجربه همکاری با کارگردانانی مانند جان هیوستن در «کتاب آفرینش»، لوئیس بونوئل در «تریستانا»، فرانکو زفیره لی در «توسکانینی جوان» و کوئنتین تارانتینو در «جنگوی آزادشده» دیده می‌شود. اما گل سرسبد میهمانان این دوره، کارگردان جنجالی تاریخ سینما؛ یعنی «الیور استون» است که «جشنواره جهانی فیلم فجر» از حضور این فیلم‌ساز در ایران بسیار خشنود است و به خود می‌بالد؛ فیلم‌سازی که نگاه و فیلم‌های تند او علیه سیاست‌های روز آمریکا زبانزد همگان است.